Gece fotoğraf çekmek, gündüz çekmekten çok daha zordur. Bunun başlıca sebebi, yeterli ışık kaynağının olmamasıdır. Sabahın ilk ışıklarından, son ışıklarına kadar açık hava fotoğraflarına eşlik eden Güneş, gece bizleri karanlığa boyayarak bir anlamda elimizi kolumuzu bağlar.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
Dolunay olduğu zaman esprili fotoğraflar da çekebilirsiniz

Her ne kadar şehir ışıkları ya da Ay vasıtasıyla bizlere ulaşan Güneş ışınları olsa da, bunlar yetersiz kalmaktadır. Gece fotoğraf çekmek için birçok farklı teknik mevcuttur ve siz, nasıl bir fotoğraf çekmek istiyorsanız, o fotoğraf için en uygun tekniği uygulayarak yetersiz ışık kaynağı sorununu halletmeniz gerekir.

Her şeyden önce yetersiz ışık kaynağı sorununu yenmeniz için yanınızda bir adet üçayak, yani tripod bulundurmanız gerekiyor. Bu üçayağın önemini, üçayak kullanmadığınızda ortaya çıkan ve hiçbir şey anlaşılamayan fotoğrafları görünce daha iyi anlayacaksınızdır.

{pagebreak::Uzun Pozlamanın Önemi}

Uzun Pozlamanın Önemi

Gece çekimi demek, bir anlamda uzun pozlama yapmak demektir. Uzun pozlama deyince 0.5 saniyeden, çok uzun sürelere kadar değerler aklınıza gelebilir. Enstantane ayarını, yani pozlama süresini artırdığınızda, fotoğraf makinenizin perdesi daha uzun süre açık kalacaktır.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
Şehir ışıkları çoğu zaman şık görüntüler sunar

Böylece makinenin içerisine daha fazla ışık toplanacaktır. Unutmayın, fotoğraf dediğimiz olgu aslında bir ışık demetidir. Perdeyi ne kadar açık tutarsanız, o kadar çok hareketi algılamış olursunuz. Tabii diyaframı da buna bağlı olarak açık ya da kapalı tutmanız, fotoğrafınızın daha da göze hoş gözükmesini sağlayacaktır.

Eğer bulunduğunuz şehri gece saatlerinde fotoğraflamak istiyorsanız, elinizdeki en iyi imkanlardan biri üst geçitlerdir. Üçayağınızı üst geçitte fotoğraflamak istediğiniz bir yere konumlandırıp, makinenizi de üçayağa monte ettikten sonra, ayarlamaları yapmaya başlamalısınız.

{pagebreak::Makinenin Ayarları}

Makinenin Ayarları

Öncelikle düşük ISO tercih etmeniz, fotoğraflarınızda oluşacak gürültü, yani noise miktarını azaltacaktır. Belki 1600 gibi, 3200 gibi ISO değerleri size daha cazip teklifler sunuyor olsa da, bir üçayağınız olduğu sürece ISO’dan yana korkunuz olmasın. Sonuçta fotoğrafınızı uzun pozlayacaksınız. Ardından ne tür bir fotoğraf istediğinizi kafanızda belirleyin.


Makinenizi Bulb moduna getirdikten sonra
pozlama konusunda özgürsünüz

Eğer binalardan gelen ışıkların baskın olduğu bir fotoğraf istiyorsanız, pozlama süresini artırıp f durağını 8 civarına getirebilirsiniz. Bundan farklı olarak, trafikte ilerleyen araçların farlarından oluşan bir fotoğraf istiyorsanız, makinenizin enstantane öncelikli modunu tercih edebilirsiniz.

Birkaç deneme yanılmadan sonra en uygun enstantane değerini bulacaksınızdır. Sonuç olarak, yol üzerinde araba değil de baştan sona kadar bir çizgi göreceksiniz. Bunun sebebi, siz fotoğrafa başladığınızda araba bir noktadayken, perde kapandığında arabanın başka bir noktada olmasıdır.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
İstanbul’da gece gökyüzü fotoğrafı çekmek, ışık kirliliği yüzünden çok da mantıklı değil

Aradaki süre zarfı boyunca makineniz, arabanın her hareketini algılayıp kaydedecektir. Bu şekilde çekilen fotoğraflarda çoğu zaman ortaya güzel sonuçlar çıkar.

{pagebreak::Gökyüzü Fotoğrafçılığı}

Gökyüzü Fotoğrafçılığı

Gece fotoğrafları arasında bir dal var ki, neredeyse bütün fotoğraf dalları arasında en uçuk kaçık olanı diyebiliriz. Gökyüzü fotoğrafçılığından, diğer bir ismiyle astrofotoğrafçılıktan bahsediyoruz. Bol yıldızlı bir yerde kafamızı yukarıya kaldırdığımızda gördüğümüz yıldızları fotoğraflamak, sanıldığı kadar kolay değil.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
Bu fotoğraf, Antalya’da sabaha karşı 3’te 40 dakikalık pozlamayla çekildi.
Yıldızların nasıl iz bıraktığına dikkat edin (O parlak cisim Jüpiter)

Bunun için birçok farklı ekipman gerekebiliyor. Bazen gökyüzü fotoğrafçılığı çok pahalıya gelebiliyor, bazen de çok az bir ekipmanla harika fotoğraflar çıkartılabiliyor. Şahsen benim de en çok ilgilendiğim fotoğraf dalı olan gökyüzü fotoğrafçılığı, hemen her şeyin somut olduğu fotoğrafçılığın belki de en soyut çalışmalarıdır.

Fotoğrafçılık bir tutkuysa, gökyüzü fotoğrafçılığı bambaşka bir tutkudur. Bir adet üçayağa, geniş açılı bir objektife ve tercihen uzaktan kumandaya ihtiyacınız var. Daha önce bir pozlamayı en fazla ne kadar uzun tuttunuz? 10 saniye mi? Gökyüzü fotoğrafçılığında 10 saniye oldukça az bir süredir.

{pagebreak::Hareketi Algılamak}

Hareketi Algılamak

Makinenizin perdesini 30 dakika veya daha fazla açık tutmanız gerekebilir. Birçok makine pozlama süresini manüel olarak 30 saniyeye kadar çıkartabildiği için, bu tür fotoğraf çekerken makinenizin enstantane ayarını BULB‘a getirmelisiniz. BULB, siz deklanşöre ne kadar süre basılı tutarsanız o kadar süre boyunca çekim yapar demektir.

Haliyle 30 dakika boyunca deklanşöre basılı tutamayacağınız için bir uzatma kablosuna veya uzaktan kumandaya ihtiyacınız olacaktır.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
Pozlama süresi 1 saate yaklaştıkça, yıldızların izleri de uzuyor

Ben uzatma kablosu yerine uzaktan kumanda tercih ediyorum. Canon için piyasada bulunan uzaktan kumanda benim işimi görüyor. Bu kumanda ile BULB modundayken ilk basışınızda perde açılırken, ikinci basışınızda perde kapanır. Artık aradaki süreyi ne kadar tutacağınız size kalmış. Şahsen perdeyi 1 saat açık tutmuşluğum bile vardır. Perde ne kadar açık kalırsa, o kadar fazla ışık toplayacaktır.

Yıldızların hareketi de şahane bir şekilde vurgulanacaktır. Tabii ki aslında hareket eden yıldızlar değil, Dünya‘dır. Fakat göreli harekete göre biz sabit, yıldızlar hareketli gibi gözüküyor. Perdeyi dakikalarca açık tutarken makinenizin işlemcisinin yanmamasına dikkat edin. Fakat gecenin köründe Güneş olmadığından genelde sıcaklık bir sorun olmuyor. Çünkü hava zaten soğuk oluyor.

{pagebreak::ISO Hep Düşük}

ISO Hep Düşük

Yıldız fotoğrafı çekerken kesinlikle ISO’yu düşük tutmalısınız. Belki “ISO’yu yüksek tutarsam, zamandan kazanırım” diye düşünebilirsiniz. Haklısınız da. Fakat ortaya çıkan fotoğrafın sahip olduğu noise’ları görünce, “keşke bir yarım saat daha bekleseydim de, beklediğime değseydi” diyeceksiniz. Yıldızların fotoğrafını çekerken muhtemelen düşüneceğiniz son şey alan derinliği olacaktır.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
Mavi tonlarında bir gökyüzü, göze de hoş görünür

Haliyle F durağını 2.8, 3.5 gibi değerlerde tutmanın hiçbir anlamı yok. Tercihen F8 olmakla birlikte, 6.3’ten sonraki değerleri tercih etmelisiniz. Sonraki adımda kompozisyonunuzu iyi oluşturmalısınız. Yıldızların bize belli bir uzaklığı olmasına rağmen, fotoğraf makinesine bunu anlatamazsınız. O yüzden odağı sonsuza almanız en iyisi olacaktır.

Beyaz dengeyi (White Balance) Tungsten‘e getirirseniz, gökyüzünün koyu mavi tonlarında çıkmasını sağlamış olursunuz. Burada espri, beyaz dengeyi 3500 Kelvin‘den düşük tutmanız. Daha sıcak değerlerde turuncu bir gökyüzü olacaktır.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
Samanyolu Galaksisi’nin bir kolunu bu şekilde
fotoğraflamak için 45 dakika pozlamanız gerekir

Çekeceğiniz fotoğrafta görüntünün 2/3’ünü yıldızlara ayırırken, 1/3’ünü de yere ayırırsanız, hem anlatımınız hem de görsellik artar. Mümkünse fotoğrafın en altını bir dağ, ağaç topluluğu, göl vs. ile başlatın.

Artık yapmanız gereken tek şey BULB modunda deklanşöre (yani uzaktan kumandanın veya uzatma kablosunun tuşuna) basıp, kahvenizi içmeye başlamak. Üçayağı sarsmamak adına 2 saniyelik bekleme moduyla fotoğrafı başlatmanızı tavsiye ederim.

{pagebreak::Kutup Yıldızı Kompozisyonu}

Kutup Yıldızı Kompozisyonu

Yıldız fotoğrafları çekerken kutup yıldızına dikkat edin. Orijinal adıyla Ursa Minor Alpha, Küçük Ayı takımyıldızının en parlak yıldızıdır. Dünya’nın kendi etrafındaki dönüş ekseni üzerinde olduğu için, tüm yıldızlar bu yıldızın etrafında dönüyor, kendisi de sabit duruyor gibi gözükür.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
Kutup yıldızını kadrajın ortasına alırsanız,
görsel açıdan çok başarılı fotoğraflar çekebilirsiniz

Dilerseniz kutup yıldızını odaklayıp, fotoğrafı 1 saate yakın pozlayarak dairesel bir fotoğraf elde edebilirsiniz. Ya da kutup yıldızını gördüğünüz yerde, arkanızda kalan yeri fotoğraflayarak maksimum radyal harekete sahip yıldızları fotoğraflayabilirsiniz. Bu da bir başka şahane gökyüzü fotoğrafıdır.

İşin teknik kısmına girersek; yıldızın, bulunduğu noktaya bir daha gelebilmesi için tam bir (1) gün geçmesi gerekecektir. Bu da 360 dereceyi 24 saatte tamamlaması demektir. Ufak bir hesapla, yıldızların saatte 15 derece radyal harekete sahip olduğunu bulabilirsiniz.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
Fotoğraf makinenizi teleskoba monte edebilirsiniz,
ya da bu fotoğrafta olduğu gibi ilkel yöntemler kullanabilirsiniz

Kısacası 1 saatlik fotoğraf demek; yıldızın 15 derece yer değiştirmesi demektir. Artık nasıl bir fotoğraf çekmek istiyorsanız, kafanızda bu hesaplamaları yaparak birbirinden şahane yıldız fotoğrafları çekebilirsiniz.

Eğer yıldızları hareketleriyle değil de sabit bir şekilde fotoğraflamak istiyorsanız, lensiniz ne kadar hızlı olursa olsun karanlık fotoğraflar elde edeceksiniz. Çünkü 30 dakikalık bir fotoğrafta bile makineniz, çok az sayıda yıldızın ışığını alacaktır. Uzun pozlama yapmaya mahkumsunuz.

{pagebreak::Yıldızları Sabitleyin}

Yıldızları Sabitleyin

Yıldızları durgun birer nokta olarak çekmek istiyorsanız, bir adet takip motoru satın almalısınız. Bu takip motorları, Dünya’nın dönme hızına eşit, fakat ters yönde dönmektedir. Dolayısıyla ne kadar süre geçerse geçsin makine sabit bir yere odaklanmış olacak ve yıldızlar 10 dakikalık fotoğraflarda bile sabit duracaktır.


Fotoğraf: Akhun Aktosun
Odağı sonsuza almazsanız, bu fotoğraftaki gibi netlik sorunu yaşarsınız

Geniş açılı bir objektif her zaman sizin işinize yarayacaktır. Zira ne kadar çok bölge, o kadar ışık demektir. Dolayısıyla 10-20mm‘lik objektiflerden, 18mm‘lik objektiflere kadar birçok seçeneğiniz mevcut. Tüm bu cümlelerimden anladığınız üzere, astrofotoğrafçılık basit ama zahmetli bir iştir. Emek ve özveri ister. Sabahlara kadar makine başında durmanız gerekebilir. Fakat her şeye rağmen, ortaya çıkan sonuca paha biçemezsiniz.

:: Yıldızların fotoğraflarını çekmeyi denediniz mi? Gece fotoğraf çekmek size keyifli bir uğraş gibi geliyor mu?