Cebimizde, çantamızda, elimizde; her aygıtın bir pili var ve her yerde çalışıyorlar. Özellikle yeniden doldurulabilir olanlar hayatımızı sürdürebilmek için en önemli parçalardan birisi. Hal böyleyken onları yakından tanımak önemli bir mesele haline geliyor.
Biraz eski görünebilir ama Alessandro Volta tarafından
üretilen ilk pil böyle bir şeydi.
Dijital hayatımızı ayakta tutan pillere azami duyarlılığı göstermezsek bizleri yarı yolda bırakmaları işten değil. Peki siz pilleri ne kadar tanıyorsunuz? Hem bilginizi sınayın hem de pillerinizi daha verimli kullanın.
Pillerle ilgili doğru bilinen yanlışlar
Yanımızda gezdirdiğimiz her elektronik aygıtta bir tane pilin bulunduğu bir devirdeyiz. Dijital hayatımızı sürdürmemizi sağlayan piller hakkında doğru bilinen yanlışlardan haberdar mısınız?
Cebimizde, çantamızda, elimizde; her aygıtın bir pili var ve her yerde çalışıyorlar. Özellikle yeniden doldurulabilir olanlar hayatımızı sürdürebilmek için en önemli parçalardan birisi. Hal böyleyken onları yakından tanımak önemli bir mesele haline geliyor.
Dijital hayatımızı ayakta tutan pillere azami duyarlılığı göstermezsek bizleri yarı yolda bırakmaları işten değil. Peki siz pilleri ne kadar tanıyorsunuz? Hem bilginizi sınayın hem de pillerinizi daha verimli kullanın.
Kullanılmayan pili ara sıra şarj etmek gerekir!
Açıkçası pilinize bağlı bir durum zira dizüstü bilgisayar ve telefon pilleri gibi lityum iyon piller ayda %2 ila %3 arasında güç kaybı yaşar. Bu durumda sağlam çalıştığından emin olduğunuz yedek pilinizi canınız sıkıldıkça şarja tabi tutmanıza gerek yok. Aynı şekilde kurşun asit tabir ettiğimiz araba aküsü ve benzeri sistemlerde de düşük bir güç kaybı oluşuyor (ortalama ayda %5).
Fakat iş şarj edilebilir nikel metal hidrit (NiMH) pillere geldiğinde durum değişiyor. Aylık %30’a varan güç kaybı sizi yarı yolda bırakabilir. Elbette yeni teknoloji bu kayıpları azaltma yönünde. Bu sayede kullanıma hazır satılan (ve rafta beklerden o kadar da hızlı boşalmayan) NiMH pilleri daha sık görmeye başladık.
{pagebreak::Piller Enerji Depolar, İhtiyacım Olunca Verir!}
Piller Enerji Depolar, İhtiyacım Olunca Verir!
Sağduyuya göre doğru ama teknik olarak yanlış bir bilgi. Enerji depolayıp tekrardan devreye veren elemanlar aslında kondansatörlerdir. Piller ise üreteç olarak anılırlar; çünkü yaptıkları iş kimyasal tepkimeyle elektrik üretmektir.
Şarj etme veya doldurma olarak andığımız iş ise elektriği kullanarak oluşan tepkimeyi tersine çevirmek ve tekrar oluşmasına imkan yaratmaktır.
Biçimleri farklı olsa da piller aynı şekilde çalışır:
Kimyasal tepkimeyle enerji üretirler.
{pagebreak::Adaptör Varken Pili Çıkartırsam Ne Olur}
Bilgisayarımın adaptörü takılıyken pili çıkartırsam pilin ömrü uzar!
Hem doğru hem de yanlış bir genelleme. Çağdaş pillerin ömrünü kısaltan etmenler arasında ısı önemli bir yer tutuyor.
Eğer bilgisayarınız pil kısmı ısınacak bir yerdeyse ve pil yüksek ısıya maruz kalıyorsa bu durum pilinizin daha da hızlı şekilde ömrünü yemesine sebep olacaktır.
Bu anlamda pilin ömrü uzamış oluyor ama daha önemli bir şeyden feragat ediyorsunuz: Bir elektrik arızasında kaybolmayacak veri kaybolmuş oluyor.
Dizüstü bilgisayarlar, pilleri doluyken onları daha fazla şarj edeyim demezler. Dolayısıyla sürekli şarj olmaya çalıştığı için kendini yiyip bitiren bir pil ancak elektronik bir arızanın sonucu olabilir. Kafanıza takmaya değmez.
{pagebreak::Pil Bitmeden Şarj Etmek}
Telefonumu pili bitmeden şarj edersem pilim erken ölür!
Bazı pilleri bitmeden şarj ederseniz enerji üretebilme yetenekleri gözle görülür biçimde (mecazi anlamda) azalırdı. Bu, belki on sene önce üretilmiş olan bazı nikel kadmiyum pillerde yaşanan bir durumu.
Devir Lityum İyon (Li-ion) devri olduğu için bu tür sorunlar geride kaldı.
Şarj aleti korkunuzu yenebilirsiniz, işler göründüğü kadar karmaşık değil.
Tabii bir noktayı eklemeden geçmeyelim. Sık sık şarj etmenin elbette bir mahsuru olabilir: Pillerin sınırlı bir şarj deşarj sayısı var. Telefonunuzu veya bilgisayarınızı her fişe taktığınızda bu ömürden bir şeyler götürüyorsunuz; ama bunun dolaylı bir etkisi var ve pilinizi çok çabuk öldürecek bir şey değil.
Kaliteli piller kimyasal olarak bu döngüye daha uzun süre dayanıyor, kalitesizler ise daha kısa sürede kendilerini koyuverebiliyorlar. Tecrübeyle sabittir.
{pagebreak::Pil Çok Isınıyor}
Pilim çok sıcak, bir şeyler yanlış gidiyor!
Bu durum her zaman kötü bir şey olduğuna kanıt değildir. En nihayetinde piller birer üreteç, kimyasal tepkimeyle elektrik üretiyorlar ve bu dışarıya ısı veren (ekzotermik) bir tepkime.
Pilden ne kadar güç çekerseniz o kadar ısınması olağan. Tabii bu ısınmanın ne kadar makul seviyede olduğunu dokunarak anlayabilirsiniz.
İş bu duruma gelmeden anlayabileceğinizi düşünüyorum.
{pagebreak::Pili Ara Sıra Doldurmak}
Kullanılmayan pili ara sıra şarj etmek gerekir!
Açıkçası pilinize bağlı bir durum zira dizüstü bilgisayar ve telefon pilleri gibi lityum iyon piller ayda %2 ila %3 arasında güç kaybı yaşar. Bu durumda sağlam çalıştığından emin olduğunuz yedek pilinizi canınız sıkıldıkça şarja tabi tutmanıza gerek yok.
Aynı şekilde kurşun asit tabir ettiğimiz araba aküsü ve benzeri sistemlerde de düşük bir güç kaybı oluşuyor (ortalama ayda %5).
Fakat iş şarj edilebilir nikel metal hidrit (NiMH) pillere geldiğinde durum değişiyor. Aylık %30’a varan güç kaybı sizi yarı yolda bırakabilir. Elbette yeni teknoloji bu kayıpları azaltma yönünde.
Bu sayede kullanıma hazır satılan (ve rafta beklerden o kadar da hızlı boşalmayan) NiMH pilleri daha sık görmeye başladık.
:: Bilgisayarınızın ve cep telefonunuzun pili ne kadar gidiyor?
