Georgia’da bir Apple mağazasına giren 19 yaşındaki İran asıllı Amerikalı kız bir iPhone bir de iPad almayı planlıyordu. Ancak onun amcası ile Farsça konuştuğunu duyan mağaza yetkilisi ona bu ürünleri satmayı reddetti. Satıcının bu tavrının nedeni ise Amerikalı şirketlerin İran’a her türlü ürün satmalarının yasak olmasıydı. Tabi bu yasak Amerika’da yaşayan kişiler için ırkı ve milliyeti ne olursa olsun geçerli değil.
Amerika’nın İran’a karşı uyguladığı yasak o kadar sıkı ki bu tür yanlış uygulamalara bile neden olabiliyor. Ancak yasaklar ve yıldırma politikaları İranlı teknoloji tutkunlarının bu ürünlere ulaşmaları için bir engel teşkil etmiyor.
Bugün İran’da birçok Apple ürününe kolaylıkla ulaşmak mümkün. Kuzey Tahran’da teknoloji ürünleri satan Hoseyin adlı bir İranlı, ‘Sadece dün 40 tane iPhone sattım. İran’da Apple ürünleri Amerika’dan yaklaşık 50 60 dolar daha pahalıya satılıyor’ diyor AFP’ye (Fransız Haber Ajansı) yaptığı açıklamada.
Ancak bu durum birçokları için oldukça şaşırtıcı bir gelişme çünkü Amerikan şirketlerinin teknoloji ürünlerini İran’a satabilmeleri yasak ve bu yasağı aşmak için Amerikan Hazinesi’nin onayı gerekiyor. Bu yasak öyle bir boyutta ki bu durumdan bazı Avrupalı şirketler bile etkilenebiliyor. Bunlardan biri de Peugeot.
Yaklaşık bir buçuk milyon otomobilin satıldığı İran otomobil pazarı bölgenin en büyük pazarlarından biri. Bu pazarın lideri de Peugeot ve Citroen markalarının sahibi olan Fransız otomobil üreticisi PSA Group. PSA Group’un bu pazardaki liderliği ise geçen yıl Amerikalı General Motors ile yaptığı ortaklık anlaşması ile zora giriyor. İkili Avrupa’da ortak motor üretimi yapacaklar. Bu ortaklığın sonucu olarak da Peugeot’nun İran’daki etkinliğini sona erdirmesi gerekiyor.
Peki, nasıl oluyor da Amerika’da İran asıllı kızın alamadığı bu ürünlere Tahran’daki İranlılar ulaşabiliyor? Bu ürünler çoğu zaman Dubai ya da Avrupa üzerinden kaçak olarak İran’a ulaşıyor.
Böylelikle yasak bir şekilde delinmiş oluyor. Amerika’nın tüm yasaklarına rağmen birçok Amerikan markasını İran’da bulmak mümkün. Söz konusu Apple olunca İran’da tüm Apple modelleri kolaylıkla bulunabiliyor. Hatta birçok mağazanın vitrinlerinde son dönemlerde Apple’ın resmi logosu bile kullanılıyor.
Yasakları aşmak mümkün
Dünyanın bir ucundan böylesine büyük ama kapalı pazara tüm yasaklarına rağmen şirketler girmenin bir yolunu buluyor. Türkiye’nin yanı başındaki bu teknolojiye aç pazara Türk şirketleri de ürün temin ederek bu pastadan pay alabilir.
Burada en büyük sorun ise iki ülke arasındaki para transferi. Ancak bu sorun çok da aşılamayacak kadar büyük bir problem değil. Türkiye İran’dan ciddi miktarda gaz satın aldığı için ikili ticaret ilişkilerinde İran Türkiye’ye sürekli ticaret fazlası veriyor.
Yapılacak bir düzeltme ile Türk şirketlerinin alacakları Merkez Bankası’nın İran’a ödemesi gereken mebladan düşülerek çözülebilir. Bu sayede Türk şirketleri İran’ın hem bilişim hem de otomotiv pazarından bir pay alabilir. Fatih projesi sayesinde teknoloji alanında yatırım çekmek isteyen Türkiye, kendi pazarı yanında İran pazarını da göz ardı etmemeli.
:: Apple’ın İran’da ne işi var?
{{user}} {{datetime}}
{{text}}