İlk zamanlarında basit bir arama motoru olarak faaliyet gösteren Google Inc. kurucusu iki arkadaş Larry Page ve Sergey Brin, on yıllar sonra insan hayatının her noktasına dokunan bir şirket meydana getireceklerinin belki de farkında bile değillerdi. Öyle ki Google şu anda, en basit haliyle “benim Google ile uzaktan yakından alakam yok” diyen birinin dahi bir şekilde hayatında yer ediniyor.
Peki bu günlere hangi yollardan geçerek geldi? Google nasıl ve ne zaman kuruldu? Döneminin en büyük rakiplerini bile geride bırakan bu şirketin tarihine doğru kısa bir yolculuğa çıkıyoruz…
180 ülkede aylık 2 milyar kullanıcısı olan WhatsApp uygulaması şu anda kimin? Kurucuları Brian Acton ve Jan Koum bu günlere nasıl geldi?
İlk önce “BackRub” adıyla başladı
Google’ın kökenleri, 1996 yılında California’daki Stanford Üniversitesi’nde doktora öğrencileri olan Larry Page ve Serger Brin’in başlattığı bir araştırma projesi olan “BackRub”a dayanıyor. Projede başlangıçta, orijinal Google Arama motorunun kodlarının büyük kısmını yazan programcı Scott Hassan da vardı. Ancak Hassan, Google şirket haline gelmeden evvel ekipten ayrılmayı tercih etti. Robotik alanında kariyer yapmaya devam etti ve 2006 yılında Willow Garage şirketini kurdu.
O dönemler kendisine bir tez konusu arayan Larry Page, World Wide Web (Dünya Çapında Ağ) sisteminin matematiğini anlamaya çalışıyordu ve bu yapının adeta DNA’sını çözmekte kararlıydı. Hocası Terry Winograd, Page’in fikirlerini uygulamaya koymak ve tam teşekküllü bir biçimde hayata geçirmek için Hassan’a anlattı. Hassan ekibin yazılım ihtiyacını giderecek, kodları yazacaktı.
Araştırma projesine ilk başta “BackRub” adı kondu. Ulusal Bilim Vakfı Lisansüstü Bursu tarafından desteklenen Sergey Brin de ekibe katılanlar arasındaydı. İkisi ilk kez 1995 yazında tanışmışlardı. Hem Brin hem de Page, Stanford Dijital Kütüphane Projesi (SDLP) üzerinde çalışıyordu. SDLP’nin amacı “tek, entegre ve evrensel bir dijital kütüphaneye olanak sağlayan teknolojiler geliştirmek” idi. Ülkedeki federal kurumların yanı sıra Ulusal Bilim Vakfı tarafından finansal desteğe lâyık görülmüşlerdi.
PageRank fikri daha cazip geldi
Belirli bir web sayfası için toplanan geri bağlantı verilerini bir önem ölçüsüne dönüştürmek için Brin ve Page, PageRank algoritmasını geliştirdi. Belirli bir URL için önem derecesine göre sıralanan bir geri bağlantı listesinden oluşan BackRub’ı değerlendirirken, PageRank’e dayalı bir arama motorunun mevcut tekniklerden daha iyi sonuçlar üreteceğini fark ettiler. (o sırada mevcut arama motorları, aranılan terimin bir sayfada kaç kez göründüğüne göre sonuçları sıralıyordu.)
Yüksek düzeyde alakalı Web sayfalarından kendilerine en çok bağlantı verilen sayfaların aramayla en alakalı sayfalar olması gerektiğine ikna olan Page ve Brin, çalışmalarının bir parçası olarak tezlerini test edip arama motorlarının temelini attı. Nitekim Google’ın ilk sürümü Ağustos 1996’da Stanford Üniversitesi web sitesi aracılığıya faaliyete geçti. Stanford’un tüm ağ bant genişliğinin neredeyse yarısını kullanmaktaydı.
Larry Page ve Sergey Brin, Scott Hassan’ın ve Alan Steremberg’in Google’ın gelişiminde kritik role sahip olduklarını şu sözlerle belirtti:
BackRub, Java ve Python ile yazılmıştır ve Linux uyumlu birkaç Sun Ultras ve Intel Pentium sistemlerde çalışır. Birincil veritabanı, 28 GB diske sahip bir Sun Ultra II’de tutulmaktadır. Scott Hassan ve Alan Steremberg, çok sayıda yetenekli uygulama geliştirerek yardım ettiler. Sergey Brin de çok ilgiliydi ve teşekkürleri hak ediyor.
Larry Page
PageRank esasında daha önce Robin Li tarafından 1996’da geliştirilen benzer bir sayfa sıralama ve site puanlama algoritması RankDex‘den ilham almıştı. Larry Page’in 1998’de görücüye çıkardığı PageRank patenti, Li’nin önceki projesine karşın bir cevap niteliği taşıyordu. Li ise 2000 yılında Çin merkezli arama motoru Baidu’yu geliştirmek üzere kolları sıvadı.
Stanford Üniversitesi aracılığıyla Google Arama açıldı
Arama motoru başlangıçta Stanford Üniversitesi’nin web sitesine bağlı olarak çalışıyordu. Giriş adresi olarak da google.stanford.edu ve z.stanford.edu alan adlarını kullanıyordu. Ancak bu ömür boyunca böyle devam edemezdi, nitekim google.com domaini 15 Eylül 1997’de kaydedildi. 4 Eylül 1998’de arkadaşları Susan Wojcicki’nin Menlo Park, California’daki garajında resmen Google şirketini kurdular. Günümüzde YouTube’un CEO’luğunu yürüten Wojcicki o zamanlar Google’da da yönetici konumundaydı.
Brin ve Page, arama motorlarında pop-up penceresi olarak çıkan reklamlara karşıydı. 1998’de henüz öğrenciyken konuyla ilgili bir araştırma makalesi yazdılar. Ancak fikirlerini çok geçmeden değiştirdiler ve basit metin reklamlarına izin vermeye başladılar.
1998’in sonunda Google’ın yaklaşık 60 milyon sayfalık bir index’i oluşmuştu. Ancak ana sayfa hala “BETA” olarak işaretliydi. Salon.com sitesindeki bir makalede; Google’ın arama sonuçlarının Hotbot veya Excite.com gibi rakiplerinden daha iyi olduğu yazıyordu. Ayrıca portal sitelerinden teknolojik olarak da daha yenilikçi olduğu yönünde övgü dolu sözlere lâyık görülmekteydi.
1999’un başlarında Brin ve Page, Google’ı Excite’a satmak istediklerine karar verdiler. Şirketin CEO’su George Bell’e 1 milyon dolar teklif götürdüler ancak kabul görmedi. Excite’ın risk sermayedarlarından Vinod Khosla sayıyı 750.000 dolara indirmeyi başarsa da Bell’in onayından geçemedi.
Mart 1999’da Google, Silikon Vadisi’ndeki start-up’lara ev sahipliği yapan 165 University Avenue bölgesindeki ofisine geçti. Diğer iki tesisini de zamanla büyüttü. 2003 yılında Mountain View’da 1600 Amphitheatre Parkway adresinde bulunan bir bina kompleksi kiraladı. Google’ın yeri o zamandan değişmedi, hatta kompleksin adı şu anda “Googleplex” olarak bilinmekte.
Google şu anda, ona ait şirketleri bir çatı altına almak amacıyla kurulan Alphabet Inc. bünyesinde faaliyet gösteriyor. Google kurucusu Sergey Brin aynı zamanda Alphabet’in CEO’luğunu yürütüyor.
