Fosil yakıtları yakmak sadece çevreyi mahvetmiyor. Aynı zamanda insan sağlığını da olumsuz etkiliyor. Yeni bir çalışmada bilim insanları, kimyasal taşıma modellerini emisyon ve partikül verileriyle birleştirdi. Buna göre, 2017 yılında fosil yakıtları kaldırmış olsaydık dünya çapında bir milyondan fazla ölümün önüne geçilebilirdi.
Fosil yakıtlar sağlığa nasıl zarar veriyor?
İnme, akciğer kanseri ve solunum yolu enfeksiyonları gibi hastalıklardan kaynaklanan bu ölümlerin tümü, atmosferdeki 2,5 mikrondan daha az (PM2.5) ince partikül konsantrasyonlarına bağlanabilir. Zira, havadaki yeterince yüksek konsantrasyonlarda PM2.5 kirliliği, insan sağlığı üzerinde ciddi sorunlara neden oluyor.
Araştırmacılar en fazla PM2.5’u Çin ve Hindistan‘a atfediyor. Bu iki ülkede kömür, petrol ve doğal gaz yanmasının tamamen ortadan kaldırılması, küresel PM2.5 hastalık yükünü yaklaşık yüzde 20 oranında azaltacaktır. Bu tür sonuçlar, sadece çevre için değil, kendimiz için de fosil yakıtlardan uzaklaşırsak neler kazanabileceğimizi hatırlatıyor.
Küresel insan sağlığı söz konusu olduğunda PM2.5 kirliliği en önemli çevresel risk faktörü. Ev ısıtmasından, ocaklardan, toz fırtınalarından, yangınlardan, atıklardan ve uluslararası nakliyeden yayılabilir. Ancak bunun önemli bir kısmı fosil yakıtlar.
İşte araştırmacıların yeni yayımladıkları çalışma, 2017’deki küresel hava kirliliğine ilişkin. Ekip, 204 ülke ve 200 alt ulusal alanı kapsayan 21 bölgeden gelen veriler de dahil olmak üzere 2017 yılında PM2.5 nedenli olabilecek tüm ölümleri belirlemeye çalıştı. Daha sonra bu ölümlerden hangi PM2.5 kaynaklarının ne ölçüde sorumlu olduğunu belirlediler.
Çalışmaya göre, 2017’de dünya nüfusunun yüzde 90’ından fazlası, Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiye ettiğinden daha yüksek PM2.5 seviyelerine maruz kaldı. Üstelik bunun büyük bir kısmı fosil yakıtlardan geliyordu. 2017’de PM2.5 kaynaklı tüm ölümlerin kabaca yüzde 20’si kömür, petrol veya doğal gazla bağlantılıydı. Ölenlerin yarısından fazlası Çin ve Hindistan‘daydı.
Hindistan’ın kömür kullanımı artmaya devam ederken, fosil yakıt kirliliği son yıllarda başka yerlerde azalıyor. Çin, Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve İtalya gibi ülkeler kömüre ve kısmen petrol ve doğal gaza bağımlılıklarını azalttı.
{{user}} {{datetime}}
{{text}}