İyi bir ‘dijital vatandaş’ mısınız?

İnternet, devasa bir ortamdır. Bilinçli bir şekilde kullanıldığı zaman insanların hayatını kolaylaştıran faydalı araçlardan biridir. Ancak bilinçsiz kullanıldığı zaman potansiyel tehlikelere yol açan zararlı araçlardan biri haline gelir. Bir ülkenin vatandaşı olarak ait olduğumuz toplumda yerine getirmemiz gereken ciddi sorumluluklarımız vardır. Aynı durum internet ortamında da geçerlidir. Burada da karşımıza dijital vatandaşlık terimi çıkıyor.

İnternetin hayatımıza ilk girdiği andan itibaren hepimiz dijital vatandaşlık kategorisine adım attık. Peki dijital vatandaşlık nedir? Sorumlulukları ve boyutları nelerdir? Detaylı bir şekilde yazımızda.

MyHeritage uygulaması nedir? Nasıl kullanılır?

Merak edilen Dijital vatandaşlık (Yurttaşlık) kavramı nedir?

Bilgi ve iletişim teknolojilerini en doğru şekilde kullanan kişiler anlamına gelir. Dijital vatandaşlar, internet ortamında yaptıkları herhangi bir kötü aktivitenin gerçek hayattaki gibi karşılığı olacağını iyi bilen kişilerdir. Aynı zamanda siber zorbalığa tam anlamıyla karşı olan ve insanları teknolojiyi bilinçli olarak kullanmaya teşvik eden kişilerdir.

Dijital vatandaşların özellikleri:

• Bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen,
• Çevrimiçi yapılan davranışların etik sonuçlarını bilen,
• Ahlaki olarak çevrimiçi kararlar alabilen,
• Teknolojiyi kötüye kullanmayarak başkalarına zarar vermeyen,
• Sanal dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken doğru davranışı teşvik eden

Dijital vatandaşlık eğitimi neden verilmelidir?

Teknoloji geliştikçe, kullanımı ile ilgili sorunlar giderek ve katlanarak artıyor. Bu nedenle teknolojik davranış ya da teknolojik vatandaşlık ile ilgili davranışların, değerlerin, etik kuralların ve bilincin oluşturulması gerekiyor. Bu nedenle çocuklar ve gençlerde dahil olmak üzere her yaştan insana internet ortamında sorumluluklarını bilmeleri için dijital vatandaşlık eğitimi verilmesi gerekiyor.

Dijital vatandaşlık boyutları nelerdir?

Yurttaşlığın ne olduğu ile ilgili kesin bilgiler veren ”Dijital vatandaşlık uygulamaları” olarak da adlandırılan dijital vatandaşlığın boyutları genellikle 9 başlık altında inceleniyor.

1- Dijital Erişim (Herkes İçin İnternet):

Üretken vatandaşlar olmak için, eşit olarak teknolojik imkânlara dijital erişim sağlanması anlamına gelir. Örneğin, cinsiyet, ırk, yaş, etnik kimlik, fiziksel ve zihinsel farklılıklara aldırış etmeden elektronik topluma tam katılımın sağlanmasıdır.

2- Dijital Ticaret:

Elektronik ortamlarda satma ve satın alma işlemlerini yapacak yeterliliğe sahip olma anlamına gelir.

3- Dijital İletişim:

İletişim biçimlerinin değişikliğe uğrayarak elektronik araçlar vasıtasıyla da yapıldığının farkında olmadır. Örneğin, e-posta, cep telefonu, anlık mesajlaşma teknolojisi kullanıcıların iletişim yolunu değiştirmiştir.

4- Dijital Okuryazarlık:

Öğrenme-öğretme sürecinin artık teknoloji kullanılarak gerçekleştirildiğinin farkında olmadır.

5- Dijital Etik:

Sanal dünyada gösterilen davranışın ya da işin elektronik standardının da olduğunun farkında olmadır. Örneğin, siber zorbalık, sanal küfürleşme…

6- Dijital Kanun:

Sanal dünyada yapılan işlerin elektronik sorumluluğunun olduğu ve kanunlarla yaptırım altına alındığı anlamına gelir. Örneğin, yasak yayınlar, yasadışı organ ve uyuşturucu satışı, intihara meyilli hâle getiren web siteleri, oyunlar kanunen yasaktır.

7- Dijital Haklar ve Sorumluluklar:

Herkesin sanal dünyada kendini özgürce ifade edebilecek haklara sahip olduğu ve bunun da yasaklanamayacağı anlamına gelir. Örneğin, sanal ortamda formlarda görüş bildirme, grup oluşturma, tartışma ortamlarına katılma vb. temel haklar kısıtlanamaz.

8- Dijital Sağlık:

Dijital dünyada hem fiziksel, hem ruhsal hem de psikolojik yönden sağlığı direk ya da dolaylı olarak etkileyecek etmenlerin bulunduğunun farkında olmadır. Örneğin, göz sağlığı, tekrarlayan stres sendromu, asosyal yaşam, içe kapanıklık ve fiziksel bozukluklar (bel ve sırt ağrıları) yeni teknolojik dünyanın ortaya çıkardığı sağlık sorunlarıdır.

9- Dijital Güvenlik:

Bireyin sanal ortamda kendi güvenliğini sağlayacak önlemleri alması demektir. Şu örnekler sıralanabilir: Başkalarının bilgilerini izinsiz kullanma, solucan, virüs veya truva atı oluşturma, spam gönderme, başkalarının bilgilerini veya mallarını çalma vb. faaliyetlerin farkına vararak gereken güvenlik tedbirlerinin alınması (virüs programları, filtreleme programları vb.).