Başta işlemciler ve grafik işlemciler olmak üzere bilgisayar bileşenlerinin en büyük düşmanlarından biri sıcaklıktır. (En İlginç Kasa Tasarımları)

Bu yüzden nerdeyse tüm bileşenler için soğutma elemanları bulunur. İşlemci, ekran kartı ve anakartlar için bu soğutma elemanlarını kullanmak zorunluyken, bazı durumlarda RAM ve sabit disk gibi bileşenler için de bu tip çözümler gerekli olabiliyor.

Çok farklı soğutma cihazları olsa da bunların çalışma prensipleri aynı

Bakım Yapmak Gerekiyor

Sisteminizin düzgün çalışması için büyük önem taşıyan soğutma çözümlerine düzenli bir şekilde bakım yapmak gerekiyor.

Bakım için fanda ve ısı kanallarında biriken tozu temizlemenin yanı sıra termal macunu da belli aralıklarla yenilemelisiniz.

İşlemci ve ekran kartı üzerindeki soğutma cihazlarının nasıl sökülüp takıldığını, termal macunun nasıl değiştirildiğini bu yazımızda adım adım öğreneceksiniz.

{pagebreak::Bileşenleri Tanıyın}

Bileşenleri Tanıyın

İlk adım olarak kullandığınız bileşenleri tanımalısınız. Intel ve AMD işlemciler için kullanılan soğutma çözümlerinin montajı birbirinden farklı. Ekran kartlarında ise genelde aynı yöntem kullanılıyor.

Intel tabanlı işlemcilerde her bir soket tipi için farklı bir soğutma gerekiyor. Bu soğutma sistemlerinin fark anakartın üzerindeki yerleştirme yuvalarının konumlarından ileri geliyor. Fanların montajı ise klipsli vidalar sayesinde yapılıyor.

AMD sistemlerinde ise daha basit bir montaj yöntemi var. İki yandan çengellerle tutturulan soğutma sistemi ufak bir kolu döndürerek yerine sabitleniyor.

Ekran kartlarında ise soğutma sistemi PCB’nin üzerine vidalanıyor. Bu vidaları söktüğünüzde ön kısımda bulunan fanı ve ısı kanallarını yerinden çıkarabiliyorsunuz.

{pagebreak::Fanı Sökmek}

Fanı Sökmek

Fan yapıları farklı olduğu gibi bunları sökme yöntemi de markadan markaya değişiyor.

Intel işlemci fanını sökmek için anakartın üzerindeki dört adet deliğe oturan vidaları sökmeniz gerekiyor. Bazı modellerde bu vidalar dönen klipslerle yerine oturtuluyor. Bunu sökmek için klipsin üst kısmını çevirip yukarı doğru çekmeniz gerek.

AMD fanını sökmek için ise yan tarafta bulunan küçük kolu kaldırıp ters yöne çevirmeniz gerekiyor. Böylece iki yanda bulunan çengeller serbest kalıyor ve fanı çıkarabiliyorsunuz.

Ekran kartındaki soğutma sistemini çıkarmak için ise arka taraftaki vidaları sökmeniz yeterli. Bunu yaptıktan sonra ön kısmı dikkatlice yerinden ayırmalısınız.

{pagebreak::İşlemciyi Çıkarmak}

İşlemciyi Çıkarmak

Soğutma sistemini çıkardıktan sonra daha rahat temizlik yapmak için işlemciyi de yerinden çıkarabilirsiniz.

Intel işlemcilerini yerinden çıkarmak için öncelikle yan tarafta yer alan küçük kolu olduğu yerden ileri ve yana bastırarak kurtarmalısınız. Kolu yukarı kaldırdıktan sonra kilidi açılan kapağı kaldırıp işlemciye ulaşabilirsiniz.

AMD işlemcilerinde de benzer bir yöntem kullanılıyor. Yan kısımda yer alan küçük kolu kaldırdığınızda işlemciyi yerinden çıkarabiliyorsunuz. AMD’lerde ikinci bir kapak bulunmuyor.

Ekran kartlarında ise grafik işlemciyi sökmek mümkün değil. GPU, devre kartının üzerine entegre bir şekilde geliyor.

Soğutma sistemlerini kaldırdığınızda işlemcilerin üzerindeki termal macunu görebilirsiniz.

{pagebreak::Macunu Kazımak}

Macunu Kazımak

Yeni macun sürmek için öncelikle eksi macunu temizlemelisiniz. Bunun için ilk adım olarak eski macunun üst kısmını kazımalısınız.

Bu kazıma işlemini çok sert bir cisimle yapmamaya dikkat edin yoksa işlemciye zarar verebilirsiniz. Bu iş için bir kredi kartı ya da kartvizit kullanmanızı tavsiye ediyoruz.

Ne kadar kazırsanız kazıyın işlemcinin üzerinde bir miktar macun kaldığını göreceksiniz. Kartvizitle termal macunun tamamından kurtulmak mümkün değil.

{pagebreak::Eski Macundan Tamamen Kurtulun}

Eski Macundan Tamamen Kurtulun

Piyasada, termal macunu temizleyen özel temizlik sıvıları satılıyor. Eski ve kurumuş termal macundan tamamen kurtulmak istiyorsanız bunlardan kullanabilirsiniz.

Bunun dışında su, alkol ve aseton gibi maddeleri de bu amaçla kullanmanız mümkün fakat bunlar bileşenlere zarar verebilir.

Temizlik için bu sıvıdan çok fazla kullanmanıza gerek yok. Bir kağıt peçetenin üzerine birkaç damla damlatmanız yeterli.

Sıvıyla ıslattığız peçeteyi kullanarak işlemcinin üst kısmını dikkatli bir şekilde silmelisiniz. Bundan sonra bir süre bekleyip, bu sefer kuru bir peçeteyle işlemcinin üzerini silerek kalan son kalıntıları da alabilirsiniz.

{pagebreak::Yeni Macun Sürmek}

Yeni Macun Sürmek

Termal macunu önce kazıyıp sonra özel sıvıyla temizledikten sonra karşımıza tertemiz bir işlemci ya da grafik işlemci çıkıyor. Artık işlemcinin üzerindeki yazıları bile okuyabiliyorsunuz.

Şimdi termal macunu yenilemenin vakti geldi. Piyasada satılan termal macunların bazılarında oje benzeri küçük fırçalar bulunuyor.

Bu fırçalardan kullanarak macunu sürebileceğiniz gibi işlemcinin üzerine bir miktar macun sürüp bunu yine bir kartvizit ile yayabilmeniz mümkün.

Macunu ince bir tabaka halinde sürmeniz yeterli olacaktır. Ayrıca işlemcinin üst kısmının her tarafının macunla eşit olarak kaplanmasına da dikkat etmelisiniz.

{pagebreak::Dikkat Etmeniz Gerekenler}

Dikkat Etmeniz Gerekenler

Piyasada satılan termal macun modelleri arasında çok büyük farklar olmadığını söylemek gerek. Yani çok pahalı bir model ile ucuz bir model arasında soğutma performansı açısından çok önemli bir fark yok.

Ürünler arasındaki fark ömürlerinden ileri geliyor. Ucuz ürünler daha kısa içerisinde kuruyup işlevini kaybedebiliyor. Pahalı ürünlerin bazılarında az da olsa iletken maddeler bulunabiliyor. Böylece performans artışı hedefleniyor.

Termal macunlar zamanla kurur

Kurumaya Dikkat

Tüm macunlar belli bir süre içerisinde kururlar. Bu yüzden birkaç ayda bir fanı söküp kontrol etmenizi tavsiye ediyoruz.

Uzun süredir işlemci fanınızı sökmüyorsanız termal macunun kuruyup işlemciye yapışmış olabileceğine hazırlıklı olun. Fanı yerinden kaldırmak istediğinizde kolaylıkla gelmiyorsa sakın zorlamayın.

Fan işlemciye yapıştıysa zorlamayın

Özellikle AMD işlemcilerde, bu şekildeki bir fanı sökmek istediğinizde işlemci fana yapışık bir halde sökülebilir. Bu da işlemcinin pinlerine zarar verebilir.

Eğer işlemci fana yapışmışsa fanı yukarı doğru çekmek yerine kendi ekseni etrafında yavaş yavaş döndürmeye çalışın. Böylece bir süre sonra yavaş bir şekilde fanı ayırabilirsiniz.

Kalın Değil İnce

İleride bu şekilde bir sorunla karşılaşmamak için ise termal macunu çok kalın bir katman halinde sürmekten kaçının. İnce bir katman halinde sürerseniz bu şekilde bir durumla karşılaşma olasılığınız azalır.

:: Bilgisayarınızdaki soğutma sisteminin bakımını yapıyor musunuz?