Dünyanın en zenginleri listesinin ilk sıralarındaki iki isim; Elon Musk ve Jeff Bezos… Musk’ın SpaceX‘i ve Bezos’ın Blue Origin‘i arasındaki rekabete dair yeni bilgiler ortaya çıkıyor. Son olarak, SpaceX’i yakalamaya çalışan Blue Origin liderlerinin gizli notları ortaya çıktı.
Yaklaşık üç yıl önce Blue Origin yetkilileri, şirketin kurucusu Bezos‘ın vizyonunu gerçekleştiremediklerinin farkındaydı. Zira milyarder iş insanı, 20 yıldır birinci sınıf bir uzay taşımacılığı şirketinden bahsediyordu. Ancak Bezos’ın şirketi halen bir yörünge roketi bile fırlatamadı.
Musk‘ın kurduğu SpaceX ise, tüm dünyaya kendini en iyi roket şirketi olarak kabul ettirdi. Çünkü 2018’de şirket, tek bir yılda 21 roket fırlattı ve bu, bir şirket tarafından bir yılda fırlatılan rekor roket sayısıydı. Peki, çözüm ne olabilirdi?
Blue Origin'den istifa eden bazı çalışanlar, şirketin politikası ve uzay aracı ile ilgili şaşırtan açıklama ile gündeme geldi.
Elon Musk ve Jeff Bezos rekabeti kızışırken Blue yöneticilerinden hamle
Ars Technica‘nın haberine göre, 2018’de Blue Origin’in CEO’su Bob Smith yeni bir yöntem buldu. Şirket, SpaceX’in onları hangi noktada yendiğini bulmak için Avascent isimli bir danışmanlık firmasıyla anlaştı. Danışmanlık firması, analizini tamamladıktan sonra Blue Origin’deki üst düzey liderlik ekibi bir brifing aldı. Yöneticiler de birçok not tuttu.
Bu dokuz sayfalık not daha sonra derlendi ve 1 Kasım 2018’de “Kıdemli Ekipten Avascent Brifing Notları” başlığı altında Smith’e teslim edildi. Ars Technica da bu notların ekran görüntüsüne ulaştı. Elon Musk ve Jeff Bezos arasındaki rekabet o yıllarda iyice artmıştı. Ancak görünen o ki, yöneticilerin bu adımı da çözüm olmadı.
Belgelere göre, Blue Origin, çalışanlarından en iyi şekilde nasıl yararlanacağını tartıştı. Zira SpaceX, çalışanlarını uzun saatler mesaiye zorlamasıyla biliniyor. Önemli projeleri tamamlamak için 80 saatlik çalışma haftaları oldukça yaygındır. Oysa Blue Origin daha rahat bir çalışma ortamına sahip.
Hatta bir Blue Origin yöneticisi, “Blue, SpaceX’e kıyasla biraz tembel. İşin doğası gereği, genellikle mesai saatleri dışında ve hafta sonları çalışırım. Blue hafta sonları hayalet bir kasaba.” dedi.
Elon Musk, müşteri odaklı ve maliyetleri düşürüyor!
Söz konusu belgelere göre, SpaceX’in önemli bir özelliği müşteri odaklı olmasıydı. Danışmanlar, Elon Musk ‘ın müşterileri memnun etmeye büyük önem verdiğini ve arzu edilen hizmetleri daha düşük bir maliyetle sağlamaya çalıştığını belirledi. Bir Blue Origin yöneticisi bu konuda, “Müşteri odaklılar. Biz de yapmalıyız. Çoğu durumda müşteriyi baş belası olarak görüyoruz.” yazdı.
Avascent, SpaceX’in roket ve uzay aracı üretim maliyetlerini en aza indirmeye çalıştığını belirtti. Blue Origin’de ise maliyet, tam tersine araçlar tasarlanırken ikincil veya üçüncül bir faktör olarak görülüyordu. Danışmanlar ayrıca, SpaceX’te daha düşük maliyetler karşılığında daha düşük performans gösteren ancak oldukça iyi olan parçaları vurguladı.
Tasarım süreçleri sırasında SpaceX mühendisleri, verimli bir şekilde üretilmelerini sağlamak için bu parçaların üreticileriyle birlikte çalışır. Bir Blue Origin yöneticisi, “Üretim, karar vermede masada güçlü bir yere sahip gibi görünüyor” diye yazdı. Başka bir yönetici ise, “Geleneksel olarak Blue ekibi, tasarlarken üretilebilirlik ve maliyete odaklanmadı” dedi.
Avascent’in SpaceX’in maliyet odağı hakkındaki raporuna yanıt olarak Blue Origin yetkilileri, bir projeye başlamadan önce maliyetleri tahmin etmek için etkili bir araca sahip olmadıklarını da kabul etti.
Jeff Bezos buna kızacak: Blue Origin yöneticileri itiraf etti!
Bir yönetici, özellikle New Glenn roketine atıfta bulunarak, “Blue, zayıf tahminlerle dolu. Tahminler, tüm parça malzeme alımını bırakın, piyasa fiyatına dayalı olarak bu malzemenin spot maliyet alımını zar zor karşılıyor. SpaceX hedef maliyetlerini nasıl tuttu? Muhtemelen tahminde iyi bir iş çıkardılar.” yazdı.
Blue Origin’in maliyetlere odaklanmamasının nedeni düşünce farkları. Musk 2002’de SpaceX’i kurduğunda, şirkete sadece 100 milyon dolar yatırım yaptı ve ancak yıllar sonra milyarder oldu. SpaceX hayatta kalabilmek için ticari ve hükümet lansman sözleşmeleri kazanmak zorundaydı. Bu yüzden maliyetleri düşürmeye çalıştı.
Buna karşılık, Blue Origin 2000 yılında bir düşünce kuruluşu olarak başladı. Jeff Bezos zaten çok zengindi ve 2010’ların ortalarında Blue Origin’i ayakta tutmak için yılda 1 milyar dolar kişisel fon ayırmaya hazırdı. SpaceX başkanı Gwynne Shotwell de 2019’da felsefedeki bu farklılığa değindi.
Ayrıca danışmanlar, SpaceX’in yeni mezun ve stajyer alımlarına önem verdiğini söyledi. Genç mühendislerin SpaceX’i “roketçiliğin Harvard’ı” gibi gördüklerini belirttiler. Blue Origin yöneticileri ise, şirketlerindeki yeni mezun ve stajyer oranının yalnızca yüzde 1,7 olduğunu vurguladı.
Bununla birlikte, danışmanlar, Elon Musk’ın Mars’a yerleşme vizyonunun çalışanlara ve gençlere ilham verdiğini de yazdı. Bunun üzerine bir Blue Origin yöneticisi, Ay’a yerleşme fikri ile benzer bir şey yapabileceklerini ileri sürdü.
