Son günlerde ülkemizin dört bir yanından gelen orman yangını haberleri için büyük endişe içindeyiz. Doğanın bu eşsiz mirası kül olurken yangının kontrol altına alınıp alınamayacağı ile ilgili bekleyiş sürüyor. Bu bağlamda merakınızı gidermek için orman yangınlarını söndürmede kullanılan teknolojileri derledik.

Orman yangını söndürülmesinde teknoloji

Tarih boyunca insanoğlu büyük çaplı yangınları söndürmek için farklı teknolojiler denedi. Günümüze geldiğimizde teknolojinin nimetleri sayesinde yangınlarla savaşabiliyoruz. Türkiye’nin orman yangınlarıyla mücadelede ne kadar güçlü olduğu son günlerde epey tartışılıyor. Twitter’da @SefiBolge’nin bilgilendirmelerini soru-cevap şeklinde harmanladık.

Orman yangını söndürme uçaklarının kapasiteleri

Ülkemizde 2009 yılına kadar suyu havaalanından alabilen, doğal kaynakların suyuna erişemeyen uçaklar kullanılmaktaydı. 2009’dan sonra amfibik olarak adlandırılan, doğal kaynaklardan su dolumu yapabilen uçaklar kullanılmaya başlandı. Havalanından dolum yapan uçaklar 1.5 ton su alabiliyorken günümüzde kullanılan amfibik uçaklar 10 ton su alabilmekte. Ülkemizde şu an amfibik uçaklardan 3 tane bulunuyor.

Orman yangını söndürme helikopterlerinin kapasiteleri

2020 yılına kadar ülkemizde 2.5 ton su alabilen helikopterler kullanılmaktaydı. 2021 yılında büyük bir gelişme kaydedildi ve ilk kez 3.5, 7.5 ve 10 ton su alabilen helikopterler kullanılmaya başlandı. Bu helikopterlerden şu an 39 tanesine sahibiz.

2021 yılı verileri için konuşacak olursak hava araçlarının toplam su kapasitesi 140.000 tondur. 2018 yılında bu kapasite 80.000 olduğu için son üç yılda büyük gelişme kaydedildiğini söyleyebiliriz.

Uçaklar mı daha etkili, helikopterler mi?

Yangın söndürmede kullanılan uçak sayısı sosyal medyada tartışma yarattı. Oysa helikopterler, çoğu durumda uçaklardan daha işlevsel olmalarıyla dikkat çekmekte. Uçakların manevra kabiliyeti pek iyi olmadığından ve küçük doğal kaynaklardan su alamadıklarından dolayı elleri bağlı oluyor.

Özellikle son yıllarda kapasiteleri genişleyen yangın söndürme helikopterleri; hem uçaklar kadar yüksek olabilen su kapasiteleriyle, hem de manevra kabiliyetleriyle orman yangınlarının söndürülmesinde büyük önem taşıyor.

Uçaklar çoğu senaryoda helikopterlerden fazla su taşır. Bununla birlikte hızlı oldukları için yangının yayılmasının önlenmesinde büyük önem arz ederler. Dış yangınlara hızlı müdahale etseler de su doldurmalarının zor olması ve düşük manevra kabiliyetleri onları ikinci plana atıyor. Yine de iki hava aracının da kendine göre avantajlarının ve dezavantajlarının olduğunu hatırlatalım.

Su kaynaklarının bulunmadığı ve yangın riskinin fazla olduğu bölgelerde OGM tarafından tesis edilen yapay su kaynakları devreye giriyor. Oluşturulan su havuzları, olası yangınlarda hava araçlarının kolaylıkla su almasını sağlıyor.

Kara gücününün küçümsenen etkisi

Çoğu yangın durumunda hava araçlarının gücü kıyaslansa da aslında kara araçları da en az onlar kadar öneme sahip. Hava araçlarının kalkış yapması zaman alırken, yangın fark edildikten ortalama 12 dakika sonra kara araçları ilk müdahaleyi yapabiliyor.

2021 verilerine göre envanterde 1078 arazöz, 281 su tankeri, 2270 ilk müdahale aracı, 181 dozer ve 501 iş makinesi olmak üzere toplam 4311 kara müdahale aracı bulunuyor.

Türkiye orman yangınlarıyla mücadelede ne durumda?

Çeşitli bir iklim yapısına sahip olan ülkemizin gündemini ilerleyen yıllarda da orman yangınları meşgul edebilir. Bunun en büyük sebebi durdurulamaz hale gelen küresel ısınma. Bu gerçekle yaşamayı öğrenmekten ve yangınlara karşı daha donanımlı olmaktan başka çare görünmüyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 30 Temmuz’da yurt genelindeki orman yangınlarına ilişkin bir açıklama yaptı.

Orman yangınları ile ilgili gelişmeleri size aktarmaya devam edeceğiz.