Son dönemde akaryakıt fiyatlarında dünya genelinde bir artış yaşanırken, ülkemizdeki yansımaları çok ciddi seviyede oldu. Son birkaç aydır neredeyse her gün benzin ve motorin fiyatlarına zam geliyor. Rusya’ya petrol ambargosunun konuşulması ile içerisinde bulunduğumuz 7 Mart 2022 günü, petrol fiyatları son yılların zirvesini gördü. Peki Brent petrol nedir? Fiyatı neden bu kadar artıyor?
Birçok kişi dünyada tek bir petrol türünün olduğunu düşünüyor olsa da, günümüzde 150’nin üzerinde petrol türü bulunmaktadır. Umman, WTI ve Brent Petrol finans piyasalarında ve rafinerilerinde en çok kullanılan çeşitler olduğu için diğer türler işin uzmanları dışında çok fazla konuşulmamakta.
Petrol nedir? 1 varilden ne kadar benzin çıkıyor?
Latincede taş anlamına gelen “petra” ile yağ anlamına gelen “oleum” sözcüklerinin bir araya gelmesiyle oluşan Petrol: sudan daha yoğun kıvamda olan ve hibro karbonlardan oluşan, artılmamış yer altından çıkarılan doğal yanıcı mineral yağı olarak tanımlanmaktadır.
Petrol dünyanın farklı bölgelerinden çıkarıldığı için bu bölgeler arasında hidrokarbon ve karışım oranları da farklıdır. Buna bağı olarak farklı noktalarda çıkarılan petrolün renginde farklılıklar görülmekte.
Halk arasında petron denildiğide akıllara doğrudan akaryakıt çeşitleri geliyo olsa da, bunlar petrolün işlenmiş halleridir. Petrolün her zaman sabit bir kimyevi bileşeni yoktur, örnek ile açıklarsak;
Amerika / Pensilvanya bölgesinde çıkarılan petroller genellikle hidrokarbon sınıfından bileşikleri, Rusya petrolleri kötü kokulu naften bileşikleri ve Romanya petrolleri ise her ikisinin karışımını içermektedir.
Ham petrolün kullanım alanı oldukça sınırlıdır ancak rafineri denilen yerlerde işlendikten sonra birçok farklı amaç için kullanılabiliyor. Günümüzde petrolün işlenmesi sayesinde 100 bine yakın ürün elde edilirken, en yaygın olarak kullanıldığı alan hepimizin bildiği üzere ulaşım ve enerji sektörüdür.
Benzin ve motorin gibi yakıtların yanı sıra petrolün aktif şekilde kullanıldığı alanlardan birisi de: asfalt.
Brent Petrol: Londra Brent ya da Brent Blend olarak da bilenen Brent adeta dünya petrol piyasasına yön vermektedir. Yüzde 0,37’lük sülfür oranı ile “Tatlı Petrol” sınıfında yer alması ve işlenmesinin daha kolay olması onu ham petrol karşısında ön plana çıkarmaktadır.
Bir varil petrol 159 litreye karşılık gelmektedir. Yukarıda belirttiğimiz üzere petrolü yer altından çıktığı halde değil, işlenildiği halde kullanırız. Bu kapsamda rafinerilerde kullanılan teknoloji ve petrolün kalitesi kritik öneme sahiptir. 1 varil için ortalama değerlere bakacak olursak;
- ABD: 63 litre benzin, 22 litre fueloil elde edilir.
- Ortadoğu: 31 litre benzin, 63 litre fueloil elde edilir.
Rusya yasağı gündeme geldi: Brent petrol 139 doları gördü!
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı işgal girişimi ve ABD’den İngiltere’ye Almanya’dan Fransa’ya kadar batı ülkelerinin tamamı tarafından Rusya’ya uygulanan ambargo nedeniyle son dönemde petrol fiyatlarınıda artış yaşanmaya başlanmıştı. 2020 yılının Nisan ayında 40 dolar seviyelerinde olan Brent Petrol şu anda yani 7 Mart 2022 tarihinde 139 doları gördü.
Brent’in 139 doları görme sebebi: Rusya petrollerinin ithaline yasak getirecek bir adımla ilgili Avrupa Birliği ile etkin bir şekilde müzakere yürütüldüğünün ortaya çıkması oldu. Eğer bu yasak gelirse, Rusya petrol satışı gerçekleştiremeyecek ve diğer bölgelerdeki petrollerin fiyatı doğrudan artacak.
Rusya başlattığı işgal girişimi nedeniyle SWIFT sisteminden çıkarılmaktan PayPal’ın hizmetlerini askıya almasına ve dünya devi markaların ülkeyi terk etmesine kadar ağır yaptırımlar ile karşı karşıya kalıyor.
Ham petrol fiyatı ne kadar? 0 doların altına düşmüştü!
Her şeyde olduğu gibi petrolde yaşanan artışın sebebi de, arz / talep dengesi ve dünya genelinde yaşanan ekonomik kriz / savaş gibi kritik gelişmeler. Koronavirüs salgının patlak verdiği ve herkesin evlerden çıkmadığı 2020 Nisan ayında ABD’nin Batı Teksas tipi ham petrolünün varil fiyatı 0 doların altına inerek eksiye düştü.
Aynı petrol bu içeriği hazırladığımız 7 Mart 2022 itibariyle 125 dolar seviyelerinde dolaşırken, 2011 yılının Aralık ayından itibaren 65 dolar seviyelerinden bu noktalara ulaşarak ciddi yükseliş yaşadığını görüyoruz.
Akaryakıt fiyatları artacak mı?
Maalesef son dönemde yaşanan gelişmeler ve Rusya için petrol ambargosunun yolda olması, fiyatları çok daha üst noktalara taşıdı. Bazı analistler Rusya – Ukrayna savaşının devam etmesi halinde petrol fiyatlarının 145 doları aşabileceğini söylüyor.
Bu durum dünya genelinde ve ülkemizde, akaryakıt fiyatlarının doğrudan artması anlamına geliyor. Tamamlanmış petrol ürünleri ham petrolden rafine edildiği için fiyat artışı doğrudan yansıyor.
En çok petrole sahip olan ülke hangisi?
Ülkemizde petrol kavramını duyan birçok kişinin aklına ilk olarak Suudi Arabistan ve Irak gibi ülkeler geliyor. Bu bölgeler bize yakınlığı ve akaryakıt fiyatlarının ucuzluğu nedeniyle halk arasında oldukça yaygın olsa da, dünya petrol rezervlerinin yaklaşık yüzde 18’i Venezuela’ya aittir.
Yaklaşık olarak 300 milyar varillik bir petrol varlığına sahip ülkeyi, 265 milyar varillik bir petrol varlığı ile Suudi Arabistan takip ediyor. Hemen ardından ise Alberta’da bulunan 170 milyar varillik devasa petrol yatakları ile Kanada gelmekte.
İran petrolleri dünya rezervlerinin yüzde 9.5’una ve Irak petrolleri ise dünya rezervlerinin yüzde 8.7’sine denk gelmekte.
2016 yılı verilerine göre Türkiye petrol rezervi ile 53. sırada yer alıyor ve dünya genelindeki kaynakların sadece yüzde 0.019’una sahip.
