İlk mesajlaşma programları, uygulamaları nelerdi? Mesajla iletişimin evrimi nasıl oldu? İletişim, insan toplumlarının evriminde daima önemli bir rol oynamıştır. Bir meydandaki insanlara haberleri ulaştıran tellallardan, dünyanın dört bir yanındaki bireylerin aynı bilgiye saniyeler içinde erişebildiği modern iletişim kanallarına kadar, teknoloji çok kısa bir sürede katlanarak gelişti. İşte mesaj yoluyla iletişimin geçirdiği süreç…
Mesajlaşma nasıl gelişti?
Pek çok insan için mesajla iletişim kurmak, yüz yüze görüşmekten veya telefonla sesli konuşmaktan daha iyi. Ancak kimi insanlar için de metin içerikleri konuşmanın yerini tutamıyor. Peki, sizin tercihiniz hangisi olurdu? Bu soruyu cevaplamadan önce metin içeriklerinin evrimine göz atalım…
Mesajlaşma, 1844’te bir Telegram olarak gönderilen ilk mesajla başladı. Mevcut WhatsApp, Instagram ve Snap Chat neslini yaratacak kadar gelişti. Bununla birlikte, WhatsApp ve Facebook Messenger gibi anlık mesajlaşma platformlarının yükselişi, SMS metin mesajlaşmasının küresel kullanımını azaltmış olsa da halen geçerliliğini koruyor.
Bazı kaynaklara göre, ilk olarak 1984’te tasarlanmış ve 1990’ların ortalarında uygulamaya konulan metinler, anlık mesajlaşmanın orijinal biçimidir. 21’inci yüzyıl boyunca metin mesajlaşması temel bir iletişim aracı haline geldi. Neil Papworth’un ilk metin mesajını (‘Mutlu Noeller’) göndermek için bir bilgisayar kullandığından beri, cep telefonu teknolojisindeki gelişmeler, yüzyılın başında bir dizi ağ üzerinden kişiden kişiye metinlerin gönderilmesini sağladı.
2000’li yıllarda, ‘American Idol‘ gibi TV programlarının halkı metin yoluyla en sevdikleri yarışmacılara oy vermeye davet etmesi de mesajlaşmanın hızla büyümesine katkı sağladı. Ayrıca ardından ABD başkan adayı Barack Obama‘nın Joe Biden‘ı toplu metin mesajlaşma yoluyla arkadaşı ilan etmesi de buna katkı verdi.
MIT, 1961’de ilk anlık mesajlaşmayı başlattı
Tüm bunların yanı sıra anlık mesajlaşmanın tarihçesi oldukça karmaşık. İşte referans olarak aldığımız Visual Capitalist‘e göre tarihi:
1961 – MIT‘nin Zaman Paylaşımlı İşletim Sistemi (CTSS), diğer çok kullanıcılı işletim sistemleriyle birlikte, 30’a kadar kullanıcının gerçek zamanlı olarak sohbet etmesine izin vererek anlık mesajlaşmaya öncülük ettiği kabul ediliyor.
1988 – Internet Relay Chat (IRC), kullanıcıların gerçek zamanlı olarak gruplarla sohbet etmek için istemci yazılımıyla ağlara bağlanmasına olanak tanıdı. IRC, 1990’larda popülaritesini artırdı ancak bugün halen yüz binlerce kullanıcısı var.
1990’ların sonlarında ilk büyük rakip IM platformları ortaya çıktı; ICQ, AIM, MSN ve Yahoo. Tümü yeni anlık mesajlaşma piyasasında payı için savaştı.
1992 – Aralık ayında İngiltere’de Vodafone GSM şebekesi üzerinden ilk SMS mesajı olan “Mutlu Noeller” gönderilir.
1996 – İsrailli şirket Mirabilis, kullanıcıların bire bir veya gruplar halinde sohbet etmesine, dosya iletmesine ve diğer kullanıcıları aramasına izin veren ICQ‘yu piyasaya sürdü. 2001’de ICQ’nun 100 milyondan fazla kayıtlı kullanıcısı vardı.
1997 – AOL, ‘Arkadaş Listesi’ konseptine öncülük eden AOL Instant Messenger‘ı (AIM) başlattı. 2000’li yılların ortalarında AIM, yüzde 52 ile Kuzey Amerika’daki anlık mesajlaşma piyasasının hakimiydi.
90’lar biterken Yahoo! Messenger ve MSN Messenger piyasaya adım attı!
Birçok insan için 2000’ler anlık mesajlaşma için bir Altın Çağ oldu. Fotoğraf paylaşmak, görüntülü arama yapmak ve oyun oynamak artık ortak platform özellikleri haline geldi. Ancak 90’lı yılların sonlarında da önemli gelişmeler yaşandı. İşte son 90 nesli mesajlaşma faaliyetleri ve 2000’lerde piyasaya sürülen yenilikler…
1998 – Yahoo! Messenger başladı.
1999 – Microsoft, AIM ve Yahoo’ya rakip olan MSN Messenger‘ı piyasaya sürdü. 2005 yılına kadar, platformda her gün yaklaşık 2,5 milyar mesaj gönderiliyordu.
1999 – Tencent Holdings, QQ isimli Pasifik Okyanusu boyunca ilk başarılı uygulamasını piyasaya sürdü. İlk çıktığında ICQ’nun kopyasıydı.
2002 – Apple, AIM ile uyumlu Mac OS X işletim sistemi için iChat‘i piyasaya sürdü.
2003 – Skype, İnternet kullanıcılarının video, ses ve anlık mesajlaşma yoluyla iletişim kurmasını sağlamaya başladı.
2005 – Bir Gmail kullanıcısının penceresinde bulunan Google Talk, e-posta kişileri arasında kolay iletişim sağlamak için başlatıldı.
2006 – MySpace, bir sosyal ağ içinde oluşturulmuş ilk anlık mesajlaşma platformunu piyasaya sürdü: MySpaceIM.
2008 – Facebook kullanıcılarının sosyal ağdaki arkadaşlarına veya arkadaş gruplarına mesaj göndermesine izin veren Facebook Chat yayınlandı. (Daha sonra Facebook, 2011’de Facebook Messenger adlı bağımsız bir mobil uygulama sürümünü piyasaya sürdü.)
WhatsApp, WeChat, Snap ve Slack…
2009 – Piyasaya sürülen WhatsApp ile kullanıcılar ücretsiz olarak metin, video ve ses gönderiyor.
2011 – Başlangıçta Tencent tarafından WhatsApp’ın bir klonu olarak başlatılan WeChat, artık bir sohbet uygulamasından çok daha fazlası oldu. Alışveriş, ödemeler, oyunlar ve çok daha fazlasını içeren tam entegre bir mobil platform. WeChat, Ocak 2016’da 46 milyar dolarlık ödeme gerçekleştirdi. Yani PayPal’ın yaklaşık iki katı kadar.
2011 – Y kuşağı arasında popüler olan Snapchat, kullanıcıların belirli bir süre sonra kaybolan mesajlar göndermelerine olanak tanıyor.
2013 – Slack‘in işyeri işbirliği yazılımı, ekiplerin kolay ve verimli bir şekilde iletişim kurmasını sağlıyor. Slack, unicorn statüsüne ulaşan en hızlı şirket oldu ve sadece 1 yılda 1 milyar doları aştı.
2013 – Çoklu platform desteği sunan anlık mesajlaşma servisi Telegram piyasaya çıktı. Telegram istemcileri hem mobil hem de masaüstü sistemleri için mevcut. Pek çok kişi bu programı WhatsApp’ın en büyük rakibi olarak tanımlıyor.
Snapchat, WhatsApp ve WeChat gibi yeni uygulamalar oyunu değiştirdikçe 2010’larda anlık mesajlaşma büyük bir evrim geçirdi. Şu anda küresel çapta 3 milyardan fazla insanın anlık mesajlaşma platformlarını kullandığını biliyoruz. İlerleyen süreçte neler olacağını, yenilikleri birlikte keşfedeceğiz.
{{user}} {{datetime}}
{{text}}