Yerli aşı çalışmaları bir yandan devam ederken dünyanın gözü kulağı geliştirilen diğer aşılarda. Türkiye, hem Çin’den 50 milyon doz aşı sipariş etti hem de Pfizer ile BioNTech’in geliştirdiği aşı için devrede. Türkiye’de de testleri yapılan ve Aralık ayında kullanılmaya başlanacak Çin aşı ile ilgili ortaya çıkan haberler ise endişelere neden oldu.
‘SinoVac’ neden soru
işaretlerine neden oluyor
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca son yaptığı açıklamada Aralık ayında Çin aşısının (KoronaVac) öncelikli olarak belli yaş ve risk gruplarına göre kullanılacağını paylaştı.
Çin aşısının 3. faz denemeleri tamamlanmadan ülkede kullanımına başlanması, sağlık otoriteleri tarafından endişe verici olarak nitelendiriliyor.
Time’a konuşan Sydney Üniversitesi‘nden küresel sağlık güvenliği uzmanı Doç. Adam Kamradt-Scott “Bu çılgınlık. Geçmişte henüz onaylanmamış aşıların klinik deneylerde zararlı ve uzun vadeli yan etkileri olduğu örnekler gördük” diyerek endişelerini paylaşırken, test aşamasıyla ilgili de kaygılar bulunuyor. Aşı Çin’de son onayı almadan 1 milyon kişiye yapılmış durumda.
Test aşamasında olan ve onay almayan Çin aşısını, ülkede isteyen herkes yaptırabiliyor. İki dozu için 394 yuan (470 TL) ödeyen Çinli vatandaşların, aşı yaptırmak için WeChat üzerinden kayıt olmaları gerekiyor.
Üretim tekniği eski
Öncelikle KoronaVac eski bir yöntem olan inaktif virüs tekniğine göre üretiliyor. Burada, enfekte etme özelliğini yitirmiş olan virüs vücuda verilerek, vücudun hastalığa bağışıklık kazanması hedefleniyor.
Alternatif aşılar Moderna ve BioNTech ise yeni bir yöntem olan mRNA tekniğiyle üretiliyor. Bu aşılar kolaylıkla yüksek sayılarda üretilebilirken CoronaVac’ın üretimi için tavuk yumurtası gerekiyor.
Brezilya deneyleri durdurdu
Eylül ayında Nature dergisinde yayınlanan bir makalede, aşının ilk iki faz testlerinde deneklerin yüzde 90’ından fazlasında antikor oluştuğu bilgisi paylaşılmıştı. Ancak Brezilya’daki aşı deneyleri, aşı yapılan bir kişinin ölmesi üzerine Kasım başında durdurulmuş, bu ölümün aşıyla bir bağlantısının olmadığının anlaşılması üzerine deneylere devam edilmişti.
Türkiye’nin de 50 milyon doz aldığı SinoVac‘ın ülkemizdeki 3. faz denemelerindeki sonuçlarıyla ilgili henüz bilgi paylaşımı yapılmadı. Bu nedenle kamuoyunda Aralık ayında kullaımına başlanacak aşı için soru işaretleri de var.
Aşı 11 Aralık’ta sağlık çalışanlarına uygulanmaya başlanacak.
Avantajı dağıtım zinciri
BBC’nin haberine göre, üretim açısından diğer aşılara göre dezavantajı bulunan Çin aşısının, depolama ve nakliye açısından önemli artıları var. SinoVac araştırmacısı Gang Zeng, aşının 2-8 derece arasında üç yıla kadar saklanabilme ihtimalinin bulunduğunu söylüyor.
Bu durum özellikle soğuk zincir veya altyapısı iyi olmayan ülkelerde önemli bir avantaj.
BioNTech/Pfizer aşısının ise -70 derecede saklanması gerekiyor. Aşı beş gün boyunca normal buzdolabı sıcaklığında dayanıyor. Moderna aşısının ise -20 derecede altı aya kadar saklanabileceği, normal buzdolabı sıcaklığında ise 30 güne kadar dayanabileceği belirtiliyor.
Mehmet Ceyhan: Faz-2 yeterli değil
Çin aşısı ile ilgili soru işaretlerine Prof Dr. Mehmet Ceyhan da dikkat çekti. Ceyhan’a göre tüm aşıların 3. faz deneyleri ile ilgili veriler açıklansa da bunlar henüz bilimsel bir veriye dönüşmedi. Ceylan “Çin aşısının etkinliği ile ilgili açıkçası çok bir veri yok. Henüz Türkiye’deki çalışmaların hiçbiri tam anlamıyla neticelenmiş değil. O yüzden elimizde bu aşının etkin olduğuna dair sadece faz 2 çalışmaları var. Onlar da birkaç yüz kişiye yapılır ve sadece bir fikir verir. Esas yüz binlerce insan üzerinde yürütülen faz-3 çalışmaları önemlidir” diyor.
Ceylan aşının ne kadar bağışıklık sağladığına ilişkin faz-1 ve faz-2 deneylerinde ortaya çıkan verilerin yeterli olmadığına dikkat çekerek faz-3 çalışmaları tamamlandığında bunun anlaşılabileceğine dikkat çekti. Bu durum da 11 Aralık’ta başlayacak aşılama için bir soru işareti olarak karşımıza çıkıyor.
{{user}} {{datetime}}
{{text}}