Toplumlar geliştikçe artan ulaşım ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla içten yanmalı motorların kullanımı arttı. Günümüzde Avrupa Birliği ülkelerindeki CO2 emisyonunun %20’sinin karayolu taşımacılığından kaynaklandığı belirtiliyor.
Peki ya elektrikli araç kullanımı fikri ortaya ilk nasıl çıktı? Bu tür araçlar için hangi teknolojiler kullanılıyor? İçten yanmalı motorların yerini alabilecek mi?
Elektrikli araçlar için neden Elon Musk’ı bekledik ?
Elektrikli araçlar günümüzde Elon Musk sayesinde oldukça popüler hale geldi. Elektrikli araçların da içten yanmalı motora sahip araçlar kadar hatta daha yüksek performansa sahip olabileceğini gösterdi.
Arabalarının konforu ve çevreci olması ise cabası. Ayrıca araçlarında otonom sürüşü desteklemesi pek çok sürücü tarafından hayranlıkla karşılandı ve popülaritesi oldukça yükseldi. Tek şarjla uzun mesafeler kat etmesi, yurt dışında yaygın şarj istasyonuna sahip olması ve aracın oldukça sevilen iç – dış tasarımı Tesla’nın arabalarını daha cazip hale getirdi.
Peki ya elektrikli araçlar nasıl çalışıyor ?
İlk başta elektrikli araçların çalışma prensibine değinelim. Bu tür araçlarda bataryadan alınan elektrik enerjisi bir elektrik motoru ile mekanik enerjiye çevriliyor. Bu mekanik enerji araç üzerindeki tahrik organları yardımıyla tekerleklere aktarılarak hareket sağlanıyor.
Elektrikli araçların temel parçaları arasında ise; batarya, tahrik sistemi (motorlardaki dönüşüm sistemine verilen ad), elektrik motoru, jeneratör; mekanik iletim ve güç kontrol sistemleri yer alıyor.
Elektrikli araçlarda tahrik sistemi; sadece elektrik motorundan veya hem elektrik hem de içten yanmalı motordan beslenebiliyor. Bu parçaların farklı yollarla ve farklı sistemlerde kullanılmasıyla 2 tür elektrikli araç geliştirilmiştir.
1. Hibrid elektrikli araçlar
Hibrid sistemi kullanan araçlar; içten yanmalı motor, elektrik motoru ve batarya depolama sistemi içeriyor. Hibrid elektrikli araçlar sürüş sırasında; sadece elektrikli motor, sadece içten yanmalı motor veya ikisini bir arada kullanıyor. Ayrıca aracın şarjının yetersiz geldiği zamanlarda içten yanmalı motor sürüş menzilinin artmasına büyük katkı sağlıyor.
2. Elektrikli araçlar
Elektrikli araçlar ise tamimiyle elektrik enerjisi ile çalışıyor. Günümüzde elektrikli araçların menzilleri 450 ila 850 km’ye kadar çıkıyor.
Elektrikli araçların vitese ihtiyaç olmaksızın kullanılması, batarya kapasitesi, tekrar şarj edilebilme özelliği ve temiz enerji kullanması tercih edilebilirliklerini etkileyen en önemli özellikler arasında yer alıyor. Batarya şarj süresi, araçların batarya tipine, batarya kapasitesine ve şarj cihazının çıkış gücüne bağlı olarak değişiyor. Dolayısıyla birçok firma elektrikli araçlar için; araştırma geliştirme çalışmaları üzerine oldukça yoğun çaba sarf ediyor.
İlk elektrikli araçlar ne zaman kullanılmaya başladı ?
Elektrikli otomobiller 19. yüzyılın ortalarında ve 20. yüzyılın başlarında oldukça popülerdi. Elektrikli otomobiller konforu ve özellikleriyle içten yanmalı otomobillere göre daha üstündü. Sonrasında içten yanmalı motor teknolojisindeki ilerlemeler, özellikle elektrik araçların bu üstünlüğünü tartışmalı hale getirdi.
Fosil yakıt kullanan otomobillerin geniş çeşitlilik sunması, zamanına göre torkunun daha yüksek olması; gelişen petrol altyapısı, Ford gibi şirketlerin benzinli araç üretimini hızlandırması, bu tür otomobillerin daha uygun fiyatla satışa çıkmasını sağladı.
1835 yılında; bilinen ilk elektrikli motor ve araç, Thomas Davenport tarafından Amerika Vermont’ta icat edildi. Araç, iki elektromıknatıs, pivot ve batarya kullanılan küçük bir lokomotifti.
Yine bu yıllarda Türkiye’de ilk elektrikli otomobil II. Abdülhamit tarafından İngiltere’de Messrs Immisch & Co şirketine sipariş edildi. Şirketin mühendisleri Magnus Volk ve Moritz Immisch’in tarafından özenle tasarlanan otomobilin; 20 Amper, 48 Volt ve 1 beygirlik motoru vardı.
1900’lü yıllar elektrikli araçlar için önemli bir dönemdi. Benzinli araçlardan daha çok elektrikli araçlara kayan bir talep vardı. Amerika Birleşik Devletleri’nde üretilen yaklaşık 4.200 otomobilden yüzde 28’i elektrikle çalışıyordu. Bu araçlar New York ve Chicago yollarında bulunan tüm araçların yaklaşık üçte birini temsil ediyordu.
1908 yılında Henry Ford yaptığı hamle ile otomobil pazarının seyrini yeniden değiştirdi. Seri üretime başladığı yeni benzinli arabası Model T’yi tanıttı. Artan üretim sayesinde, elektrikli otomobil 1.750 dolara satılırken; benzinli otomobiller 650 dolara satışa çıktı.
1960’li yıllarda elektrikli araçlar yeniden gündeme geldi
1960’lı yıllara geldiğimizde özellikle fabrikaların yoğun üretim hattına geçmesi; araç sayısının artması ve kullanılan zararlı yakıtlar nedeniyle Avrupa ve Amerika’da hava kirliliği sorun yaratmaya başladı.
1972 yılında BMW, dönemin Olimpiyat Oyunları’nda sergilenen 1602 E adında elektrikli bir araç modeli tasarladı. Ancak bu model maalesef üretime geçemedi.
1973 yılında çıkan OPEC Petrol Krizi nedeniyle benzin fiyatlarının artması; benzinli araçlara alternatif arayışının ortaya çıkmasına neden oldu. Böylelikle elektrikli araçlar konusundaki çalışmalar yeniden hız kazandı.
Özellikle hibrit ve elektrikli araçlar konusunda araştırmalar yapılması üzerine başta Amerika olmak üzere diğer devletler bu alanda teşvik vermeye başladı.
İlk kez ticari amaçlı elektrikli otomobil yola çıktı
1997 yılında Toyota, dünyanın ilk kez ticari olarak pazarlanan ve seri üretilen hibrit otomobili Prius‘u Japonya’da tanıttı. Üretildiği ilk yıl yaklaşık 18.000 adet satılan otomobil; küresel pazardaki ilk satışında ise yaklaşık 50.000 satış adedine ulaştı.
İlk kez ticari amaçla üretilen otomobilin ardından diğer firmalar da Honda EV Plus, Nissan Altra EV ve Toyota RAV4 EV gibi modelleri ile görücüye çıktı. Fakat bu dönemde araçlar satışa çıkarılmayıp kiralama yoluna gidildi.
2006 yılına geldiğimizde, son zamanlarda adını kripto paralarla; uzay aracı denemeleriyle ve Mars projesiyle yakından tanıdığımız Elon Musk‘ın Tesla markalı elektrikli araçları karşımıza çıktı. Tesla diğer elektrikli araçlardan farklı olarak, tek şarj ile 200 kilometre gidebilecek özelliklerle karşımıza çıktı. 2011 yılında Tesla’nın Roadcaster adıyla piyasaya sürdüğü model ise 240 kilometre menzile sahipti.
Tesla‘nın yenilenen Model S aracı ise; 0’dan 100’e 2,1 saniyede çıkması, yaklaşık 630 kilometre menzile sahip olması ve 322 km/h hıza kadar çıkmasıyla; son zamanların en iyi elektrikli arabaları arasında gösteriliyor.
Ülkemiz de TOGG markasıyla elektrikli otomobil sektöründe yer alacak. Güçlü özellikleri, tasarımı ve donanımıyla daha çıkmadan rağbet gören yerli otomobilimizin; 2022’de satışta olacak.
{{user}} {{datetime}}
{{text}}