İstanbul, Ankara ve İzmir gibi metropoller başta olmak üzere tüm Türkiye’de taksi rantı yüzünden plaka fiyatları ve kira geliri tavan yaptı. Tarihin en yüksek seviyesine ulaşmasına rağmen hala değerinin çok daha altında olduğu savunuluyor. Peki gerçekte durum nasıl?
Taksi plaka fiyatları ne kadar?
Taksi konusu son yıllarda özellikle İstanbul’da büyük tartışmalara neden oldu. Bir yanda yaptığı araştırmalar sonucu sayının ve hizmetin yetersiz olduğunu, bu yüzden belediye çatısı altında binlerce yeni taksiyi trafiğe katmak isteyen İBB, diğer yanda da asıl sorunun trafik ve verimlilik olduğunu, hatta plaka değeri bakımından zararda olduğunu söyleyen taksici odaları yer alıyor.
Tüm iddiaları, araştırmaları ve önerileri bir araya getirdiğimiz zaman tarafların kendilerince haklı olduklarını görüyoruz. Fakat işin bir de vatandaşa hizmet tarafı mevcut. Konunun detayına inmeden önce İllere göre taksi plaka fiyatları ve kira geliri düzeylerinin geldiği noktayı paylaşalım.
- İstanbul: 5.1 milyon TL
- Ankara: 3.2 milyon TL
- İzmir: 5 milyon TL
- Bursa: 7 milyon TL
- Antalya: 4 milyon TL
- Konya: 2 milyon TL
- Adana: 450 bin TL
- Tekirdağ: 1.7 milyon TL
- Edirne: 1.4 milyon TL
- Trabzon: 700 bin TL
Not: Ortalama fiyatlar alınmıştır. Bölgeye ve durağa göre 2 milyon TL’ye kadar değişkenlik gösterebilir.
Taksi plaka kira geliri ne kadar?
Taksi plaka satışı yapan kişiler aynı zamanda aylık kira geliri karşılığında aracın olarak 2 veya 3 farklı şoför tarafından işletilmesini sağlıyor. İstanbul özelinde detayına baktığımız zaman, plaka sahibinin durak aidatı, trafik sigortası, lastik ve araç bakım maliyetleri ile çalışanların sigorta ödemelerinin aylık ortalama 10 bin TL civarında tuttuğunu görüyoruz.
Bu masraflarla birlikte çalışan maaşları da aylık kazançtan çıkarıldığı zaman taksi plaka sahibine 10 ila 15 bin TL arası net kira geliri kalıyor. Tabii kiraya vermek yerine kendisi işletmek isterse bu meblağ 2 katına kadar çıkabiliyor. Peki 2022 yılının sonuna geldiğimiz bu dönemde İstanbul’da yeni taksiye ihtiyaç var mı?
İstanbul’da neden taksi sorunu yaşanıyor?
İBB tarafından yapılan araştırmaya göre İstanbul’da taksi sorunu yaşanmasının temel nedeni yetersiz sayıda olmasından kaynaklanıyor. Öyle ki son olarak 1990 yılında yeni plaka satışı yapıldı. O günden beri toplam taksi plaka sayısı 17 bin 395.
Bu da 1990 yılında 7 milyon nüfusu olan İstanbul’un 32 yıl sonra 20 milyona yakın kişiye ev sahipliği yapmasına rağmen yeterli taksisinin olmadığı anlamına geliyor. Tabii bu süreçte metro ve metrobüs gibi toplu taşıma araçlarının sayısı ile kullanımı da arttı.
Toplu taşıma taksi ihtiyacını azalttı mı?
Dünyanın şehir içi en yüksek yolcu sayısına sahip olan metrobüs artık yetersiz kalıyor. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda HızRay benzeri projelerin yapılması bekleniyor. Fakat söylenildiği gibi taksi ihtiyacı azalmış durumda değil. Aksine giderek artıyor.
Fakat taksi sayısı tek problem değil. Yukarıda paylaştığımız plaka fiyatlarını gören vatandaşlar bu taksilerin lüks otomobiller olduğunu sanıyor. Fakat tam aksine piyasada bulunan en ucuz otomobiller seçiliyor. Buna araçları kıyaslayarak farklı bir açıdan bakabiliriz.
Örneğin, İstanbul’un herhangi bir semtinde taksiye binmek isteyen turistler 2022 model Mercedes C serisine mi yoksa eski model, kazalı ve içi temiz olmayan bir Renault Clio veya Fiat Linea’ya mı binmek ister?
Dolayısıyla taksi plaka fiyatları ile kullanılan araçların değeri arasındaki uçurum her geçen gün göze daha çok batıyor. Ayrıca günümüz ekonomik koşulları nedeniyle kısa mesafe almayan, güzergah uzatan, taksimetre açmayan ve yüksek fiyat isteyen taksiciler için her ay binlerce şikayet geliyor.
İBB ise 5 bin yeni taksi projesini hayata geçirerek belediye bünyesinde işletmek istiyor. Kullanılacak otomobiller ise özel tasarıma sahip tek tip araçlar olacak. Fakat bu teklif UKOME’de 15 kez reddedildi. Gerekçe ise olası gelir kaybı.
Zira devletin yıllar önce tanıdığı hak karşılığı taksi plakası alan kişiler bunun aynı zamanda bir yatırım aracı olduğunu, taksi plakası yerine arsa veya mülk almış olsalar çok daha fazla değer kazanacağını, belediye işletse bile yeni plakaların ortaya çıkmasının zararı artıracağını savunuluyor.
Bu nedenle İBB eğer plaka satışı yaparsa kabul edip satın alacaklarını ve aynı düzeni devam ettireceklerini yoksa hayır diyeceklerini açıkça söylüyorlar. Belediye ise sistemi değiştirmeye çalıştığı için bu önerinin kabul edilmesinin mümkün olmadığını söylüyor.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı unutmayın!
{{user}} {{datetime}}
{{text}}