Yaklaşık iki yıldır tüm dünyayı etkileyen COVID-19 salgını, milyonlarca can kaybına neden oldu. Şu ana kadar geliştirilen aşılarla birlikte bazı bölgelerde pandeminin etkisi azalsa da halen gidilecek çok yol var. Bu hafta dünya liderleri, pandeminin kriz aşamasını sona erdirmek için BM Genel Kurulunda bir araya geliyor.
Microsoft‘un kurucularından Bill Gates, kişisel blogunda pandemiyi bitirecek 3 adıma değindi. Biz de bu yazıyı sizler için derledik…
Koronavirüs antiviral ilaçlara böyle direniyor: Yeni enzim keşfedildi
COVID-19 salgını, eşitsizliği yüzümüze çarptı
Delta varyantıyla birlikte artan vaka ve ölümleri yaşarken pandeminin 18’inci ayına ulaştık. Bu küresel kriz, her coğrafyada dalga dalga gerçekleşen, sağlığı, ekonomiyi ve akla gelebilecek her şeyi etkileyen bir felaket oldu. Ancak pandemi herkes için bir deneyim olsa da her bölgede aynı olmadı.
Geçtiğimiz bir buçuk yılda onlarca aşı, ilaç çalışmasına şahit olduk ve muazzam bir işbirliği gerçekleşti. Ayrıca dünyanın dört bir yanındaki sağlık çalışanları kahramanca mücadele etti. Ancak aynı zamanda genişleyen adalet boşluklarını da gördük. COVID-19 salgını, aşıların ortaya çıkışıyla gelir adaletsizliğini yüzümüze çarptı.
Aşı konusundaki eşitsiz dağıtım ve finansman ve arz eksikliğinin, pandemiden toparlanmanın istikrarsız ve kesintili olmasına yol açtığını gördük. Bir raporda araştırmacılar, dozlar ağırlıklı olarak yüksek gelirli ülkelere giderse küresel ölümlerin daha yüksek olacağı konusunda uyarmıştı. Bugüne kadar, düşük gelirli ülkelerdeki insanların yüzde 2’sinden azı bir doz COVID-19 aşısı almışken, bu oran ABD’deki insanlarda yüzde 60’tan fazla.
Eşitsizlik burada da sınırlı kalmıyor. Elbette, aşılamada geri kalan ülkeler ekonomik toparlanmada da zorlukları aşamıyor. Bu ülkeler 2025 yılına kadar yüzde 2-4 arasında GSYİH kaybı yaşamayı bekleyebilir.
Bill Gates için pandemiden çıkış yolu belli; eşitlik. Çünkü dünya küreseldir. Düşük gelirli ülkelerde yaşanan bir krizin diğer ülkeleri etkilememe olasılığı elbette bulunmuyor.
Pandemiden kurtuluş: Aşılama
Gelelim Bill Gates‘in pandeminin çıkışı olarak gördüğü üç adıma… Hükümetler ve özel sektör, küresel aşı tedarikini hızlandırmak için daha şeffaf bir sistem oluşturmak üzere birlikte çalışmalı. Yılın ilk yarısında arz kıtlığı önemli bir sorun iken, son zamanlarda dünya çapında günde 41 milyon doz dağıtıldı. Olumlu bir gelişme ancak yol uzun.
Dünya Sağlık Örgütü/Gavi liderliğindeki COVAX AMC, Afrika CDC liderliğindeki Afrika Aşı Edinme Görev Ekibi (AVATT) ve diğer kanallar aşıları taşıyabilir. Ancak daha fazla doza, görünürlüğe ve yeterli paraya ihtiyaçları var. Lojistik ve finansman sorununu çözmek için neler yapılması gerektiği açık. Gerçek zamanlı aşı üretimi ve bulunabilirlik verileri sağlayan küresel gösterge panosu, burada yardımcı olacaktır. Çünkü ülkelerin ve küresel kurumların erişim boşluklarını doldurmaya yarayacak.
Hastalığı zapt etmek gerekiyor
Küresel sermaye açığını kapatmak için aşılamanın yanı sıra salgınları meydana geldikçe de kontrol altına almak gerekiyor. COVID-19 salgını ancak hastalığın üstesinden gelebilirsek tamamen yok olmaya başlayacaktır.
Varyantların sıçrama riskini azaltmak için dünya, hızlı testlere, genetik dizilimleri paylaşmak için bir sisteme ve çeşitli mekanizmalara ihtiyaç duyuyor. Bunu, çocuk felci ve sıtma gibi hastalıklarda başarılı bir şekilde gördük. Büyük salgınlar durumunda kullanıma hazır oksijen, KKD ve hayat kurtaran ilaçlar gibi uzman desteğine ve müdahale malzemelerine ihtiyacımız var.
Özel sektör, lojistik alanındaki uzmanlığını teslim sürelerini kısaltmak ve tedarik boşluklarını doldurmak için kullanarak önemli bir rol oynayabilir.
COVID-19 salgını nasıl biter? Küresel müdahaleyi koordine etmek şart
Bill Gates, son olarak üçüncü adımın küresel müdahaleleri koordine etmek olarak tanımladı. 2020’nin başlarında COVID-19 Araçlarına Erişim Hızlandırıcısının (ACT-A) kurulması bir dönüm noktası oldu. Hükümetler, uluslararası kuruluşlar ve özel sektör bir araya geldi.
Artık tüm hükümetlerin, devlet başkanına rapor verecek bir küresel lideri atamasına ihtiyaç var. İşte bu raporlar 2021’ye kadar düzenli olarak toplanacak.
