DisplayPort vs HDMI: Hangisini tercih etmelisiniz?

Kullanıcılar dizüstü bilgisayarlara harici ekranlarını bağlamak veya masaüstü bilgisayarlara monitör bağlamak için genellikle HDMI veya DisplayPort gibi bağlantı seçeneklerini tercih ediyorlar. Aslında, her iki seçenek arasında önemli farklar bulunuyor. Burada, DisplayPort ve HDMI’nin özelliklerini karşılaştırarak hangisinin size ve ihtiyaçlarınıza daha uygun olduğunu keşfedebilirsiniz.

HDMI mı, DisplayPort mu?

Bir teknoloji kullanıcısıysanız muhtemelen HDMI terimini duymuşsunuzdur. Son on iki yılda HDMI, yaygın bir ekran arayüzü olarak yerini sağlamlaştırdı. Ancak, DisplayPort, HDMI ile sağlam bir şekilde rekabet ediyor. Şu anda birçok PC tutkunu, HDMI yerine DisplayPort’u tercih ediyor.

Her iki bağlantı noktasını kullanarak da harici ekranları bilgisayarınıza bağlayabilirsiniz. Bu nedenle bilgisayar donanımı konularında yeniyseniz aralarında seçim yapmakta zorlanabilirsiniz. Ancak, onları birbirinden ayıran birçok fark bulunmaktadır. Bu iki teknolojiyi karşılaştırmaya geçmişlerinden başlayalım.

DisplayPort’un VESA tarafından onaylanan ilk versiyonu 2006 yılına dayanıyor. Sonraki on yılda da dört büyük revizyondan geçiyor. 2019 yılında ise DisplayPort 2.0 piyasaya çıkıyor. 8 Ocak 2024’te de VESA en son versiyon olan DisplayPort 2.1a’yı tanıttı. Bu versiyon ile, iki metrelik kabloların veri iletim hızını 54GB/s’ye yükseltti.

Öte yandan, HDMI 2002’nin sonlarında piyasaya sürüldü. Yani DisplayPort’tan çok daha eski. Displayport gibi, HDMI de sonraki on yılda birçok revizyondan geçti. 2.0 versiyonu 2013 yılında piyasaya sürüldü. HDMI’nin en güncel versiyonu 2.1b, 10 Ağustos 2023’te yayınlanan küçük bir güncelleme ile oldu.

Fiziksel özellikleri ve türleri

DisplayPort ve HDMI arasındaki en büyük farklardan biri bağlantı noktalarındaki pin sayısıdır. DisplayPort’un iki çeşidi bulunmaktadır. Normal versiyon ve 2008’de Apple tarafından tanıtılan mini versiyon. Her iki DisplayPort çeşidi de aynı 20 pinli düzene sahiptir.

HDMI’ın ise beş türü bulunur ve bunlar farklı sayıda pine sahiptir. HDMI Tip A, 19 pinli yapıyla gelen en yaygın çeşittir. Buna karşılık Tip B veya Genişletilmiş HDMI, 29 pin taşır, ancak ekranlar diğerlerinin yanında çok daha az üründe kullanılır. Ayrıca standart HDMI soketinin 19 pinli tasarımını küçük bir boyuta yoğunlaştıran Mini HDMI (Tip C) ve Mikro HDMI (Tip D) bağlantıları da bulunmaktadır. 

Mini HDMI soketleri tabletlerde, dizüstü bilgisayarlarda ve taşınabilir monitörlerde ondan daha küçük Mikro HDMI bağlantıları ise Raspberry Pi gibi küçük cihazlarda kullanılır. Son olarak bazı araçlar, kablonun yanlışlıkla yerinden çıkmasını önlemek için bir kilitleme tırnağı içeren HDMI Tip E’yi destekler.

Standart DisplayPort bağlayıcısında bir kilitleme mekanizması bulunur. Bu nedenle kabloyu ekranınızdan çıkarmak için mandala bastırmanız gerekir. Öte yandan, Tip E konektörlerin dışında çoğu HDMI arayüzünde bir kilitleme mekanizması veya kilidi yoktur.

Maksimum çözünürlük, frekans ve bant genişliği

Her iki arayüzün en yeni sürümleri karşılaştırıldığında DisplayPort 2.1, saf performansta HDMI 2.1’i geride bırakıyor. Ultra Yüksek Bit Hızı (UHBR) 20 iletim modu sayesinde, HDMI’ın bant genişliği ise 48 GBps iken DisplayPort 2.1 80 GBps bant genişliğine sahiptir.

Çözünürlük açısından, DisplayPort 60Hz’de 16K’ya kadar destekler. Buna karşılık, HDMI 2.1 yalnızca 60Hz’de 8K destekler. 1080p’de maksimum yenileme hızları olarak da HDMI 2.1 240Hz’i desteklerken, DisplayPort ise 2.1 900Hz’e kadar destekleyebilir.

Uyumluluk

HDMI, tüketici cihazlarındaki ekran arayüzleri için endüstri standardıdır. Örneğin çoğu TV ve monitörde DisplayPort bağlantılarından daha fazla HDMI bağlantı noktası vardır. Hatta PlayStation 5 ve Xbox Series X/S gibi daha yeni konsollar bile DisplayPort yerine sadece HDMI arayüzüne sahiptir.

Buna karşılık DisplayPort 2.1 oldukça az kullanılıyor. Yalnızca AMD Radeon 7000 GPU’lar ve belirli sayıda monitör bu yeni nesil arayüzle uyumlu.

Çoklu cihaz bağlama (Papatya zinciri)

Çoklu monitör kullanımı, daha geniş ekran gerektiren işlerde çok faydalı. Ancak birden fazla ekranı bilgisayara bağlayacak farklı kablolar için yeterli bağlantı noktası sayısı çoğu cihazda yer almaz.

Papatya dizilimi, tek bir ekran bağlantısı kullanarak birden fazla monitörü bilgisayara bağlamanın bir yoludur. HDMI’dan farklı olarak DisplayPort 1.2 ve daha yeni sürümler, birden fazla monitörü aynı anda çalıştırmak için GPU’nuzdaki video sinyallerini bölebilen bir teknoloji olan Multi-Stream Transport’u (MST) destekler.

ARC, eARC ve Ethernet desteği

Her iki ekran bağlantısı da ses sinyallerini harici bir ekrana aktarabilme yeteneğine sahiptir. Ama yalnızca HDMI, Ses Dönüş Kanalını (ARC) destekler. Adından da anlaşılacağı gibi ARC, HDMI’ın sesleri ekrandan bir ses çalma cihazına göndermesine olanak tanır. Böylece ek ses kablolarına olan ihtiyacı ortadan kaldırır. HDMI 2.1, yüksek bant genişliği sayesinde, ARC’nin geliştirilmiş bir sürümü olan eARC’ı da destekler.

Tüm bu açıklamalardan sonra HDMI’ın yalnızca görüntü ve ses sinyallerini taşıyabildiğini düşünebilirsiniz. Ancak HDMI, HDMI Ethernet Kanalı (HEC) sayesinde internete bile erişim sağlayabilir. İlk olarak HDMI 1.4’te tanıtılan HEC, ağ üzerinden veri ve dosya alışverişi yapmasına olanak tanır.

Bu özellik uyumlu cihazların Ethernet kabloları aracılığıyla bağlanmalarına gerek kalmadan çalışabilir. En büyük sorun ise bu teknolojinin tüketici tarafından benimsenmemesi nedeniyle HEC uyumlu cihazlar bulmakta zorlanacağınızdır.

Hangisini seçelim?

DisplayPort ve HDMI arasındaki seçim, özel ihtiyaçlarınıza ve daha da önemlisi cihazlarınızın desteklediği HDMI/DisplayPort sürümüne bağlıdır. Örneğin yüksek yenileme hızlarında oyun oynamak istiyorsanız ve uyumlu GPU’ya sahipseniz DisplayPort 2.1’i tercih edebilirsiniz.

Bir diğer yandan bir ev sinema sistemi kurmak isteyen bir müzik tutkunu iseniz eARC özelliğini kullanabilmek için HDMI 2.1’i değerlendirebilirsiniz. Ancak yalnızca bilgisayarına ikinci bir ekran bağlamak isteyen ortalama kullanıcılar için DisplayPort ve HDMI, gözle görülür bir fark olmaksızın birbirinin yerine kullanılabilir.