Bilim insanları kansere yönelik çalışmalarını sürdürürken bir yandan da artan kanser vakaları için yapılmaması gereken şeylerin de altını çiziyor. Yeni yapılan araştırmalar ve önceki çalışmalara göre derlenen 32 başlık, doğru bilinen yanlışları ortaya çıkartırken, bazı eski alışkanlıklardan vazgeçmeye sebep olacak cinsten. Kansere sebep olan 32 şey:
Kansere sebep olan 32 şey: Şeker ve İşlenmiş gıdalar başta yer alıyor
Kanser maalesef modern çağın hastalıkları arasında yer alıyor. Fast Food kültürünün her geçen gün daha fazla kişiye ulaşmasıyla birlikte obezite ve damar hastalıklarında önemli artışlar görülmeye başlandı, elbette kanserlerde de. Hal böyle olunca da kansere giden yoldan çıkmak adına bilim insanları tavsiyelerde bulunuyor. Tavsiyelere dikkat etmenin yanında kansere sebep olan 32 şey hakkında daha fazla bilgi almakta fayda bulunuyor.
Vazgeçmek gerekiyor: Şeker
Tatlı mı tatlı güzel bir kahve içmek isteyebilirsiniz ya da belki de şekersiz çaydan keyif almayabilirsiniz ancak bilim insanları yüksek miktarda şeker tüketmenin sadece diyabete yol açmadığını söylüyor. İnsan hücrelerine zarar vereceğini ve bu hücrelerin kanser geliştirme riskinin artacağını söylüyor.
Benzer araştırmalar, şekerin vücutta tümörlü hücrenin büyümesini tetikleyebileceğini, çünkü kanserin şekeri yakıt olarak kullanmayı sevdiğini söylüyor. Yani eğer kendinizi ve sağlıklı hücrelerinizi seviyorsanız, şeker tüketimini azaltmanız gerekiyor.
Her şekilde tehlikeli: İşlenmiş gıdalar
Yıllardır bilim insanları bas bas ”işlenmiş gıdaları” tüketmeyin diyor. Yine de pek çok kişi işlenmiş gıdaların uzun süren saklama sürelerini, kolay yenebilecek hale gelmeleri ve uygun fiyatlı olmaları gibi sebeplerle tercih ediyor.
Açlık anında pratik paketlenmiş ve işlenmiş gıdalar yardımımıza koşuyor olsa da kanser hücrelerinin de sağlıklı hücrelere hücum etmesine neden oluyor. Fransa’daki bilim insanları, son zamanlarda daha fazla işlenmiş gıda tüketen insanlar ile kansere yakalananlar arasındaki bağlantıya odaklandı. Kanser olan kişilerle net bir ilişki bulunmasa da bir bağlantısının olduğu tahmin ediliyor.
Sigara türevlerini kullanmak
Tütün endüstrisi bunu örtbas etmeye çalışsa da, tütün dumanının kansere neden olan en az 70 kimyasal içerdiğini yıllardır biliniyor. Ve maalesef etkilenenler sadece sigara içenler değil aynı zamanda, dumanı soluyan insanlar da pasif içici konumuna düşüyor ve ölümcül kanser türlerine yakalanma riskleri de artıyor. Yapılan araştırmalar evde ya da iş yeri gibi kapalı alanlarda pasif içici konumuna düşen kişilerin yüzde 20 ile 30 oranında akciğer kanserine yakalanma riskinin arttığını ortaya koyuyor.
Elektronik sigaranın her ne kadar sigaradan daha az zararlı olduğu söylense de konu hakkında pek olumlu sonuçlar bulunmuyor. Elektronik sigara için çalışmalar henüz çok erken aşamada olsa da 2019’da bilim insanları , farelerde yapılan ilk araştırmada artan akciğer kanseri ve potansiyel olarak mesane kanseri riskine elektronik sigara içmeyi bağladılar.
Bilinçsiz ve korunmadan bronzlaşma
İş yerlerinde maruz kalınan toksik maddeler
Gece vardiyası
Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı ilginç bir şekilde gece çalışan insanlar için kanser olma riski artıyor diyor. Bilim insanları, gece çalışmanın vücudun doğal sirkadiyen uykusunu ve uyanma döngülerini bozabileceğini düşünüyor.
Arsenik
Dünya Sağlık Örgütü, 50 ülkede en az 140 milyon insanın yüksek düzeyde arsenik içeren su içtiğini söylüyor.
Açık ateşte kavrulmuş et
Izgarada yapılan etler yumuşak ve lezzetli olabilir ancak yapılan araştırmalara göre kanser riskini artırıyor. Bunun nedeni, etlerde bulunan kas yapısının heterosiklik aminler veya HCA’lar ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar veya PAH’lar olarak adlandırılan bileşikler içermesidir.
Bu bileşikler Ulusal Kanser Enstitüsüne göre yüksek ısıda pişirilen etlerin içindeki kimyasallar da ortaya çıkıyor. Bilim adamları, bu kimyasalların kansere neden olduğundan emin değiller, ancak laboratuvar testlerinde DNA’yı kanser riskini artırabilecek şekilde değiştirdikleri görüldü.
Kömür
Alkol
Dizel araçlarda egzoz gazı
Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’na göre dizel yakıtlarda kansere neden olabilecek 30’dan fazla bileşeni vardır.
Tuzla terbiye edilmiş et veya balık ve salamura yiyecekler
Hidrolik kırma
Yağ kırmada kullanılan ‘’hidrolik kırmada’’ havaya ve suya salınabilen kimyasallar arasında kansere neden olan benzen ve formaldehit bulunmakta.
İşlenmiş ve tuzlanmış etler(salam, sosis vb)
Asbest
Glyphosate
Birçok çiftçi tarafından kullanılan yaygın bir yabancı ot öldürücüdür.
Doğum kontrolü hapları ve östrojen takviyeleri
Virüsler
Belirli virüs türlerine yakalamak, dolaylı olarak kanser riskinizi artırabilir. Bunun nedeni, bazı durumlarda virüslerin hücrelerde kanserli hücreleri besleyebilecek olması ve gerçekleşecek genetik değişiklikleri tetiklemesidir.
American Society of Clinical Oncology’nin başkan yardımcısı Dr. Richard Schilsky, geçenlerde New England Journal of Medicine’e bu enfeksiyonla ilişkili kanserlerin kanser vakalarının “önemli bir kısmını” oluşturduğunu söyledi.
Genetik faktörler
Genetik faktörler yüzde 5 ile yüzde 10 arasında değişiyor.
Kansere sebep olan 32 şey arasında: Obezite
Formaldehit
Bilim insanları daha çok yapı malzemeleri ve yapıştırıcılarda kullanılan bu maddenin insanlarda kansere neden olabileceğini söylüyor.
İmplantlar
Hava Kirliliği
Afet bölgeleri
Yıllarca zehirli dumanlarla dolu havayı solumak kansere yol açabilir. Bilim insanları, 11 Eylül saldırılarından sonraki günler ve haftalarda New York City’de görev alan itfaiyecileri, ofis çalışanlarını ve Manhattan şehir merkezine dönen öğrenciler üzerinde inceleme yaptılar. Bu kişilerin yüzde 70 oranında göğüs, rahim ağzı kanseri de dahil olmak üzere kolon ve akciğer gibi kabaca 70 farklı kanser türünün daha yakalanma olasılıklarının daha yüksek olduğunu gördüler.
Silika
Silika, kum, taş ve betonda bulunan doğal bir mineraldir. Bu sebeple inşaat işçileri gibi meslek gruplarını etkileyerek, akciğer riskini artırıyor.
Radyasyon
Kronik, uzun vadeli, DNA’ya zarar veren iltihaplanma
Bazı plastikler
Cinsel yolla bulaşan bazı hastalıklar
Kaynar içecekler
Bazı durumlarda ”öpücük”
Akrilamid
ABD’deki kanser oranlarının on yıllardır düşürülüyor. Bu duruma en büyük katkıda bulunan şeyse daha az tütünlü ürün kullanımında yatıyor. Yani tütün alışkanlıklarını değiştiren Amerikalılar, kansere yakalanma riskinin azalmasına yönelik önemli rakamlara ulaştı.
Düşüşlere katkıda bulunan diğer başlıca faktörler arasında daha fazla güneş kremi kullanımı ve rahim ağzı, meme, ağız ve cilt dahil en yaygın kanserlerin bazıları için daha fazla tarama yaptırmak yer alıyor.
Yine de, 2020’de 1 milyon 800 Amerikalı için kanser teşhisi konacağı tahmin ediliyor ve 5 yıllık hayatta kalma oranları yüzde 70 ile pek de iyi durmuyor.
Bu durumda kansere yakalanmamak için aslında ne yediğimize, nereye gittiğimize ve ne solduğumuza dikkat etmemiz gerekiyor. Kanserde erken teşhis hayat kurtarır, bu nedenle risk grubundaki kişiler sürekli tarama veya kontrol yaptırması gerekiyor.
{{user}} {{datetime}}
{{text}}