Günümüzde bazı devletlerin ve hükümetlerin, kendi vatandaşlarından veri topladığını biliyoruz. Hatta ABD, Çin ve Rusya gibi bazı ülkelerin uluslararası bir şekilde bunu uluslararası boyuta taşıyarak, komşu ülkeleri veya ilişkilerin gergin olduğu bölgeleri yakından takip ettiği de biliniyor. Fakat bugün ortaya çıkan bir haber Çin’in bu işi ne kadar ilerlettiğini gözler önüne serdi.
Çin, Batılı devletlerden bir dünya veri topluyor!
Washington Post’un yüzlerce Çinli hakkında yaptığı bir incelemeye göre Çin, devlet kurumlarını, ordusunu ve polisini yabancı hedeflerle ilgili bilgilerle donatmak için Facebook ve Twitter da dahil olmak üzere Batı sosyal medyasında madencilik yaparak dahili internet veri gözetim ağının büyük bir bölümünü dışa çevirmiş durumda. Buna ihale belgeleri, sözleşmeler ve şirket dosyalarının da dahil olduğu söyleniyor.
Çin’in, 2010’lu yıllardan beri geliştirdiği ve yerel olarak yetkilileri, çevrimiçi ortamda siyasi açıdan hassas bilgiler konusunda uyarmak için kullanılan Kamuoyu Analiz Yazılımı adı verilen ülke çapında bir devlet veri gözetim hizmetleri ağına sahip olduğu biliniyor.
Yazılım, öncelikle Çin’de bulunan internet kullanıcılarını ve medyasını gözetliyor. Ancak 2020’nin başından bu yana 300’den fazla Çin hükümeti projesi için ihale belgelerinin ve sözleşmelerin, Twitter, Facebook ve diğer Batılı sosyal medya platformlarını yabancı hedefler hakkında veri toplamak için inceliyor.
Aynı zamanda, yerel hükümet ihale platformları aracılığıyla kamuya açık olarak erişilebilen belgeler, devlet medyası, propaganda departmanları, polis, askeri ve siber düzenleyiciler gibi kurumların veri toplamak için yeni veya daha karmaşık sistemler satın aldığını da ortaya koyuyor.
Bunlar arasında, yabancı gazeteciler ve akademisyenlerden oluşan bir veri tabanı oluşturmak için Twitter ve Facebook’ta madencilik yapan 320 bin dolarlık bir Çin devlet medya yazılım programı, Batı’nın Hong Kong ve Tayvan’daki konuşmalarını analiz eden 216 bin dolarlık bir Pekin polis istihbarat yazılımı ve Uygurca dil içeriğini yurtdışında kataloglayan bir Sincan siber merkezi de bulunuyor.
Çin’in Merkezi Propaganda Departmanına rapor veren bir birim için çalışan Pekin merkezli bir analist anonim bir şekilde bir zamanlar bireysel akademisyenler, politikacılar ve gazetecilerin profilleri de dahil olmak üzere, Pekin’in üst düzey liderliğiyle ilgili olumsuz içeriğin Twitter’da nasıl yayıldığına dair bir veri raporu hazırlamakla görevlendirildiklerini söyledi. Ayrıca “Artık Çin karşıtı personelin yeraltı ağını daha iyi anlayabiliriz” dedi.
Bu gözetleme ağlarının, Pekin’in büyük veri ve yapay zeka yoluyla yabancı propaganda çabalarını iyileştirmeye yönelik daha geniş bir yöneliminin parçası olduğu söyleniyor. Ayrıca bunlar, Pekin’in çıkarlarını baltalayan eğilimler için gerçek zamanlı alarmlar vermek üzere tasarlanmış bir uyarı sistem ağını da oluşturuyorlar.
Biden yönetiminin, ABD’nin askeri veya gözetim bağları olan Çinli teknoloji şirketlerine yaptığı yatırımlardan endişe duyduğu biliniyor. Fakat Alman Marshall Fonu’nun kıdemli bir üyesi olan Mareike Ohlberg, Çin’in iç kamuoyu ağı hakkında yapılan araştırma için şunları söyledi:
Şu anda bu çabanın bir kısmını dışa doğru yeniden yönlendiriyorlar. Bunun Çin’de aldığı rakamlara ve büyük ölçeğe bakınca, bu açıkçası oldukça ürkütücü.
Çin hükümetinin bütçesinin bir kısmı, polis ve propaganda departmanları adına yabancı sosyal medya hesaplarının satın alınmasını ve sürdürülmesini içeriyor. Yine de diğerleri, Pekin’in yurtdışındaki devlet medya kapsamını iyileştirmek için hedeflenen analizi kullanmayı sürdürdüğünü anlatıyor.
Satın almaların boyutunun, küçük-otomatik programlardan, İngilizce konuşanlar ve dış politika uzmanları dahil olmak üzere ekipler tarafından günde 24 saat çalışan yüz binlerce dolara mal olan projelere kadar uzandığı iddia ediliyor. Ayrıca belgeler, bireysel sosyal medya kullanıcılarından gerçek zamanlı verilerini toplayabilen ve son derece özelleştirilebilir programları açığa çıkarıyor. Bazıları, ABD seçimleri de dahil olmak üzere konularda genel eğilimlerin izlenmesini anlatıyor.
Habere göre sistemler tarafından toplanan verileri gözden geçirilememiş. Ancak konuyla alakalı doğrudan hükümet kamuoyu analizine dahil olan Pekin merkezli dört kişiyle konuşulduğu belirtiliyor. Bunun sonucunda Facebook ve Twitter verilerini otomatik olarak toplayan ve yerel Çin sunucularında gerçek zamanlı olarak depolayan ayrı yazılım sistemleri açıklanıyor.
Bu doğrultuda, Twitter ve Facebook’un önceden izin almadan hizmetlerinde otomatik veri toplanmasını yasakladığı söyleniyor. Ayrıca Twitter’ın politikası geliştiricilerin bir kullanıcının siyasi üyeliğini veya etnik ve ırksal kökenini anlamak için kullanılan verileri toplamasını da açıkça yasakladığı belirtiliyor.
Twitter sözcüsü Katie Rosborough, geliştiricilerin diğerlerinin yanı sıra platformdan genel verileri almasına olanak tanıyan şirketin Uygulama Programlama Arayüzü’ne (API) atıfta bulunarak şunları söyledi:
API’miz, özel bilgilere değil, yalnızca genel verilere ve Tweetlere gerçek zamanlı erişim sağlar. Geliştirici politikamız ve şartlarımız uyarınca, gözetim amacıyla API’mizin kullanımını yasaklıyoruz.
Çin’in yerel kamuoyunu çevrimiçi analiz etme sistemleri, Başkan Xi Jinping’in Çin’in propaganda aygıtını modernize etme ve İnternet üzerindeki kontrolünü sürdürme programının güçlü ama büyük ölçüde görünmeyen bir ayağı olduğu söyleniyor. Kapsamlı veri toplama ve izleme çabaları, kamu seçimleri düzenlemeyen veya bağımsız medyaya izin vermeyen bir ülkede yetkililere kamuoyu hakkında fikir veriyor.
Tabii hizmetlerin ayrıca Çin’in sansür aygıtı için giderek daha fazla teknik gözetim sağladığını ve çoğu sistemin, yetkilileri ve polisi gerçek zamanlı olarak olumsuz içeriğe karşı uyarmak için tasarlanmış alarm işlevleri içerdiğini belirtmek lazım. Fakat hükümet lehine kamuoyu oluşturma politikasının önemli bir parçası olduğunu da unutmamak lazım.
Çin hükümetinin kamuoyu izleme endüstrisinin tam kapsamı henüz bilinmiyor. Ancak büyüklüğü hakkında bazı tahminler mevcut. Örneğin 2014 yılında, devlet destekli China Daily gazetesi, 2 milyondan fazla insanın kamuoyu analisti olarak çalıştığını söyledi. 2018’de, bir başka resmi yayın organı olan Halkın Günlüğü, hükümetin çevrimiçi fikir analizi endüstrisinin milyarlarca dolara eşdeğer “on milyarlarca yuan” değerinde olduğunu ve yılda yüzde 50 oranında büyüdüğünü söyledi.
İşin ucunun nereye varacağını henüz kimse öngöremiyor. Fakat pek çok devletin buna benzer uygulamaları olduğu ve bunun kanıtlarıyla birlikte ortada olduğunu biliyoruz. Hatta Amerikalı bilgisayar uzmanı, eski Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ve eski Ulusal Güvenlik Dairesi (NSA) çalışanı Edward Snowden, NSA tarafından yürütülen küresel izleme aletlerinin işletme detaylarını ortaya çıkaran sızıntılarını başlatan kişi olarak şu anda Rusya’ya sığınmış durumda. Bu konu hakkında çekilen ve başrolünde Joseph Gordon-Levitt’in oynadığı Snowden filmini de dilerseniz daha fazla bilgi edinmek için izleyebilirsiniz.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı unutmayın!
{{user}} {{datetime}}
{{text}}