Günümüz insanı; daha uzun yaşamak ve yaşadığı bu süreyi daha yüksek yaşam kalitesiyle sürdürmek, yaşlanmayı yavaşlatmak, genç yaşamak istiyor. Bilim de günümüze kadar bu isteğe ancak belli düzeyde cevap verebilmiştir. Doğal yaşlanma, kişinin genetik alt yapısının belirtecidir. Zamana bağımlı kronolojik bir süreç olup kaçınılamaz, engellenemez. Yaşlanmanın hızı tüm canlılar ve aynı tür canlıların bireyleri arasında da farklılıklar gösterir.
Bu yazımda sizlere ‘’The New England Journal of Medicine’’ dergisindeki bir vaka üzerinden, güneşin cildimizin yaşlanmasına olan etkisini ortaya koyacağım.
Vakaya geçmeden önce kısaca bilgi vermek gerekirse; deri, yaşlanma belirtilerinin ilk olarak ortaya çıktığı organdır. Deri yaşlanması, intrensek (gerçek, kronolojik) ve ekstrensek (fotoyaşlanma) olmak üzere iki nedenle ortaya çıkar.
Fotoyaşlanma; derinin uzun süreli UVA, UVB ışınına maruz kalması sonucu meydana gelen inflamatuvar ve moleküler değişiklikler neticesinde görülen bir durumdur.
Güneş ışını derideki oksidatif stresi artırmakta ve immün sistemi baskılayarak ciltte mutasyonların oluşmasına zemin hazırlıyor. Bu da ciltteki kolojen, elastik liflerin hasara uğraması anlamına gelmekte. Böylece cildin yenilenmesi yavaşlıyor; ciltte lekeler, benler ve damarlar beliriyor; kanserleşme ihtimali barındıran sertleşmiş nodüller ortaya çıkmaya başlıyor. Dudakların rengi solarken, güneş gören yerlerde kırışıklar başlıyor ve bunlar zamanla derinleşiyor.
Northwestern Üniversitesi’ndeki dermatolog Jennifer R.S. Gordon ve Joaquin C. tarafından NEJM’da 2012 yılında yayınlanan makalede güneş ışığının cilde olan etkisinin ne derece önemli olduğunu gözler önüne seriyor.
Vaka, 69 yaşında bir erkek. 25 senedir kamyon şoförlüğü mesleğinde çalışıyor. 25 sene boyunca kamyon sürerken, sol yüzüne sürekli güneş ışığı geliyor. Kronik bir süreç sonunda yüzünün iki yarısı arasındaki farklılık belirmeye başlıyor. Sol yüzünde açık komedonlarla birlikte pigmentasyon artışı da gözlenmekte. Ciltte gözlenen kırışıklık ve kalınlaşma da ön plana çıkıyor.
Konu hakkında ve güneşten korunmanın, yaşlanmayı önleyeceğini söyleyen çalışmalar mevcut. Güneş kremleri kullanarak bu durumu azaltmanın mümkün olduğunu söyleyen; tersini de savunan, ifade eden bilim insanları da var.
Peki önlemler neler?
Gün içerisinde gözlük kullanmak, güneş koruyucu krem kullanmak, açık renkli kıyafetler giymek, bol su tüketmek ve özellikle 10:00 ile 16:00 arası direkt güneş ışığından sakınmak faydalı olması bakımından önemlidir.
Referanslar:
1) Unilateral Dermatoheliosis. Jennifer R.S. Gordon, M.D. Joaquin C. Brieva, M.D. Northwestern University Chicago, IL. n engl j med 366;16 nejm.org april 19, 2012
2) Yaar M, Gilchrest BA. Aging of Skin.. In: Freedberg MI, Eisen AZ, Wollf K, Austen FK, Goldsmith LA, Katz SI editors. Fitzpatrick’s Dermatology in General Medicine. 6th edition, New York, Mc Grawe-Hill Book Company, 2003: 1386-1398
3) Peşkircioğlu S, Bostancı S. Fotoyaşlanma. T Klin Dermatoloji 1994;4:196-200
4) James, William D.; Berger, Timothy G. (2006).Andrews’ Diseases of the Skin: clinical Dermatology. Saunders Elsevier. ISBN 0-7216-2921-0
5) Callaghan TM, Wilhelm KP. A review of ageing and an examination of clinical methods in the assessment of ageing skin. Part I: Cellular and molecular perspectives of skin ageing. International Journal of Cosmetic Science. 2008. 30(5). 313-22
6) Avoid sunscreens with potentially harmful ingredients, group warns. Danielle Dellorto, CNN Updated 0407 GMT (1207 HKT) May 16, 2012
7) Rabe JH, et al. Photoaging: mechanisms and repair. Journal of the American Academy of Dermatology. 2006. 55(1). 01/01/2019
8) Wang SQ, Balagula Y, Osterwalder U. Photoprotection: a review of the current and future technologies. Dermatologic Therapy. 2010. 23(1). 31-47
Yazan: İntern Dr. Mehmet GÜNATA
Güzel bi bilgi oldu. Arada böyle haberler de paylaşın sayın shiftdelete ekibi :))
İnanmayın ben fotoğrafçıyım yüzün diğer yanı bildiğin photoshop üstelik güneş ışığının en etkili olduğu saatler kanser tedavisinde önemli bir tedavi siz güneş görmeyinki hastalıkla mücadelede ilaç kullanım. Kimse kanmasın güneş tahrişe sebeb olmayacak şekilde alındığında hiç bir ters etkisi yoktur.
Gayet güzel bir yazı olmuş böyle faydalı makalelere her zaman ihtiyacımız var teşekkürler 🙂
Teşekkürler güzel yazı.
Fotodaki bahsedilen kisi degilki bende fotografciyim aurica sen biraz yenisin sanirim heyecanina bakilirsa 🙂
doğal bir ortam da hiç bir teknolojinin olmadığı tamamen eski çağlara göre baktığımız da: güneş su ve et ihtiyaçların temelidir. bu bakımdan, çok dikkat gereken konu bütün kış güneş göremeyip birden güneşe maruz kalmaz. alıştırmak gerekiyor güneşe kendimizi. bu yazıda ki resmi daha önce gördüm. buna dayanarak herkes bu algıya ulaşabilir. verilen referanslar da incelemek lazım bence en başta yani eski çağda insanların korunmaya ihtiyacı yok ise bizim de ihtiyacımızın olmaması lazım.
demekki neymiş güneş zararlıymış tabular yıkıldı