Kopenhag Üniversitesinden araştırmacılar, Big Bang’in (Büyük Patlama) ilk mikrosaniyesine ışık tuttu. Araştırmacılar, CERN’de kuark-gluon plazmasını oluşturarak inceledi. Kuark-gluon plazmasını bilim insanları, Büyük Patlama’nın ilk mikrosaniyesinde ortaya çıkan madde hali olarak kabul ediyor. Çalışmanın bulguları, bugün bildiğimiz şekliyle evrenin evrimine ilişkin yapbozun bir parçasını sağlıyor.
Bilim insanları tarafından merak edilen ve uzun yıllardır cevap aranan Büyük Patlama yani Big Bang teorisi ile ilgili NASA tarafından yürütülen SPHEREx görevinde yeni bir aşamaya gelindi.
Büyük Patlama ve kuark-gluon plazması
Yaklaşık 14 milyar yıl önce, evrenimiz çok daha sıcak ve yoğun iken radikal şekilde dönüştü. Bilim insanları bu sürece Big Bang ismini veriyor. Bu hızlı genişlemenin bugün bildiğimiz parçacıkları, atomları, yıldızları, galaksileri ve yaşamı oluşturduğunu biliyoruz. Ancak bunların nasıl gerçekleştiğinin ayrıntılarını halen anlamış değiliz.
Quark-Gluon Plazma (QGP), Büyük Patlama ‘nın ilk 0.000001 saniyesinde mevcuttu. Ardından genişlemeyle ortadan kayboldu. Ancak Kopenhag Üniversitesi araştırmacıları bu maddeyi incelemenin bir yolunu buldu. Avrupa Nükleer Araştırma Örgütünün (CERN) Büyük Hadron Çarpıştırıcısında plazmayı oluşturarak incelediler.
Kopenhag Üniversitesi Niels Bohr Enstitüsünden Doçent Dr. You Zhou, açıklama yaptı. Zhou, “Çarpıştırıcı, plazmadaki iyonları neredeyse ışık hızıyla ayırdı. Bu, kuark-gluon plazmasının, kendi maddesinden atomlardaki çekirdeklere ve yaşamın yapı taşlarına nasıl dönüştüğünü görmemizi sağladı.” dedi.
Büyük Patlama hakkındaki çalışmaya ilişkin Dr. Zhou, açıklamasını sürdü. Devamında, “Önce kuarklar ve gluonlardan oluşan plazma, evrenin sıcak genişlemesiyle ayrıldı. Daha sonra kuark parçaları, hadronlar olarak yeniden biçimlendi. Üç kuarklı bir hadron, atom çekirdeğinin bir parçası olan bir proton oluşturur. Bu çekirdekler dünyayı, kendimizi ve bizi çevreleyen evreni oluşturan yapı taşlarıdır.” şeklinde konuştu.
Araştırmacılar, Büyük Hadron Çarpıştırıcısının yanı sıra bir algoritma geliştirerek incelemeyi sürdürdü. Bu algoritma ile daha fazla üretilen parçacığın toplu genişlemesini tek seferde inceleme fırsatı yakaladılar. Elde ettikleri sonuçlar, QGP’nin daha önce akıcı bir sıvı form olduğunu ve zamanla şeklini sürekli değiştirerek kendisini diğer maddelerden ayırdığını gösterdi.
Bu konuda Zhou, “Uzun zamandır araştırmacılar plazmanın bir tür gaz olduğunu düşünüyordu. Ancak çalışmamız, QGP’nin akıcı ve su gibi yumuşak bir dokuya sahip olduğunu gösterdi.” dedi.
Kopenhag Üniversitesi araştırmacıları, çalışmayı hakemli bilim dergisi Physics Letter B‘de yayımladı.
