Açık kaynaklı ve merkeziyetsiz olmasıyla anılan Ethereum, pek çok farklı kripto para biriminin temelini atan blok zincir platformudur. Dolayısıyla Ethereum yalnızca bir kripto para olmanın ötesinde, dijital dünyada inşa edilen bir ekonomi altyapısıdır. Pek çok farklı sisteme eşlik eden blok zincirin birimi ise “Ether (ETH) olarak adlandırılan kripto paradır.
Ethereum nedir? Nasıl çalışır? Bitcoin’den farkı nedir?
Ethereum fiyatı itibariyle, günümüzde Bitcoin’e en yakın olan kripto para birimlerinin başında gelir. Haliyle Bitcoin ve Ethereum arasındaki benzerlik ve farklılıklar, merak edilen konular arasında yer almaya başlamıştır. İki dijital para birimini birbirinden ayıran temel etken, platformların kuruluş amaçlarıdır. Bitcoin dijital para olarak tasarlanmış; hızlı, ucuz ve küresel bir ödeme sistemi sunmayı amaçlamıştır. Ethereum ise akıllı sözleşme platformu olarak tasarlandığı için BTC’den ayrılır.
Ethereum Nedir?
Dünyanın her yerinde, “Ethereum Protokolü” kapsamında çalışan bilgisayarların bir araya gelerek oluşturduğu sisteme, Ethereum denir. Ağın temel amacı, herkesin özgür bir şekilde uygulama ve organizasyonlar oluşturmasını sağlamaktır. Bu yönüyle Ethereum, merkeziyetsiz ekonomi altyapılarının temelini oluşturur.
Ethereum’un kripto para birimi olarak anılan Ether, mal ve hizmet alımlarının yanı sıra pek çok farklı avantaj sunmuştur. Tıpkı bilgisayar yazılımı gibi ağ içinde uygulamalar oluşturmaya imkan sağlayan Ethereum, karışık finansal işlemlerde, pratik biçimde aksiyon alınmasına yardımcı olur. Bununla beraber uygulamaların sunduğu imkanlar dahilinde kişisel verilerin aktarım ve saklanma sürecine de katkıda bulunur.
Klasik ödeme ve yatırım araçlarının da içinde bulunduğu geleneksel ekonominin dışına çıkan Ethereum, merkeziyetsiz altyapının anahtarı olarak görülür. Bu durumun temel nedeni platformdaki tüm verilerin ağ içerisinde herkes tarafından saklanması ve işlemler dahilinde doğrulanmasıdır. İşleme alınan tüm transferler, alım ve satımlar, ağa katılan bilgisayarlar tarafından depolanır.
Ethereum Tarihi
Dünyanın en büyük kripto para birimleri arasında yer alan Ethereum, Vitalik Buterin ve ekibin geri kalanının çabalarıyla ortaya çıkmıştır. Ekibin pek çok farklı üyesinin olmasıyla beraber, sistem üzerine ilk teknik incelemeyi yayınlayan kişi Vitalik Buterin’dir. Kasım 2013’te yayınlanan bu çalışmanın ardından ekip üyeleri de adım atmaya başlar. Böylece projenin hayata geçirilmesi yolunda ilerleme kaydedilir.
2014 yılının başlarında Florida’da düzenlenen bir Bitcoin konferansında, Buterin’in blok zinciri açıklamaları sayesinde Ethereum, kamuoyuna duyurulur. Yılın son aylarına gelindiğinde ise projenin yüksek miktarlarda fon aldığı ve ETH sattığı görülür. Projenin gelişim sürecinde oldukça önemli olan bu adımlar sayesinde Ethereum’un yükselişi başlamış olur.
Satışların 2014 yılında başlamasının yanında, blok zincirin yayınlanması ve faaliyete geçmesi 30 Temmuz 2015’te gerçekleşmiştir. Sistemin gelişimi üzerine yeni adımların atıldığı bu zaman aralığının hemen sonrasında Ethereum faaliyete geçmiştir. Kripto paralar ve blok zincir sistemlerine olan ilginin yıldan yıla artmasıyla beraber ETH birimi de artış göstermeye devam etmiştir.
İşlev ve çalışma biçimi bakımından Ethereum
Ethereum’un çalışma biçimi temelde oldukça basittir. Veriler, tek bir ana makineye bağlı kalmadan; ağ içerisindeki farklı bilgisayarlar tarafından depolanır. “Peer to Peer” adı verilen bu sistem, eşler arasında ağ oluşumunu ve veri akışını destekler. Ethereum’un işlemlerin yapılmasına katkı sağlayan zincirinde dünyanın dört bir yanından bilgisayarlar bulunur. Merkeziyetsiz yapının sunduğu avantajlar, bağımsız ekonomi ve saldırılara karşı güvenlikli altyapıdır.
ERC-20 kod sistemi aracılığıyla pek çok farklı kripto para biriminin temelini oluşturan Ethereum, yapısal bakımdan açık kaynaklıdır. Blok zincir içerisindeki herkesin kayıt tutabildiği, verilerin işlem sürecinde doğrulanmasına katkı sağladığı sistem sayesinde şeffaf ve güvenli bir deneyim sunulur. Bununla beraber platformun geliştirdiği uygulama altyapılarıyla finansal işlemleri daha hızlı ve pratik biçimde gerçekleştirmek mümkündür.
Yeni Ether’lerin üretilmesi süreci, ağın içerisindeki kullanıcıların bilgisayarları tarafından gerçekleştirilir. Veri akışını takip eden ve teyit işlemlerini gerçekleştiren bu kullanıcılar, kripto para madencisi adıyla anılır. Blockchain sistemi içerisinde periyodik biçimde yeni bloklar üretilir. Ortaya çıkan bloklar, madenciler arasında yapılan işlemlerin karşılığı olarak sistematik biçimde dağıtılır.
Bitcoin ve sistematiği nedir?
Kripto para birimlerinin aydınlanma sürecinde ve ilerleyen dönemlerde zirvede olan Bitcoin, 2009 yılında ortaya çıktı. Satoshi Nakamoto takma adıyla anılan geliştirici veya grup, ilk kez projeyi kamuoyuna tanıttı. Çıkış senesinin başlarında ilk bloğunu oluşturan sistemin insanlar tarafından anlaşılması ve kullanımı uzun yıllar aldı.
BTC olarak anılan sistemin gelişimi yıllar boyunca devam etti. Tıpkı Ethereum ve diğer kripto paralar gibi merkeziyetsiz olan bu birim, günden güne büyüyerek çeşitli borsalarda işlem görmeye başladı. Gördüğü rağbetin ve borsa işlemlerinin sayesinde dünyanın en büyük kripto parası olarak zirveye yerleşti. Aynı zamanda halkın kripto sistemlerine ve blok zincirlerine olan güvenini arttırmış oldu.
Bitcoin ve Ethereum arasındaki temel farklar
Kripto para sistemleri arasında zirvede yer alan Bitcoin ve Ethereum, işlevsel yapılarıyla beraber yüksek işlem hacimleri ile öne çıkmıştır. Bununla beraber iki sistemin birbirlerinden ayrıldığı noktalar bulunur. Gerek yapısal nitelikler gerekse de sosyal açıdan gelişimleri bağlamında ayrılan iki sistemin temel farkları şunlardır:
- Bitcoin anonim bir şekilde halka tanıtılırken Ethereum’un geliştirici ekibi doğrudan kamuoyuyla temasa geçmiştir. Bununla beraber merkeziyetsiz altyapı kullanımı nedeniyle bu farkın neden olduğu büyük bir etki yoktur.
- Geliştirme amacı bakımından Bitcoin fiziksel veya fiat para birimlerine alternatif oluşturmak adına tasarlanmıştır. Ethereum’un tasarlanma amacı ise merkezi olmayan uygulamalar geliştirmek ve akıllı sözleşmeler ortaya koymaktır.
- Bilgilerin bütünlüğünü korumayı ve saldırılara karşı güvenliği sağlayan PoW sistemi Bitcoin altyapısında aktif olarak kullanılır. Ethereum da geçmişte bu yöntemi kullanırken 2022 yılının Eylül ayında daha sürdürülebilir ve güvenli olan PoS sistemine geçiş yapmıştır.
- Blok oluşturma bakımından Ethereum daha hızlıdır. Sistem içerisinde her 14-15 saniyede 1 blok üretilir. Öte yandan BTC için bu aralık 10 dakika civarındadır.
- Ethereum’un işlem görmesi 2015 yılını bulurken Bitcoin 2009 senesinin başında faaliyete geçmiştir. Dönemler arasındaki farklılık, geliştirilme biçimleri üzerine etkilidir.
- Bitcoin, zincir içerisinde para birimleri oluşturmak ve ticarete elverişli platform olan Omni katmanını kullanır. Stabil kripto para birimlerinin ortaya çıkması bu katmana bağlıdır. Öte yandan Ethereum token’ları için çeşitli ve birbirinden farklı standartlar bulunur
- Hız bakımından Ethereum saniyede ortalama 30 işlem gerçekleştirirken Bitcoin’de bu sayı 7’dir. Bunun yanında her iki sistem içerisinde de ölçeklenebilirlik problemi vardır. Ödeme altyapısı olan VISA gibi fiziki ve merkezi hizmetler, saniyede ortalama 1500-2000 arası işlem yapabilir.
Tüm bu farklara bakıldığında iki sistemin de kriptografi ve merkeziyetsizliği savunurken teknik açıdan birbirinden farklı olduğu görülür. Bu durumun temel nedeni geliştirildikleri dönemlerin ve ortaya çıkış amaçlarının net farklılıklara sahip olmasıdır.
Ethereum ve Bitcoin alım/satım süreci
Borsanın zirvesinde yer almalarından dolayı hem Bitcoin hem de Ethereum fiyatı bakımından yüksek değerlere sahiptir. Dolayısıyla her iki birim de ödeme ve yatırım aracı olarak aktif biçimde kullanılır. Kripto para birimlerini kullanmak ve sürecin içerisine dahil olmak için cüzdan uygulamaları ve borsa altyapılarından yararlanılabilir. Bu noktada sistem ve uygulamaların yakından tanımak fayda sağlar.
Kripto cüzdanları kişinin sahip olduğu ve depoladığı miktarı görüntülemesini ve yönetmesini sağlayan dijital arayüzdür. Tıpkı e-posta altyapılarında olduğu gibi cüzdan uygulamalarında da adres ve gönderim sistemi bulunur.
Bununla beraber sahip olunan kripto tutarı cüzdan içerisinde saklanmaz. Kişiye ait her Ether için şifre görevi gören bir anahtar bulunur. Cüzdan, bu anahtarlar yardımıyla paraya erişilmesine ve arayüz üzerinden işlem yapılmasına yardımcı olur.
Cüzdan uygulamalarının yanı sıra dijital borsa altyapıları üzerinden de aktif olarak Bitcoin ve Ethereum alım/satım işlemi yapılır. Borsa hesabı içerisinde tutulan paranın ilgili birimlere takası yapılarak banka hesaplarına aktarılması mümkündür. Bu noktada doğru uygulama seçimi yapmak, işlemleri güvenli biçimde gerçekleştirmek açısından oldukça önemlidir.
