Video kartı, video adaptörü, grafik hızlandırıcı kart, ekran adaptörü veya grafik kartları… Bunlar, bizim ekran kartı olarak tanıdığımız donanım ünitelerine biçilmiş pek çok isimden bazıları. Ekran kartları genellikle grafikleri işleyip, ekrana yansıtmakla görevlilerdir ancak çağımızda çok sayıda ek yeteneğe de sahipler: TV çıkışı, MPEG2/MPEG4 çözümü, çoklu veya dokunmatik çıkış birimleriyle uyum…
Ekran kartları harici üniteler olduğu gibi, bazı yonga üreticileri tarafından anakarta entegre biçimde de kullanılabilirler. Bu noktadaki amaç maliyetin azaltılmasıdır, lakin pek az entegre ekran kartı bilinen yongaların gücüne erişebilir. Entegre çipler, genellikle kendi belleklerine sahip olmazlar ve sistem belleğinden faydalanırlar. Böylece hem sistem, hem grafik performansı aşağıya çekilir.
{pagebreak::Entegre Ekran Kartı}
Entegre ekran kartına muhtaç değiliz
Bazı masaüstü PC üreticileri, fiyatı düşük tutup kullanıcıya cazip görünmek için anakarta birleşik ekran kartları sunarlar. Lakin, yukarıda da belirttiğimiz gibi bu sistem ve görsel performansı “ender durumlar hariç” aşağıya çeker.
Yine de şunu unutmamak gerekir: Anakarta entegre ekran kartları, BIOS’tan kolayca iptal edilebilir ve kullanıcıya layık bir sistem elde etmek için yeni bir video kart satın alınabilir. Yani, üreticilerin maliyet hesaplarına kurban olmak zorunda değiliz.
{pagebreak::Ekran Kartının Parçaları}
Ekran kartının parçaları
Modern ekran kartları (veya siz hangi ismi uygun görüyorsanız) belli parçalardan meydana gelir. GPU, video belleği, RAMDAC, Video BIOS, çıkışlar (Dijital, Analog ve Dijital-Analog Melezi) bunların başlıcalarıdır. GPU (Graphic Processing Unit – Grafik İşleme Ünitesi) gerekli hesaplamaları yapar ve 2 ve 3 boyutlu kaplama işlemlerinde bulunur.
GPU’nun performansı çekirdek saat hızına bağlıdır. Çekirdeklerin saat hızı genellikle, 250 Mhz ve ile 4 Ghz arasında değişir. Günümüzün GPU’ları, sistem işlemcisinden olabildiği kadar az faydalanırlar. Bu şekilde, işlemcinin performansı törpülenmemiş olur ve sistem kaynakları azami seviyede kullanılır. Ne kadar yeni bir ekran kartına sahipseniz, donanımıza bağlı olarak sisteminizden o kadar yüksek verim alırsınız.
{pagebreak::Video BIOS}
Video BIOS
Ekran kartınız son teknolojiyle üretilmiş, pahalı, harikulade bir cihaz olabilir ama onu destekleyen bir yazılım olmazsa işler, pek de istediğiniz gibi gitmez. Video BIOS bu noktada devreye girer: Saat çekirdek hızını, voltajı, sistem kaynakları paylaşımını sistem açılışında düzenler.
{pagebreak::Dikkat!}
Dikkat!
Elbette Video BIOS yanlış da kullanılabilir. Söz gelimi, çekirdek hızı ve voltajın gereğinden fazla zorlanması (overclocking) ekran kartınızın kavrulmasına neden olabilir ve üretici firmaya, hiçbir şart altında garanti kapsamında değişim talebinde bulunamazsınız.
{pagebreak::Bellek}
Video Bellek
Günümüzün ekran kartları, genellikle 256 MB ile 2 GB arasında video belleklere sahiptir. Ekran kartı, GPU ünitesine erişmek isteğinde belleğin kapasitesi ve hızı gündeme gelir. Belleğin kapasitesi ne kadar çok ve hızı ne kadar yüksekse, grafik performansı da o düzeyde yüksek olur.
{pagebreak::Performans-Bellek İlişkisi}
Performans-Bellek İlişkisi
2003 yılında DDR belleğin piyasaya çıkması ile ekran kartların kapasitesi önemli ölçüde artmıştır. Bununla birlikte, günümüzün sel gibi akan teknolojisi, çok daha fazlasına olanak tanır.
DDR’ların bellek çalışma hızı 166 – 950 MHz iken, DDR2’lerinki 533 – 1000, GDDR3’lerinki 700 – 2400, GDDR4’lerinki 2000 – 3600 ve yeni ATI Radeon’larda kullanılan GDDR5 belleklerin hızı 3400 – 5600 MHz hızındadır. Bellekle beraber bant genişliği de artar ve grafik kartlarının yapabildiği şeyler muazzam noktalara taşınır.
{pagebreak::RAMDAC}
RAMDAC
RAMDAC yani Random Access Memory Digital-to-Analog Converter (Rastgele Erişilebilen Bellek, Dijital-Analog Çevirici), dijital sinyalleri dönüştürüp ekran arabirimine aktarır. Nispeten eski CRT Monitör kullanıyorsanız, yine RAMDAC gündeme gelir zira RAMDAC, aldığı verileri analog verilere dönüştürür ve klasik CRT (Cathode Ray Tube) monitörlerin algılayabileceği konuma sokar.
DVi (Digital Visual Interface) arabirim kullanıyorsanız, dijital verileri analoga çevirmeye gerek yoktur çünkü DVi montörler zaten dijitaldir ve verileri, hiçbir ek uygulamaya yansıtabilirler. Dvi arabirimi kullanmıyorsanız, RAMDAC’in dönüşüm hızı kilit öneme sahiptir çünkü verilerin işlenip, yansıtılması görselliği ve hızı doğrudan etkiler.
{pagebreak::Ekran Kart Üreticileri}
Ekran Kart Üreticileri
Ekran kartlarının yongaları, GPU’ları genellikle ATI veya Nvidia’ya aittir. Ancak bu firmalar, doğrudan ekran kartı üretmeyi pek tercih etmezler ve taşeron üreticiler ile çalışırlar. Pasta o kadar büyük ki, dilim almak isteyen onlarca üretici mevcut.
Universal abit, Albatron (Legacy PCI), Aopen, ASUS, BFG, Buffalo Inc., Biostar, Chaintech, Club 3D, Colorful, Connect Components Ltd., Diamond Multimedia, Digital Alliance, Eagle, ELSA Technology Inc, ECS, EVGA, Foxconn, Gainward, Gigabyte, Hercules Guillemot, Info-Tek Corp., Leadtek, Matrox, MSI, Palit, PowerColor, Sapphire Technology, SPARKLE, Transcend, VisionTek, VERTEX, Zotac bu üreticilerden yalnızca bazıları.
{pagebreak::ATI mi, NVIDIA mı?}
ATI mi, Nvidia mı?
Yonga üreticileri arasında iki dev ve kıyasıya bir savaş mevcut. ATI’nin rüya kartlarından Radeon HD 5970, 2 GB DDR5 bellek, Eyefinity sayesinde 6 monitörle eş zamanlı çalışma ve 800 Mhz çekirdek hızı ile harikalar yaratabiliyor. GeForce GTX 480 ise 2 GB DDR5 bellek, 700 Mhz çekirdek hızı, 384 bit bant genişliği gibi yeteneklerle ortaya çıkıyor.
Tabi ki bunlar, iki firmanın en üst becerilerini ve bol haneli fiyatlarını temsil ediyor. Piyasada çok sayıda optimum ve uygun fiyatlı donanım mevcut. Şu anki rekabette ATI, az farkla üstün olsa da, fiyat-performans dengesini iyi hesaplayıp uygun tercihler yapmak kullanıcıya kalıyor.