Geçtiğimiz 20 yılda, hayvanlardan insanlara geçen birçok yeni koronavirüs ortaya çıktı. 2002’de SARS-CoV misk kedisinden insanlara sıçradı. On yıl sonra, MERS develerden geçti. Ardından 2019’da SARS-CoV-2 tüm dünyaya hızlı bir şeklide yayıldı. Şimdi ise bilim insanları köpeklerden insanlara geçtiğini düşündükleri yeni bir türü daha tespit ettiklerini açıkladı. Pek çok bilim insanı için bu, rahatsız edici bir eğilime işaret ediyor: salgınlar muhtemelen her on yılda bir ortaya çıkacak.
Bilim insanları yeni tespit ettikleri virüse CCoV-HuPn-2018 adını verdi.
Koronavirüs hastalara köpeklerden geçti
Clinical Infectious Diseases dergisindeki makaleye göre, bilim insanları Malezya’nın Sarawak kentinde farklı bir tür koronavirüs tespit etti. Araştırmacılar, 2017-18 yılları arasında pnömoni (zatürre) nedeniyle hastaneye kaldırılan 301 hastanın sekizinde yeni virüsü buldu. Hastalara RT-PCR testi yaptılar. Sürüntü örneğinde uzmanlar, köpek CoV (CCoV) RNA’sı tespit etti. Hastaların çoğu, evcilleştirilmiş hayvanlara ve yaban hayatına sık sık maruz kalan kırsal yaşamdaki çocuklardı. Bu koronavirüsün köpeklerden geçtiğini düşünüyorlar.
COVID-19 salgınının başında, bulaşıcı hastalık epidemiyoloğu Dr. Gregory Gray başka koronavirüslerin varlığını merak etmeye başladı. Ancak COVID-19 için yapılan testler son derece sınırlıydı. Bu testlerin, kişinin sadece solunum yolundaki belirli bir virüsü aradığını söyledi. Bu nedenle, yüksek lisans öğrencisi Leshan Xiu ile güçlü bir test geliştirmeye başladı. Bu test COVID-19 testi gibi çalışacak ama bilinmeyen koronavirüsler türlerini bile tespit edecek.
Xiu’nun geliştirdiği araç beklediğinden daha iyi çalıştı. Geçtiğimiz yıl Gray ve Xiu bu testle, pnömoni nedeniyle hastanede yatan hastalarda tamamen yeni bir koronavirüsün kanıtını buldu. Üstelik hastaların çoğunluğu çocuktu.
Hastaların örneklerini Ohio Eyalet Üniversitesindeki hayvan koronavirüsleri uzmanına gönderdiler. Virolog Anastasia Vlasova, “Bir sorun olduğunu düşündüm. Köpek koronavirüslerinin insanlara bulaştığı düşünülmüyordu. Daha önce hiç rapor edilmedi.” şeklinde şaşkınlığını ifade etti.
Genom analizi virüsün kökenini ortaya çıkardı
Vlasova, laboratuvarda koronavirüs örneklerini büyüttü. Elinde çok sayıda virüs bulunan Vlasova, genomun kodunu çözdü. Virüsün gen dizilerinden, virüsün muhtemelen bir noktada kedileri ve domuzları enfekte ettiğini gördü. Ama muhtemelen doğrudan köpeklerden insanlara sıçramıştı. “Çünkü genomun çoğunluğu köpek koronavirüsüydü.” dedi.
Sonra virüsün geleceği hakkında rahatsız edici bir ipucu buldu. Vlasova, “Genomda çok benzersiz bir mutasyon veya silinme keşfettik. Bu özel silme, diğer köpek koronavirüslerinde yoktu. Ancak başka bir yerde bulunuyordu; insan koronavirüslerinde. Bu, daha önce SARS koronavirüsünde ve insan popülasyonuna girmesinden hemen sonra SARS-CoV-2’nin varyantlarında bulunanlara çok benzeyen bir mutasyon.” diyerek konuyu açıkladı.
Bu silme işleminin, köpek virüsünün insanlara bulaşmasına veya insanlarda yayılmasına yardımcı olduğunu düşünüyor. Araştırmacılar, insandan insana bulaşma konusunda ise henüz bir kanıt bulamadı. Bunun yanı sıra yeni koranavirüsün zatürreye neden olup olmadığını da bilmiyorlar. Sadece zatürre ile ilişkilendirdiler. Bilim insanları, şimdi bu virüsü inceleyerek nasıl önlemler almaları gerektiğini araştırıyor.
Araştırmacılar, CCoV-HuPn-2018’in bir patojen (hastalığa yol açan organizma) olduğunu doğrularsa, insanlarda hastalığa neden olduğu bilinen sekizinci koronavirüs olacak.
{{user}} {{datetime}}
{{text}}