NASA’nın Güneş’i incelemek için 2018 yılında fırlattığı Parker Solar Probe, 25 Aralık 2024’te Güneş’e şimdiye kadarki en yakın mesafeye ulaşarak tarihi bir gözlem gerçekleştirdi. Güneş yüzeyine yalnızca 6,1 milyon kilometre uzaklıktan geçen sonda, bu geçiş sırasında elde ettiği görüntüleri ilk kez kamuoyuyla paylaştı.

NASA, Parker Sondası’nın eşsiz görüntülerini paylaştı

WISPR kamerasıyla (Wide-Field Imager for Solar Probe) çekilen görüntüler, Güneş’in dış atmosferi olan korona içinden elde edildi. Yeni yayımlanan görüntülerde, Güneş rüzgarlarının doğrudan gözlemlenmesi sağlandı.

Ayrıca koronal kütle atımlarının (CME) nasıl oluştuğu ve birden fazla CME’nin nasıl birleştiği ilk kez bu kadar ayrıntılı şekilde incelenebildi. Bilim insanları, bu birleşmelerin CME’lerin yönünü değiştirebildiğini, yüklü parçacıkları hızlandırabildiğini ve manyetik alanları karıştırarak uzay araçları ve yer tabanlı elektronik sistemler için daha büyük tehditler oluşturduğunu belirtti.

SpaceX 500. Falcon 9 göreviyle tarih yazdı

SpaceX, Falcon 9 roket serisinin 500. başarılı görevini tamamladı. Commercial GTO-1 görevi kapsamında Dror 1 uydusu yörüngeye yerleştirildi.

Bu gözlemler, uzay hava olaylarının dinamiklerini anlamada kritik rol oynuyor. Parker sondası bu yakın geçişin ardından 2025 yılının Mart ve Haziran aylarında aynı rekor mesafeye tekrar ulaştı. Bir sonraki yakın geçişin 15 Eylül 2025’te gerçekleşmesi bekleniyor.

NASA Bilim Misyonu Direktörlüğü’nden Nicky Fox, bu gözlemlerin uzay hava tahminlerinin geliştirilmesine katkı sağlayacağını ve astronotlar ile uzay teknolojilerinin güvenliğini artıracağını vurguladı. NASA, bu veriler sayesinde Güneş’in dinamik atmosferine dair şimdiye kadarki en net ve kapsamlı bilgiye ulaştığını bildirdi.

NASA ve Technion Üniversitesi’nin ortaklaşa geliştirdiği FLUTE (Fluidic Telescope) projesi, sıvıdan oluşan aynalarla 50 metre çapında teleskoplar inşa etmeyi hedefliyor. Bu yeni teknoloji, uzayın derinliklerini gözlemlemek için bugüne kadar kullanılan cam aynalı teleskopların yerini sıvı yüzeylere bırakabileceğini gösteriyor.

Projenin merkezinde, mikro yerçekimsiz ortamda sıvıların yüzey gerilimi sayesinde mükemmel küresel şekiller alabilme özelliği yer alıyor. Bu doğal oluşum, yüksek kaliteli optik aynalar üretmek için yeni bir yöntem.

FLUTE, uzay gözlemlerinde yeni bir dönem başlatabilir

FLUTE konsepti, bugüne kadar yapılmış en büyük teleskoplardan bile katbekat büyük olan 50 metrelik bir sıvı aynayı uzay ortamında kullanmayı öngörüyor. James Webb Uzay Teleskobu’nun 6,5 metrelik aynası göz önüne alındığında, FLUTE’un optik çapı yaklaşık sekiz kat daha büyük olacak.

Ancak sıvı bir yüzeyin teleskobun yön değiştirmesi sırasında nasıl davranacağı konusu uzun süredir tartışma yaratıyordu. Yeni çalışmalarda yapılan teorik analizler ve laboratuvar deneyleri, sıvı aynaların bu tür hareketlerden yalnızca mikrometre düzeyinde etkilendiğini ve bozulmaların merkez bölgeye çok yavaş ilerlediğini gösterdi.

Araştırmalar, bu sistemlerin “manevra bütçesi” olarak tanımlanan sınırlı yön değiştirme hakkına sahip olması gerektiğini ortaya koydu. Özellikle büyük tek hareketler yerine çok yönlü küçük manevraların tercih edilmesi gerektiği belirlendi.

Bu küçük hareketlerin, daha az bozulma oluşturduğu ve bu bozulmaların optik olarak daha kolay düzeltilebildiği vurgulandı. Laboratuvar ortamında temassız elektromanyetik kuvvetlerle yapılan deneylerde sıvı filmler üzerinde kontrollü bozulmalar yaratılarak bu davranışlar test edildi ve geliştirilen modellerin doğruluğu teyit edildi.

Sıvı aynaların geleneksel teleskoplara göre en büyük avantajı yalnızca büyüklükle sınırlı değil. Bu teknoloji aynı zamanda esneklik sunuyor. FLUTE konseptiyle geliştirilen aynalar, gözlem görevlerine göre şekil değiştirebiliyor, optik hataları otomatik olarak düzeltebiliyor ve hatta mikrometeor çarpmalarından sonra kendi kendini onarabiliyor. Bu özellikler, gelecekteki uzay görevlerinde hem maliyet hem de bakım açısından büyük kolaylıklar sağlayabilir.

Tüm bu ilerlemelere rağmen sıvının uzay ortamında taşınması ve uzun vadeli kontrolü hala çözülmesi gereken teknik sorunlar arasında yer alıyor. Ancak yapılan analizler ve deneyler bu tür teleskopların onlarca yıl boyunca etkin şekilde görev yapabileceğini gösteriyor.