Maruziyet seviyelerindeki farklılıklara ek olarak verilen yanıtlarda da bireysel farklılıklar görülmektedir. Elektromanyetik alana maruz kalan bazı kişiler işlerini bırakmak veya yaşam şeklini değiştirmek zorunda kalabiliyor. EMA maruziyeti böyle kişilerde daha fazla soruna yol açıyor.

Çalışmalar gösteriyor ki elektromanyetik alanın yoğun olmadığı bölgelerde de bu duyarlılık sorunu gözleniyor. Bu durum, nocebo etkisi olarak bilinmektedir.

Nocebo etkisi nedir?

Hastanın ilacın kendisine yan etkiler getireceğine inanması nedeniyle, farmakolojik olarak etkisiz bir ilaç verilse bile hastada hastanın beklediği bazı yan etkilerin görülmesi durumuna nocebo etkisi deniyor.

Elektromanyetik aşırı duyarlılık, özel bir hastalığı işaret etmeyen semptomlar ile karakterizedir. Semptomlar sıklıkla dermatolojik (kızarıklık, karıncalanma ve yanma hissi) nöroastenik ve vejetatif (yorgunluk, bitkinlik, konsantrasyon güçlüğü, baş dönmesi, bulantı, çarpıntı ve sindirim sorunları) şekilde görülüyor.

2002 yılında Kaliforniya’da 2.072 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada; elektrik iletim hatları, elektrikli cihazlar ve bilgisayarlardan kaynaklanan elektromanyetik hipersensitivite oranı %3.2 olarak bulunuyor.

2004 yılında İsviçre’de 2.048 kişi üzerinde yapılan bir diğer kesitsel çalışmada; elektromanyetik hipersensitivite sıklığı %5; en sık yakınmaların uyku bozukluğu ve baş ağrısı olduğu gözleniyor. Maruziyetin en çok enerji hatları ve cep telefonlarından kaynaklandığı da tespit ediliyor.

2007 yılında İngiltere’de 20.000 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada da duyarlılık oranı halk arasında %4 olarak bulunuyor.

Bu üç çalışma da gösteriyor ki toplamda bu duyarlılık %3-5 arasında değişiyor.

Elektromanyetik aşırı duyarlılık toplumun önemli bir kısmını etkileyen ve özel olarak bir hastalığı işaret etmeyen semptomları nedeniyle gözden kaçabilecek bir sağlık sorunu olarak önümüzde duruyor.

Bu duyarlılığın yönetilmesi konusunda net bilgiler bulunmuyor. Alınacak en etkili yöntem ise elektromanyetik cihazlardan olabildiğince uzak kalmak ve elektriğin bulunduğu ortamlarda daha az zaman harcamak.

Referanslar:

1) Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, 2009

2) “Electromagnetic fields and public health: Electromagnetic Hypersensitivity”. WHO Factsheet 296. World Health Organisation (WHO). December 2005. Retrieved 2012-10-24.

3) Schreier, N., Huss, A., Röösli, M., (2006) The prevalence of symptoms attributed to electromagnetic field exposure: a cross-sectional representative survey in Switzerland, Soz Praventiv Med, 51: 202-209.

4) Sabine Regel; Sonja Negovetic; Martin Röösli; Veronica Berdiñas; Jürgen Schuderer; Anke Huss; Urs Lott; Niels Kuster; Peter Achermann (August 2006).”UMTS Base Station-like Exposure, Well-Being, and Cognitive Performance”. Environ Health Perspect. 114(8): 1270 5. doi:10.1289/ehp.8934. PMC 1552030PMID 16882538

5) J Rubin; G Hahn; BS Everitt; AJ Clear; Simon Wessely (2006). “Are some people sensitive to mobile phone signals? Within participants double blind randomised provocation study”. British Medical Journal.332 (7546): 886 889. doi:10.1136/ bmj.38765. 519850.55. PMC 1440612. PMID 16520326.

6) Wilén J, Johansson A, Kalezic N, Lyskov E, Sandström M (2006). “Psychophysiological tests and provocation of subjects with mobile phone related symptoms”. Bioelectromagnetics. 27 (3): 204–214.doi:10.1002/bem.20195. PMID 16304699.

7) Levallois, P; R Neutra; G Lee; L Hristova (August 2002). “Study of self-reported hypersensitivity to electromagnetic fields in California”. Environ Health Perspect. 110 (Suppl 4): 619–23.doi: 10. 1289/ ehp.02110s4619. PMC 1241215.PMID 12194896.

8) Schreier N, Huss A, Röösli M (2006). “The prevalence of symptoms attributed to electromagnetic field exposure: a cross-sectional representative survey in Switzerland”. Soz Praventivmed. 51 (4): 202–9. doi:10.1007/s00038-006-5061-2. PMID 17193782.

9) Eltiti S, Wallace D, Zougkou K, et al. (February 2007). “Development and evaluation of the electromagnetic hypersensitivity questionnaire”.Bioelectromagnetics. 28 (2): 137–51.doi: 10.1002/ bem.20279.PMID 17013888.

10) Röösli, Martin; M Moser; Y Baldinini; M Meier; C Braun-Fahrländer (February 2004). “Symptoms of ill health ascribed to electromagnetic field exposure – a questionnaire survey”. Int J Hyg Environ Health. 207 (2): 141–50. doi:10.1078/1438-4639-00269.PMID 15031956.

Yazan: İntern Dr. Mehmet GÜNATA

:: Elektromanyetik Hipersensitivite hakkında ne düşünüyorsunuz?