İneklerin mideleri dört bölmeden oluşur ve bunlardan biri olan işkembe, plastik atık konusunda bir yol gösterebilir. İşkembedeki bakteriler, yaygın olarak kullanılan bazı plastikleri parçalayabilen enzimler üretir. Bilim insanları bu özelliği inceleyerek kullanımdan sonra bu tür malzemelerin işlenmesi için yeni teknolojiler arıyor. Nihayetinde ineklerin midelerindeki bakteriler şişelerde, gıda ambalajlarında ve sentetik kumaşlarda kullanılan polietilen tereftalat (PET) dahil olmak üzere belirli türdeki plastiği parçalayabilir.
Avusturya’daki Doğal Kaynaklar ve Yaşam Bilimleri Üniversitesinden Georg Guebitz ve meslektaşları bu konuda bir çalışma yaptı. Araştırmacılar bulgularını Frontiers in Bioengineering and Biotechnology‘de yayımladı.
Plastik atıklar için çözüm bakterilerden geldi!
Plastik ayrıştırıcı işkembe enzimleri
Ekip, yerel bir mezbahayı ziyaret etti. Ardından dağ çayırlarında beslenen genç bir öküzün işkembesinden sıvı örnekleri topladı. Sıvının, kutinazlar da dahil olmak üzere birçok enzim türü içerdiğini buldular. Otçul diyete sahip inekler, kutin isimli bitkilerin ürettiği doğal bir polyester tüketir. Sentetik polyester PET ise bu doğal maddeye benzer bir kimyasal yapıya sahip.
Çalışma, bu enzimlerin yaygın olarak kullanılan üç tip polyesteri (polietilen tereftalat/PET, polibütilen adipat tereftalat/PBAT ve polietilen furanoatı/PEF) parçalayabildiğini gösterdi.
Enzimleri, bir ineğin midesi gibi eşleşmesi için yaklaşık 40°C’lik bir sıcaklıkta tuttular. Sonucunda 1 ila 3 gün içinde bu maddeleri parçaladı. Gubitz, “İneklerin diyetinin polyesterlere benzer bir kabuğu olan yiyecekler içerdiğini bulduk. Bu, işkembedeki bakterilerin neden sentetik polyesterlerle bile başa çıkabilen enzimler ürettiğini açıklıyor.” dedi.
Guebitz, gelecekte bu enzimlerin polyesterleri daha büyük, ticari bir ölçekte parçalamak için kullanılabileceğini söyledi. Ayrıca en azından potansiyel olarak şu anda plastikleri işlemek için kullanılan teknolojilerden daha ucuz olabileceğini ekledi. Ancak diğer araştırmacılar bu konuda temkinli.
Michigan Eyalet Üniversitesinden Ramani Narayan, “Enzimatik aktivitenin bugün ticari olarak uygulananla aynı veya daha iyi olduğunun kanıtlanması gerekiyor. Bir mühendislik sürecini hızlı bir şekilde takip edeceklerse, mevcut enzim teknolojisiyle karşılaştırmak için ürünün verimi nedir, üretkenlik nedir?” dedi.
