Savunma Sanayii Başkanlığı, hava araçları konusundaki çalışmalarına hız kesmeden devam ediyor. Bugün paylaşılan bir habere göre, Milli Muharip Uçak seri üretime girmeden önce geliştirilecek 3 prototipte kullanılacak F-16 (F110) motoru teslim edildi.
Milli Muharip Uçak için 6 adet F-16 (F110) motoru teslim edildi!
ABD, Milli Muharip Uçak için beklenen motoru TUSAŞ’a teslim etti. Halihazırda ise bu jetin yapısal parçalarının üretiminin büyük oranda tamamlandığı belirtiliyor. İlk prototipin üretiminin ise önümüzdeki günlerde başlayacağı söylendi.
Uzun yıllar önce Thomas Edison tarafından kurulan General Electric, günümüzde en saygın jet motor üreticileri arasında yer alıyor. Öyle ki General Dynamics, Türkiye’nin de kullanıcıları arasında olduğu F-16 uçaklarında General Electric’in F110 motorlarını kullandı.
TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit yaptığı bir konuşmada MMU'nun (Milli Muharip Uçak) F-22 gücünde olabileceğini söyledi.
Nitekim bunun oldukça isabetli bir seçim olduğunu görüyoruz. Zira 40 yıldır alternatif ihtiyacı olmadan yapılan geliştirmelerle birlikte üretimine devam ediliyor. TUSAŞ ise MMU üzerinde F-16’lardan alışık olduğu bu motorla ilk prototiplerini üretecek.
Tabii yalnızca 3 adet prototipte bu motor kullanılacağı için 6 adet sipariş edildi. Fakat TUSAŞ’ın asıl planı F-35 ile F-22 arasında bir jet üretebilmek. Dolayısıyla ilerleyen dönemde F-22’de kullanılan Pratt & Whitney F119 (F119-PW-100 varyantı) motoru ile aynı gücü üretebilecek, yani 35 bin pound itkiye sahip olacak bir motor geliştirileceği söylendi.
Bununla birlikte, ilk üretilen prototipin 2023’te hangardan çıkması bekleniyor. Daha sonra motor testleri başlayacak. F110 motoruyla ilk uçuş ise 2025’te gerçekleşecek. Bu evreden sonra eğer tüm testler olumlu geçerse bir kaç ay içerisinde seri üretime alınabilecek.
TEİ tarafından geliştirilecek yerli jet motoru ise muhtemelen yine bu süreç içerisinde prototip üretim sürecine geçecek. Fakat MMU üzerine monte edilip testlerin tamamlanması, ardından seri üretime girmesi, 5 ila 10 yıl arasında bir vakit alacak. Tabii bunların normal, hatta oldukça iyimser süreler olduğunu belirtelim.
Fakat TEİ’nin bu konuda kendine güveni oldukça yüksek. Öyle ki TS 1400 gibi Gökbey ve ATAK helikopterleri için geliştirilen motoru bile beklenenden yaklaşık 1 yıl erken -2022 sonu- teslim etmeyi hedefliyor. Dolayısıyla 2030’a gelmeden yerli motora sahip jet uçakları havada görebiliriz.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı unutmayın!
SDN Yorumları 29 Yorum
Yorum Yap
Gece gündüz demeden çalışmamız gerekiyor düşman her yerde dost az savunma sanayinde eksik çok uçak gemi denizaltı füze herşey eksik Allah’ın izniyle fazlası olacak elimizde
Ya Hak!
Ne güzel söyledin kardeşim ya hak
Aynen kardeşim ben çok güzel söylerim.
Afferin temel kotil 5 yildiz 10 puan.
tosun cuk efendi,
Tavandaki fosforlu yıldızın çok olabilir, ancak Temel beyin buna ihtiyacı yok.
Kendine sakla. Gece yön bulursun.
İyi de neden milli yazıyorsunuz ? Motoru üretemedikten sonra neresi milli ? ABD zırt, pırt ambargo koyuyor, ya motoru vermezse ?
milli değil, ithal uçak demelisiniz ?
Motor dışında dışarıdan alınanlar nedir ?
Yazılımı kim yapıyor ? onun silahlarını kim veriyor ?
İhalara da milli dediniz, onun da motor ithal çıktı.
Biz sadece birleştirme yapıyoruz, TOGG da da motor, batarya vs. bir sürü parça ithal. Sadece montaj yapmakla milli oluyorsa bizden millisi yok.
İlk olarak programın adı bir dönem TF-X (Turkish Fighter) olarak anılıyordu, daha sonra Milli Muharip Uçak olarak değiştirdi. Biz isim koymadık 🙂
İkinci olarak, motor dışında yazılımdan gövde parçalarına ve pilotun kullanacağı panellere kadar hepsi yerli olarak geliştirilecek. Zaten bunları önce Hürjet’de göreceğiz. Hatta bazıları Hürkuş’ta şu anda kullanılıyor.
İHA’ların ise çoğu parçası yerli olsa da belirttiğiniz gibi motoru ve kamera sistemi Kanada malıydı. Lakin şu anda üretim hattından çıkanlar TEİ’nin motorlarını ve ASELSAN üretimi CATS kameralarını kullanabiliyor. Yani artık tamamen ihtiyaca ve tercihe göre bir konfigürasyon seçilebiliyor.
Dolayısıyla buna bir süreç olarak bakılması gerekiyor. Gelecekte ne olur, hangi parçası ne kadar yerli olur bilemiyorum. Fakat milli olması için lisans haklarının bizde olması yeterli.
Örneğin ABD, F-35’i birçok ülkeyle birlikte üretiyor. Hatta bir kaç yıl öncesine kadar gövdesini ve dokunmatik panellerini Türkiye üretiyordu. Bu, o uçak ABD’nin milli jetidir. Bu sebeple canı istediği için bizi programın dışına çıkarttı. Çünkü üretim dahil tüm lisans hakları onların elinde. Milli olması için de gereken budur.
Yerlilik ise hangi parçaların Türkiye’de üretildiğiyle alakalı bir konu. Bu durumda F-16 motorları da yerlidir. Zira TEİ, lisans anlaşması altında üretimini burada yapıyor. Fakat yerli olsa da milli diyemeyiz. Çünkü lisans bize ait değil.
Aradaki bu ince çizgiyi görebilmek lazım. Her zaman için hedef yerli ve milli ürünlerdir. Ancak maliyetleri düşürmek için artık otomobilden jet üreticilerine kadar hepsi birlikte üretim yapmayı tercih ediyor.
Yerli ve milli kavramlarını çok güzel özetlemişsiniz Mert Can bey. Ciddi olarak rica ediyorum, bu tür kavramları anlatan bir video hazırlamayı düşünür müsünüz? Makalelerinizde sıklıkla kullandığınız bu ifadelerin aslında tam olarak hangi çerçeveyi kastettiği daha net anlaşılacaktır. Şahsen ben bu yorumunuz sayesinde çok daha farklı bir bakış açısı ile bakıyorum artık.
Ağzına sağlık… Anonim adlı yazara gayet güzel cevap olmuş..
Durup durup motor diyenlere harika cevap olmuş eline sağlık.
Ben onu beşi bilmem. Parçası yurtdışından gelen hiç bir ürün yerli ve milli olamaz. Amerika o motoru da bizi kendine göbek bağıyla bağlı tutmak için bize veriyor. Savaş koşullarında lisansın olsa da sana o ürünü yaptırmamak için her türlü alavere dalavereyi uygularlar, elin böğründe bakarsın. Bizim gibi samanı bile ithal eden ülkeler Rusya gibi kendi motorunu, füzesini kendisi yapmak zorunda. El tarağıyla gerdekte saç taranmaz. Kendi tarağına güveneceksin.
Milli motor çalışması başladı çok yol katedildi. Akşit hocanın oğlu bu projenin başında. Başlamak için hazır motora ihtiyaç var. Bu konu aslında biraz düşünerek birazda milli olarakran anlaşılacak bir mevzu.
MoToR YaBaNcI, yAzIlıM kİM tArAfIndan YaPıLıYoR… Bir bitmediniz kardeşim be… Bu ülkede bir tane araç bile üretilememiş henüz. İyi yapmışlar, başarılarının devamını dilerim demek çok mu zor. Tamamen bu ülkeden her parçasının çıkması zaten imkansız. Vidaları İtalya’da üretiliyor diye aaa bu milli değil deyip açık mı arayacaksınız? Umarım tamamen yerli olmaya yaklaşırız, kimseye bağlı kalmak zorunda kalmayız. Başarılarının devamını dilerim.
Ya iste bizde neden hep böyle takıntı var anlamıyorum, ya iste ihalarda gördük ilk etapta avil ihtiyatmci karşılamak icin kamera motor ithal idi, ama declet bunların onemini biliyor gekistiriliyor, ce ne oldu simdi ihalarda motor da kamerada yerli, ne oldu o sorunda kallti ama hep ayni kisiler hep ayni olay hep ayni saçmalıklar, bidefadada surasi yerli degil ama baslaginc olarak guzel insallah ilerude irasida yerli olur denecek kadar basot bişey, kendileri yerli olmayan insanlar devamli laf sokmaktan geri kalmiyorlar
Bir mıh bir nal kurtarır; bir nal bir at kurtarır; bir at bir er kurtarır; bir er bir cenk kurtarır; bir cenk bir vatan kurtarır. Yani evet yeri gelir bir vidayi istenen kalitede uretemezsin disardan da alamazsin ve o ucagi kaldiramazsin bu anlamda disa bagimli olmamak onemli onemli olmasina bu yuzden hakli bir kaygi bu sadece bu haline razi olmamaliyiz. Ama bu tarz buyuk projelerde her parcasini kendimiz uretmeye kalkarsak bir suru para harcayip sonucta elimiz bos kalabilir veya program suresi o kadar uzar ki sonucta cikan ucagin teknolojik üstünlüğü kalmaz. Bu yuzden ilk olarak en yapilabilir kisa surede uretmek diger parcalari diger ulkelerden tedarik etmek sonra yerlilestirme yapiliyor, dogrusu da bu. Sirf bu yuzden bu kadar agir elestirme yapilmasi verilen emegin hice sayilmasi dogru degil tabi ki ama dedigim gibi aslinda hakli bir soylem.
Bu gereksiz eleştirenler büyük ihtimalle Türk değil
Bir mıh bir nal kurtarır; bir nal bir at kurtarır; bir at bir er kurtarır; bir er bir cenk kurtarır; bir cenk bir vatan kurtarır. Yani evet yeri gelir bir vidayi istenen kalitede uretemezsin disardan da alamazsin ve o ucagi kaldiramazsin bu anlamda disa bagimli olmamak onemli onemli olmasina bu yuzden hakli bir kaygi bu sadece bu haline razi olmamaliyiz. Ama bu tarz buyuk projelerde her parcasini kendimiz uretmeye kalkarsak bir suru para harcayip sonucta elimiz bos kalabilir veya program suresi o kadar uzar ki sonucta cikan ucagin teknolojik üstünlüğü kalmaz. Bu yuzden ilk olarak en yapilabilir kisa surede uretmek diger parcalari diger ulkelerden tedarik etmek sonra yerlilestirme yapiliyor, dogrusu da bu. Sirf bu yuzden bu kadar agir elestirme yapilmasi verilen emegin hice sayilmasi dogru degil tabi ki ama dedigim gibi aslinda hakli bir soylem.
Arkadaş var olanı al kullan işte o arada uretebilirsen kendin üret bu iş milli yada yabancı işi değil maliyet işi daha ucuzu varken al kullan kullandığın telefonun bile parçaları kaç ülkede üretiliyor maliyet hesabiyla Samsung her parçasını koredemi üretiyor hayır alıyor kullaniyor ama Kore’de en büyük şirket milli degilmi yani
500 parcasi 200 farkli ulkede uretilen abd arabalarina, ucaklarina, telefon , bilgisayar gibi parcalarina amerikan mali dersin, afrikadan gelen kahve ile un yapan starbucks a amerikan mali dersin, fakat kendine gelince zirt pirt edersin, yok su ulkeden, yok bu bu ulkeden dersin, bir milletin en buyuk dusmani disarida degil iceride kendi insanidir. ancak bunu asabilen milletler zengin ve ferah olur, amerika gibi,
Anonim, Motorunu 2030 da Türkiye üretecek hemen olurmu bu zamanla olur. Birde sihaların motorunu artık Türkiye üretiyor, eksik bilgiye sahipsiniz.
Allah’ım muvavfak etsin Amiiiin Allah’ım yardım etsin dostlarımıza sevindirir düşmanları çatlasın
MMU radar izi olmayan 5. nesil uçak ama motorların egzoz gaz sıcaklığı izleri görünür olacak herhalde bu düşünülmüştür f135 ayarında bir motor alınır ileride düşünüyorum
Tamamen yerli ve milli uçağımızı torunlarımız görebilecek diye çok mutluyum .
Umarım insanları öldürmek için kullanmazlar
Motoruda yapalım bagımlıliktan kurtulalım insallah
Tank üretiminde motora takıldık inşallah uçakta aynısı başımıza gelmez
22 yıldır motorunu abd den yeni mi aldınız hayret bir şey..
Almanlar Ii.Dunya savaşında jet uçağı ve motorunu yapti. Aradan 75 yıl geçti ne araba motoru, ne ucak motorunu hala uretemedik. Hep kolayin peşinde koşuyoruz. İngiltere olamadı şimdi de ABD . ILLA BAGIMLI OLACAGIZ