Hollanda’da bir grup bilim insanı, arıları eğiterek koronavirüs kokusunu tespit etmeyi öğretti. COVID-19’a karşı duyarlı arılar, saniyeler içinde virüslü örnekleri belirledi.
Çalışmayı Hollanda’daki Wageningen Üniversitesi araştırmacıları yürüttü. Araştırma ekibi, Pavlov’un teorisini referans aldı. Buna göre, arıların önüne iki tür örnek koydular. Ekip, arılara COVID-19’lu bir vizonun kokusuna her maruz kaldıklarında ödül (şekerli su) verdi. Arılar, diğer örneğe gittiklerinde ise ödül vermediler. Sonunda arılar, enfekte örnekleri birkaç saniyede belirlemeye başladı.
Şili'deki Santiago Uluslararası Havalimanında Covid-19 salgınıyla mücadeleye köpekler de eşlik ediyor. Özel eğitimli köpekler koklayarak hastaları yakalıyor.
Koronavirüs kokuyu nasıl etkiliyor?
Bilim insanları, çalışmayı Wageningen Üniversitesinin biyo-veteriner araştırma laboratuvarında 150’den fazla arı üzerinde yaptı. Deney sonucunda, arılar enfekte örneklere her maruz kaldıklarında ödü almak için dillerini çıkarıyordu.
Arılar, COVID-19’u kokuyla tespit eden ilk hayvanlar değil. Daha önce bir çalışmada bilim insanları köpekleri eğitti. Köpekler, pozitif ve negatif koronavirüs örneklerini insan tükürüğünden veya terden ayırt etmeye başladı. Çalışmada, köpekler pozitif COVID-19 örneklerini yüzde 94 oranında doğru tespit etti.
Bilim insanlarına göre, bunun nedeni koronavirüsten kaynaklanan metabolik değişiklikler. Bunlar, enfekte bir kişinin vücut sıvılarının, enfekte olmayan bir kişininkinden biraz farklı kokmasına neden oluyor.
Hayvanlar PCR makinelerinin yerini mi alacak?
Araştırmacılar, yine de PCR testlerinin şu ana kadar en güvenilir testler olduğunu düşünüyor. Bilim insanları, laboratuvar dışındaki COVID-19 vakalarının kokuyla tespitinde hayvanların en iyi seçenek olup olmadığından emin değil.
Veterinerlik nöroloğu Holger Volk, Nature‘a açıklama yaptı. Volk, “Hiç kimse bir PCR makinesinin yerini alabileceğini söylemiyor. Ancak çok umut verici olabilir.” dedi.
Bilim insanları, hayvanları COVID-19 vakalarını tanımlamak için düşük teknolojili bir çözüm olarak görüyor. En azından belirli hayvanlar yüksek teknolojili laboratuvar ekipmanlarının yetersiz veya erişilemez olduğu ülke ya da bölgelerde COVID-19’u belirlemek için fayda sağlayabilir.
Örneğin, Wageningen bilim insanları, aynı anda birden fazla arıyı otomatik olarak eğitebilen bir makinenin prototipi üzerinde çalışıyor. Ardından araştırmacılar, kabiliyetlerini çevredeki koronavirüs aerosollerini (küçük virüs yüklü parçacıklar) test etmek için kullanacak.
