Önceki sayılarda Linux‘un ne olduğunu anlatmaya çalıştık. Linux’un bir çekirdek olduğundan ve Linux çekirdeği derlenerek ortaya çıkan işletim sistemlerine “Linux Dağıtımı” dendiğini söylemiş ve popüler Linux dağıtımları hakkında bilgi vermiştik.
Bu yazıda ise Linux işletim sistemini kurduğunuzda neler yapabileceğinizi ve neler yapamayacağınızı konuşacağız fakat şu unutulmamalıdır: Linux ile yapılabilecek olan işlemler bir yazıyla sınırlı kalamaz. Bir Linux kullanıcısının herşeyden önce araştırma yapmayı sevmesi gerekir. Ülkemizde Linux hakkında belgeler ve kullanıcılar yoğun olmadığı için yabancı kaynaklara sıkça başvuracaksınız.
Müdahale=Linux
Tabir-i caiz ise Linux, işletim sistemine tam olarak müdahale etmenizi sağlar. Görünümü değiştirebilir, masaüstünün kaynak kodlarıyla oynayabilir, hatta kullandığınız uygulamaların da kaynak kodlarıyla oynayabilir ve modifiye edebilirsiniz. Kendinize nasıl güzel geliyorsa o şekilde özelleştirebilirsiniz. Kısacası tam özelleştirilebilir bir sistemdir. Zaten bu bilgiler dahilinde, özelleştirme konusunda ne yapacağınız size kalmış oluyor. İstediğiniz her şeyi yapabilirsiniz. Başkalarının yaptığı ve internete yüklediği değişiklikleri de sağlayabilirsiniz. Fakat ben biraz daha basit işlemlerden söz edeceğim.
Uygulamalar
Şüphesiz en çok kullanılan uygualamalardan biri de ofis uygulamaları. E-postalarınızı almak, yazı yazmak, çizelge oluşturmak, sunu oluşturmak. Size ücretli olarak sağlanan bu imkanları Linux ile tamamen ücretsiz bir biçimde yapabilirsiniz. Örneğin Libre Office. Libre Office, her türlü ofis işleminizi yapmanızı sağlayan açık kaynak kodlu ve ücretsiz bir ofis uygulamasıdır. Google, Novell gibi büyük firmalar geliştirilmesini üstlenmiştir. Ek olarak da belirteyim, Libre Office ile Microsoft Office’de hazırlanan belgeleri de görüntüleyebilir, değiştirebilirsiniz. Formüller dahi üretebilirsiniz. MS Office’in sağladığı en çok kullanılan özellikleri size sağlar.
Herkesin bildiği Open Office de bu ücretsiz uygulamalardan biridir. Fakat Oracle firmasının uygulamayı paralı yapma tehditinden dolayı Libre Office projesi şu anda Linux dağıtımlarında yüklü gelerek, Open Office uygulamasının yerini almıştır.
En popüler uygulamalardan biri de Mozilla Thunderbird. Mozilla Thunderbird ile e-posta hesaplarınızı kolay bir biçimde yönetebilirsiniz. Tabi isteğe göre Kmail gibi uygulamalar da dağıtımların yazılım depolarından yüklenebilir.
Google Chrome ve diğerleri
Tarayıcı konusunda ise Google Chrome (kapalı kaynak kodlu), Google Chromium (Google Chrome’un açık kaynak kodlu olanı), Firefox (bir çok dağıtımda öntanımlı tarayıcıdır) Linux için çıkan başarılı tarayıcılardandır. Tabi Midori gibi Firefox tabanlı hafif tarayıcılar da mevcuttur.
Çokyönlülük
Linux dağıtımları 600MB gibi küçük bir kalıpla donanımı otomatik olarak tanır ve sizi sürücü kurma derdinden kurtarır. Fakat Nvidia veya ATI marka ekran kartlarınız varsa sürücülerini depolardan kurmanız gerekiyor.
Linux Mint, Fedora, Ubuntu gibi popüler dağıtımlarda mp3 gibi codec’ler ön tanımlı olarak yüklü gelmektedir. KDE masaüstü için geliştirilen Amarok, Gnome için geliştirilen Banshee gibi ortam oynatıcıları ile de müziklerinizi rahat bir biçimde dinleyebilirsiniz. Fakat benim kullandığım uygulama Clementine adında hafif ve güçlü bir müzik oynatıcı (yazarın tavsiyesi).
VLC gibi popüler bir video oynatıcı da Linux ile bizlere gelen seçenekler arasında. (Linux Mint‘de yüklü olarak gelmektedir).
Fotoğraf düzenlemek için GIMP, videolarınızı düzenlemek için Pitivi adlı uygulamaları kullanabilirsiniz. Fakat video düzenleme işini detaylı olarak yapacaksanız, aynı zamanda 3D çizim uygulaması olan Blender ile de Adobe After Effects tadı verebilirsiniz. 🙂
Zip‘li ve RAR‘lı dosyalarınızı açabilir, görüntüleyebilir ve dosyalarınızı bu arşiv uzantılarından birinde saklayabilirsiniz.
Python, C, C++, Ruby, PHP ve daha bir çok popüler programlama dili ile Linux altında uygulamalarınızı geliştirebilirsiniz.
Güçlü sunucular kurabilirsiniz. (Sunucu pazarının %90’ı Linux’un elindedir, ne yazık ki ev kullanıcısı için aynı şeyi söyleyemeyeceğim.)
{pagebreak::2}
Neler yapamayız?
Buraya kadar yapılabilecekleri konuştuk. Şimdi ise bu sistemi kurduğunuzda nelerden feragat etmeniz gerektiğine gelelim. Dediğim gibi popülaritesi olmadığı için bazı sıkıntılar yaşanmakta.
Adobe After Effects, Adobe Photoshop, Corel Draw (Linux için alternatifi Inkscape‘dir) gibi uygulamalar ne yazık ki firmalar tarafından Linux için geliştirilmiyor. Eğer bu uygulamaları kullanacaksanız bilgisayarınızın bir kısmında Windows veya OS X sisteminin kurulu olması gerekir. Çoğu popüler oyunu Linux altında oynayamazsınız. Çünkü oyun firmaları Linux için bu oyunları geliştirilmiyor.
C#, ASP, VB gibi Microsoft dillerini, Delphi‘yi, Apple dili olan Objective-C dilini Linux altında kullanamazsınız, yani bu dillerle Linux altında uygulama geliştiremezsiniz. Fakat Mono Projesi ile C# ve VB ile yazılan uygulamaları bilgisayarınızda çalıştırabilirsiniz.
Microsoft‘un Silverlight Projesi ile yapılan uygulamaları Linux altında çalıştıramazsınız. Bunun yerine Moonlight Projesi‘ni bilgisayarınıza kurmanız gerekir fakat stabil çalışmadığından pek memnun olacağınızı düşünmüyorum. MS Office uygulamalarını Linux altında kullanamazsınız fakat bunların alternatiflerinden zaten söz etmiştik.
Fakat sıradan bir ev kullanıcısıysanız, oyunlarla da pek aranız yoksa Linux sizin için çok iyi bir çözüm olacaktır. Sizi anti-virus derdinden kurtaracak, ve diğer bir çok firmaya ödediğiniz yüzlerce dolarlık uygulamaları ücretsiz olarak sağlayacağı için bütçenize de destek olacaktır.
Bir sonraki yazıda Linux’un bilişim sektöründeki yerinden ve öneminden bahsedeceğim. Şimdilik hoşçakalın.
Bir önceki yazımızı okumak için tıklayınız.
:: Size göre Linux’un avantajları ve dezavantajları nelerdir?
Yazan: Barış Şekerciler
yaşasın linux ! 😀 😀
aslında steamos la beraber oyun problemi çözülecek gibi.
Excel olmayan pc çöptür bana. ne libre nede open office bir excel çıkaramaz. word powerpoint outlook sorun değil ama excel başka 🙂
macosx windows kadar güzel linux kadar sağlam!
Virtualbox kur. üstüne de istediğin işl. sis ni kur olsun bitsin.
saniyeler içinde istediğin kadar işl. sis. aynı makinada çalıştır.
“linux kullanmak için araştırma yapmayı sevmek lazım” işte sorun da bu, bilgisayar kullanabilmek birilerinin keyfine kalacaksa linux popüler olamaz. tabii ki windows kullanır herkes, kur ve neredeyse herşeyi sorunsuz olarak çalıştır. Neden değerli vaktimizi bilgisayar kullanmak için araştırmayla harcayalım, neden bilgisayar sorunları ile uğraşalım, bilgisayar kullananların hepsi bilgisayarcı değil ki!
Oyunlar için sabredin. Valve öncülüğünde steam üzerinden Linux destekli kaliteli ve ücretli oyunlar yavaş yavaş Linux tarafına destek veriyor. 5-6 seneye oyun windowsta oynanır sözü tarihe karışacak gibi.
Öte yandan şu an wine, yada düz hesap playonlinux ile bir çok Windows oyununu Linux üzerinde Windows katmanı olarak oynayabilirsiniz. Tabi aynı konforu ve performansı sunmayacaktır. Hiç yoktan iyidir yine de.
ubuntuda oyunlar daha iyi çalışıyormuş
Stream osun başarısı önemli. Linux’un son kullanıcıda popüler olması daha çok Yazılımcıyı çekecektir.
Fedora kurdum netbookuma, chrome indirdim, tar dosyası indi ancak bir turlu yükleyemiyorum bilgisayara. Tıkladığımda rar dosyası gibi açılıyor, kurulum olmuyor. Ne yapabilirim?
çok severek kullanıyorum ama bi yazıcı tarayıcı derdi var ki. bazı hepsibirarada yazıcılar ya hiç tanınmıyor ya da kısmen kullanılıyor (hp hariç). farklı olarak receipt printer deden fiş yazıcılar daha büyük sıkıntı doğurmakta.
Bu yapılır:
https://www.youtube.com/watch?v=uweJGm7l1Nc
Bu yapılır:
https://www.youtube.com/watch?v=uweJGm7l1Nc
– – – Mesaj Güncellendi – – –
RaspberryPi ile DLNA, SVN, DNS, NAS ve bilimum çeşit sunucularnı (hem de yıllık max 5-10 TL enerji tüketimi ile),media center cihazı, ev güvenlik sistemi, quadrocopter v.b. şeyler yapabilirsiniz.
desktop = os x,
server = linux,
oyun = win
desktop linux
server linux
oyun linux
tek sıkıntı ön yargı gerisi kolay
Aslında Linux e OpenStep kurulumuyla objective-c dosyalarının derlenmesi gerçeklenebiliyor.Tabi bir Xcode değil terminal üzerinden konsol uygulamalarıyla sınırlı..
WINE, her oyunda iyi performans sunmuyor. Çeşitli oyunlarda, %50’yi geçen performans düşüşleri bile oluyor.
proton var lutris var
bence androidin pcye uyarlanmış hali tam donanımli çıkınca bisiler olmaya başlayacak, birçok oyunu olucak, birçok programı olucak. linuxla entegre edilmiş olursa da windowsun vay haline derim işte o zaman yazılımcılar akın akın linuxa gelecek. Androidde linux tabanli olduğu için kanımca böyle bişi olabilir ama bilmiyorum.
Yaklaşık 10 yıldır çeşitli Linux türevlerini kullandım. Tabi bir kısmında Linux bir kısmında Windows yüklüydü. Son 4-5 senedir tamamen Ubuntu kullanıyorum. Windows yok hiç ve hiçbir sıkıntı yaşamadım. Linux candır.
Ubuntu’da mp3 codeclerinin standart geldiğini sanan adama haber yazdırmışsınız… Ne kadar kaliteli olmasını bekleyebilirsiniz ki içeriğin? 🙂
android telefon tercih edip windows kullanan insanlar var :'(
linux candır
linux’un mantığını kavradığınız taktirde rahatça kullanabilirsiniz ama her yeni başlangıçta bir zorlanma olur çatalı sol elle tutmak gibi kendinizi yeni birşeylere alıştırmak özveri ve sabır işidir. Diğer yandan farkı kullanım yönünden android ile Ios farkına benzetebiliriz android masa üstü dahil herşeyi değiştirmeyi sağlar linuxda öyle hiçbirşeye bağımlı değilsinizdir zaten androidde bir linux’dur windows ise Ios gibi sabittir ama linuxlar performanslıdır da. Linuxa linux mint ile başlarsanız başlangıçtaki şunu yapamıyorum dertleri oldukça minimuma iner. Şirketlerde ise tamamen firmanın kendine özgü bir yapı kurulması gerekir (tabii ki yapıya gömlek gibi oturan bir yapı kurmak firmayı oldukça mutlu eder) erp sistemi için open erp gibi bir linux uyumlu çözüm, yada tekir gibi açık kaynaklı linux altında çalışan bir muhasebe programı ve içerik, iş akışları ve döküman yönetimi için alfresco, office programı olarak open office’i bir arada kullanmak size hem lisans maliyeti hem genişletilebilirlik, esneklik hemde güvenlik konusunda çok ciddi avantajlar sağlar. Fakat ülkemizde malesef bilgisayarcıların sadece %4’ü yazılımcıdır ve bu yüzde 4 içinde de sadece %1’lik kısım yazılım dilinden anlar ve yazılım geliştirme yapar (geri kalan %3 sadece gelir paket programı takar ayarlar kurar gider) dolayısıyla doğru yazılımcı bulunduğunda bu kişi ile uzun vadeli bir ilişki kurmak gerekir ve açık kaynak yazılımları kullanan bir işletme yarın bir başka firmadan destek almak istediğinde yazılımdaki değişikliklere hakim bir kişi bulamayacağından ciddi sıkıntı yaşar.
Hele ntfs dizinlerine erişilmezde. Ne yaptığı fazla umrumda değil. Lan linux kuracağız diye bütün diskleri formatlayacak mıyız?
hala NTFS dosya sistemine erişilmiyor sanan MS köleleri var… reziller…
LA Bİ GİT SİZ EN GUVENLİ WİNDOWS DUR DAHA OTESİ YOK
win bilgesayarımda 30 tane virüs var ve ben bunları linuxta wine ile açsaydım program çalışır virüs olmazdı
Linux gerçekten iyi bir işletim sistemi bende kullancam
uygulama desteği sıkıntı değil wine geliştirilse