Apple‘ı rakiplerinden ayıran önemli bir unsurlardan biri de cıvıl cıvıl görünümleri, yüksek enerjili çalışanları, renga renk görüntülere sahne olan açılışları ve ürün satış başlangıçlarıyla Apple Store’lar…

Dünyanın dört bir yanına yayılmış Apple perakende mağazaları, lükslüğü ve çekiciliği ile dikkat çektiği kadar müşterilerin kendilerini rahat hissettiği ortamlar olarak da ön plana çıkıyor.

İlk olarak 19 Mayıs 2001‘de Virginia‘da açılan mağaza ile başlayan Apple Store serüveni günümüzde 14 ülkede faaliyet gösteren 407 mağazalık bir dev haline ulaşmış durumda. Bu mağazaların günlük ziyaretçisi ise 1 milyon kişi.

2014 yılı başlarında İstanbul’da da kapılarını açacak olan Apple Store‘un nasıl ortaya çıktığı ve ne şekilde geliştiği hakkında ilginç bilgileri sizler için derledik.

İşte başlangıcından günümüze Apple Store‘lar hakkında ilginç notlar…

{pagebreak::1}

Apple Store’un Köklerinde Jobs’ın Kontol İsteği Yatıyor

Apple’ın kurucusu Steve Jobs’ın kontrol düşkünü olduğu ve her şeyin kontrolünü elinde tutmak istediği bilinen bir durum. Zira bu konuda ek bir bilgiye gerek duymadan Apple ürünlerine bakmak yeterli. Örneğin, iOS’un kontrollü yapısı bile bir anlamda Jobs’ın kişiliğinin yansıması.

İşte Apple Store’lar da Steve Jobs’ın bu kontrol isteğinden doğdu. Apple mağazaları açılmadan önce, üretim sürecinin sona ermesiyle birlikte “satın alma deneyimi” ve “ürünün kontrolü” Jobs’ın kontrolünden çıkıyordu.

O dönemde “Byte Shop” günleri sona ermiş, yerel bilgisayar mağazaları yerini büyük teknoloji zincirlerine bırakıyordu. Jobs’a göre buradaki çalışanların amacı iyi ürün satmak değil kendi işletmelerini kar ettirmekti. Bu nedenle, Apple’ın kendi mağazalarını kurması ve kendi satın alma deneyimini yaratması gerekliydi.

{pagebreak::2}

Çalışanlar Apple Hakkında Bilgisiz ve İsteksiz!

Jobs’a göre zincir teknoloji mağazalarının çalışanları Apple ürünlerinin kendine özgü yönlerini açıklayacak kadar bilgili ve hevesli değildi. Steve, birbirine benzeyen bir Dell ya da bir Compaq ile Apple ürünlerinin aynı raflarda durmasını istemiyordu. Bilgisiz bir çalışanın cihazların özelliklerinden bahsederken hepsini aynı kefeye koymasına kesinlikle karşıydı.

Alışveriş Merkezlerine ve İşlek Caddelere Merhaba…

Apple Store fikrini olgunlaştırmaya başlayan Jobs, gözünü alışveriş merkezlerine ve ana caddelerin en işlek yerlerine dikti. O güne kadar alışveriş merkezlerinde teknoloji mağazaları pek rastlanan bir durum değildi. Bilgisayarlar pahalıydı ve sık alınan şeyler değildi. Bu nedenle pahalı ve lüks merkezlerde olmasına gerek yoktu.

Jobs bu fikre karşı çıktı. Ne kadara mal olursa olsun Apple Store’lar AVM’lerde ve işlek ana caddelerde olacaktı. Steve fikrini şu cümlelerle özetliyordu; “Onları ürünlerimize bakmak için arabaya binip de 15 kilometre yol kat etmeye ikna edemeyebiliriz, ama üç metre yürümeye ikna ederiz.”

{pagebreak::3}

Mağazalar Büyük Olmalı!

Bu konudaki fikri veren Target pazarlama bölümü başkanı Ron Johnson oldu. Johnson, Steve Jobs’a “Apple, Gap kadar büyük bir marka mı?” diye sordu. Jobs Apple’ın daha büyük olduğunu söyledi. Johnson, bu nedenle Apple mağazalarının da büyük olması gerektiğini vurguladı.

Yönetim Kurulu Mağazaya Karşı

Steve Jobs, ürünlerin satışı için mağaza açma fikrini yönetim kurulunda açtığında hoş karşılanmadı. Yönetimdeki isimler başarısız Gateway mağazalarını örnek göstererek bu fikre karşı çıktılar. Farklı düşünmek iyiydi ama bu kadarı da fazlaydı. Yönetim kurulunda sadece tek bir kişi bu konuda Jobs’a destek oldu.

{pagebreak::4}

Uzmanlara Göre Apple Store Başarısızlığa Mahkum

Apple Store fikrine tek karşı çıkan Apple yönetim kurulu değildi. Şirket dışından uzmanlar da buna sıcak bakmadı. Businees Week‘de yayınlanan “Kusura Bakma Steve, İşte Apple Mağazalarının Başarısızlığa Mahkum Olmasının Sebebi” adlı yazıda Steve Jobs‘ın farklı düşünmeyi kesmesinin zamanı gelmiştir şeklinde görüşler paylaşıldı.

Protatip İkna Etti

Jobs ve Johnson hazırladıkları ve yönetimden gelen eleştirilere göre yeniden şekillendirdikleri protatip mağazayı yönetim kuruluna gösterdi. 2000 yılında tamamlanan örnek mağazayı gören üyeler bu fikre onay verdi.

{pagebreak::5}

İlk Mağaza ve İlk Rekorlar

İlk Apple Store 2001 yılında Virginia’da açıldı. 2004 yılında Apple mağazalarının haftalık ziyaretçisi 5400 kişiydi. (Şimdi günlük 1 milyon) İlk mağazadan yaklaşık 3 yıl sonra Apple mağazaları 1.2 milyar dolar yıllık ciro ile perakende endüstrisinde rekor kırdı.

Steve Jobs ilk Apple Mağazasını Tanıtıyor

Dahi Barı Fikrinin Ortaya Çıkışı

Apple Store’larda teknik desteğin verildiği bölüme “Genius Bar” (Dahi Barı) adı veriliyor. Bu bölüm Apple mağazalarını özel kılan ayrıntılardan sadece birisi. “Dahi Barı” fikrini Jobs’a Apple Store projesinin mimarlarından Ron Johnson verdi.

Jobs’a danışma masası ve bar karşımı bir bölüm öneren Johnson buraya en zeki Mac çalışanlarını doldurmayı ve müşterilerin sorunlarına çözüm bulmalarını önerdi. Jobs bunu saçma buldu. “Onlara dahi diyemezsin, onlar teknik servisçiler” şeklinde itirazda bulunan Jobs, teknik elemanların bu ismin karşılığını veremeyeceklerini düşündü.

Apple Store’da Dahi Barı

Johnson tartışmayı kaybettiğini düşünüyordu ancak durum farklıydı. Bu olaydan bir gün sonra karşılaştığı Apple baş hukuk müşaviri, Steve’in kendisinden “Genius Bar” isminin patentini almasını istediğini Johnson’a söyledi. Dahiler kazanmıştı!

{pagebreak::6}

Jobs Hastayken Bile Mağazalarla İlgilendi

Şüphelerle başlayan Apple Store macerası inanılmaz bir hızda büyüdü ve rekorlara imza attı. Steve Jobs, altında imzası bulunan mağazalarla ilgilenmekten hiçbir zaman vazgeçmedi. 2010 yılında kanser ile mücadele ederken bile mağazalar için yenilikler düşündü, görünümleri hakkında farklı fikirler üretti ve Johnson ile bunları paylaştı.

:: Hiç Apple Store deneyimi yaşadınız mı? İstanbul mağazasına gitmek istiyor musunuz?