Cebimizde, çantamızda, elimizde; her aygıtın bir pili var ve her yerde çalışıyorlar. Özellikle yeniden doldurulabilir olanlar hayatımızı sürdürebilmek için en önemli parçalardan birisi. Hal böyleyken onları yakından tanımak önemli bir mesele haline geliyor.
Biraz eski görünebilir ama Alessandro Volta tarafından
üretilen ilk pil böyle bir şeydi.
Dijital hayatımızı ayakta tutan pillere azami duyarlılığı göstermezsek bizleri yarı yolda bırakmaları işten değil. Peki siz pilleri ne kadar tanıyorsunuz? Hem bilginizi sınayın hem de pillerinizi daha verimli kullanın.
{pagebreak::Piller Enerji Depolar, İhtiyacım Olunca Verir!}
Piller Enerji Depolar, İhtiyacım Olunca Verir!
Sağduyuya göre doğru ama teknik olarak yanlış bir bilgi. Enerji depolayıp tekrardan devreye veren elemanlar aslında kondansatörlerdir. Piller ise üreteç olarak anılırlar; çünkü yaptıkları iş kimyasal tepkimeyle elektrik üretmektir.
Şarj etme veya doldurma olarak andığımız iş ise elektriği kullanarak oluşan tepkimeyi tersine çevirmek ve tekrar oluşmasına imkan yaratmaktır.
Biçimleri farklı olsa da piller aynı şekilde çalışır:
Kimyasal tepkimeyle enerji üretirler.
{pagebreak::Adaptör Varken Pili Çıkartırsam Ne Olur}
Bilgisayarımın adaptörü takılıyken pili çıkartırsam pilin ömrü uzar!
Hem doğru hem de yanlış bir genelleme. Çağdaş pillerin ömrünü kısaltan etmenler arasında ısı önemli bir yer tutuyor.
Eğer bilgisayarınız pil kısmı ısınacak bir yerdeyse ve pil yüksek ısıya maruz kalıyorsa bu durum pilinizin daha da hızlı şekilde ömrünü yemesine sebep olacaktır.
Bu anlamda pilin ömrü uzamış oluyor ama daha önemli bir şeyden feragat ediyorsunuz: Bir elektrik arızasında kaybolmayacak veri kaybolmuş oluyor.
Dizüstü bilgisayarlar, pilleri doluyken onları daha fazla şarj edeyim demezler. Dolayısıyla sürekli şarj olmaya çalıştığı için kendini yiyip bitiren bir pil ancak elektronik bir arızanın sonucu olabilir. Kafanıza takmaya değmez.
{pagebreak::Pil Bitmeden Şarj Etmek}
Telefonumu pili bitmeden şarj edersem pilim erken ölür!
Bazı pilleri bitmeden şarj ederseniz enerji üretebilme yetenekleri gözle görülür biçimde (mecazi anlamda) azalırdı. Bu, belki on sene önce üretilmiş olan bazı nikel kadmiyum pillerde yaşanan bir durumu.
Devir Lityum İyon (Li-ion) devri olduğu için bu tür sorunlar geride kaldı.
Şarj aleti korkunuzu yenebilirsiniz, işler göründüğü kadar karmaşık değil.
Tabii bir noktayı eklemeden geçmeyelim. Sık sık şarj etmenin elbette bir mahsuru olabilir: Pillerin sınırlı bir şarj deşarj sayısı var. Telefonunuzu veya bilgisayarınızı her fişe taktığınızda bu ömürden bir şeyler götürüyorsunuz; ama bunun dolaylı bir etkisi var ve pilinizi çok çabuk öldürecek bir şey değil.
Kaliteli piller kimyasal olarak bu döngüye daha uzun süre dayanıyor, kalitesizler ise daha kısa sürede kendilerini koyuverebiliyorlar. Tecrübeyle sabittir.
{pagebreak::Pil Çok Isınıyor}
Pilim çok sıcak, bir şeyler yanlış gidiyor!
Bu durum her zaman kötü bir şey olduğuna kanıt değildir. En nihayetinde piller birer üreteç, kimyasal tepkimeyle elektrik üretiyorlar ve bu dışarıya ısı veren (ekzotermik) bir tepkime.
Pilden ne kadar güç çekerseniz o kadar ısınması olağan. Tabii bu ısınmanın ne kadar makul seviyede olduğunu dokunarak anlayabilirsiniz.
İş bu duruma gelmeden anlayabileceğinizi düşünüyorum.
{pagebreak::Pili Ara Sıra Doldurmak}
Kullanılmayan pili ara sıra şarj etmek gerekir!
Açıkçası pilinize bağlı bir durum zira dizüstü bilgisayar ve telefon pilleri gibi lityum iyon piller ayda %2 ila %3 arasında güç kaybı yaşar. Bu durumda sağlam çalıştığından emin olduğunuz yedek pilinizi canınız sıkıldıkça şarja tabi tutmanıza gerek yok.
Aynı şekilde kurşun asit tabir ettiğimiz araba aküsü ve benzeri sistemlerde de düşük bir güç kaybı oluşuyor (ortalama ayda %5).
Fakat iş şarj edilebilir nikel metal hidrit (NiMH) pillere geldiğinde durum değişiyor. Aylık %30’a varan güç kaybı sizi yarı yolda bırakabilir. Elbette yeni teknoloji bu kayıpları azaltma yönünde.
Bu sayede kullanıma hazır satılan (ve rafta beklerden o kadar da hızlı boşalmayan) NiMH pilleri daha sık görmeye başladık.
:: Bilgisayarınızın ve cep telefonunuzun pili ne kadar gidiyor?
Benim pillerim genellikle çok iyi gidiyor. Şarja ya tam boş iken ya da tam dolu iken takmaya çalışıyorum. Buna uymak içinde üreticilerin piller zarar görmesin diye yarım şarjda yolladıklarını ilk kullanımda tamamen boşaltıp sonra 12 saatlik şarja koyuyorum. Uzun süre kullanılmadığından ilk şarjda 12 saat bırakmak şarj devresinin küçük tetiklemeleri ile pile canlık getirdiğini düşünüyorum. İlk bilgisayarımın pili 2 saat giderken anakartı yandı, servise yolladım pil geldiğinde yarım saat dayanıyordu. Kendi yöntememime devam edip düzenli kullandım. Tekrardan 1 saat 45 dakkalara kadar çıktı. 4 Senelik kullanımda tekrar yarım saate indi. Şu pili kullanmazken makineden çıkaranlara da gıcık oluyorum. Bir çok arkadaş pil öldür öyle. Ama anlatamıyorum ki.
çok yararlı bir yazı olmuş,elinize sağlık.
bende hiçbir zaman pillerin bitmesini beklemem sürekli takarım şarja ,,ömrüde kısalmadı hala laptopumun ve telefonumun…bitti artık eskidendi batarya bitmeden şarja takılmaz vs..gibi şeyler
Piller soğukta daha çabuk tükenir.
Bir de telefonumu eğer şarj kablosu yanımdaysa kapanana kadar şarj etmem.
Aynı şey NetBook için de geçerli…
yıllardan beri gerek laptopum olsun gerek telefonum olsun gerek diğer işlerde kullandığım bataryalar olsun fırsat buldukç sarj etmeye çalışırım bakmam batarya bitmiş mi bitmemişmi diye hiç te ömründen önce batarya atmadım laptopumu 2007 de aldım ilklerde 2 saat civarı şuan 1 saat civarı dayanıyoru 4 yıllık bir ömürden sonrada gayet normal ve hep takılıdır evde sürekli şarjdadır çünkü batarya dolduğu zaman enerji otomatik olarak kesilir sürekli dolum yapmaz biliyorum o yüzden fırsat bulduğunuzda şarj edin yarı yolda kalmayın
Faydalı bir yazı olmuş, Teşekkürler Berkin abi
Li-ion pillerde pili tamamen bitirmek pile zarar verir, kapasitesinin azalmasına sebeb olur. Belli bir doluluk oranının altına (sanırım %18’di) düşürmemek gerekiyor.
Ni-Cd ve Ni-MH pilleri hafıza etkisinin oluşmaması için tam olarak boşalmasını beklemek gerekiyor.
Akü, enerjiyi kimyasal konumda depolayan elektro kimyasal bir cihazdır. Bir elektrik devresiyle bağlantı kurulduğunda, kimyasal enerji, elektrik enerjisine dönüşür. Bütün aküler yapısal olarak birbirine benzer ve bir grup elektro kimyasal hücreden oluşur. Her hücre bir pozitif, bir negatif elektrot ve bir ayıraçtan (seperatörden) oluşur. Akü Deşarj edilirken iki elektrotun içinde bulunan farklı materyaller arasında elektro kimyasal bir değişim meydana gelir.
Selamlar,
NiMH pillerde hafıza etkisi pek oluşmuyor; ama yıprandıkça beklenen gerilimi verememeye (daha kısa süre boyunca verebilmeye) başlıyorlar. Dolayısıyla kullanılmaz hâle geliyorlar.
Belli bir doluluk oranının altına (sanırım %18’di) düşürmemek gerekiyor.
Yaptığım araştırmada Li-ion pillerle ilgili böyle bir bilgiye pek rastlamadım ama hayır olmaz da diyemiyorum. Çünkü üreticiden üreticiye, kullanılan pil elektroniğine göre çok değişik huylar geliştiren piller gördüm.
Güzel günler dilerim.
Kullanıldıktan sonra atılan (şarj edilmeyen) piller:
Çinko-karbon pil – Düşük maliyetli – az enerji gerektiren uygulamalar için.
Çinko-klorid – Çinko–karbon pilden biraz daha uzun ömürlüdür.
Alkalin pil – Alkaline/manganez “uzun ömürlü” pillerdir , daha fazla güç ihtiyacı gerekriren uygulamalarda da kullanılabilir.
Gümüş-oksit pil – Genelde işitme cihazlarında kullanılır.
Lityum (Lithium) pil – Genelde dijital kameralarda kullanılır. Saat ve bilgisayar saatlerinde de kullanıldığı görülür.Çok uzun ömürlüdür, fakat pahalıdır.
Civa (Mercury) pil – Genelde dijital saatlerde kullanılır.
Çinko-hava pil – Genel olarak işitme cihazlarında kullanılır.
Isıl (Termal) pil – Yüksek sıcaklık depolar. Askeri uygulamalarda önem taşır.
Şarj edilebilen (tekrar kullanılabilen) piller:
Kurşun-asit pil – Araçlar, alarm sistemleri ve kesintisiz güç ihtiyacı olan yerlerde kullanılır.
Lityum-iyon pil – Oldukça yaygın olan türdür. Yüksek şarj yoğunluğu vardır. Dizüstü bilgisayar, cep telefonları, müzik çalarlar ve daha birçok taşınabilir dijital cihazda kullanılır.
Lityum-iyon polimer pil – Lityum iyon pilin temel karakteristiklerini taşır, farkı daha az şarj yoğunluğu olmasıdır. Bu pilin kimyası üreticinin ihtiyacına göre kullanım yeri avantajı yaratabilmesidir. (Örneğin; ultra –ince pil)
Sodyum-sülfür (NaS) pil
Nikel-demir pil
Nikel metal hidrit (Ni-MH) pil
Nikel-kadmiyum pil – Li-Ion ve Ni-MH pil tiplerinin tüm uygulamalarında kullanılabilir. Bu pil, uzun şarj adedine sahiptir (1500 defanın üzerinde). Fakat diğer tiplere göre daha az enerji yoğunluğuna sahiptir. Ni-Cd piller eski teknolojide kullanılmakta olup, hafıza sorunlarına yol açmalarından dolayı yerini modern pillere bırakmaktadır. Ayrıca içerdiği kadmiyum dolayısı ile kullanımı sınırlandırılmaktadır.
Sodyum-metal klorid pil
Nikel–çinko pil
Erimiş tuz pili
Kaynak: Vikipedi
Selamlar
Bu konuda birkaç ay önce bir araştırma yapmıştım o zaman incelediğim konularda NiMH pillerde NiCd piller kadar olmasa da hafıza etkisi olduğu yazıyordu. NiMH pillerde hafıza etkisini gidermek kolay, NiCd pillerde ise daha zor olduğunu yazıyordu. Başka bir yerde ise NiMH pillerde başta hafıza etkisi olduğunu ama gelişen teknoloji ile bunun tamamen ortadan kaldırıldığı yazıyordu.
Li-ion pillerin birçok çeşidi var sadece elektronik devre olarak değil kullanılan kimyasallar değişebiliyor. Farklı kimyasallarda bu eşik değeri farklı olabilir ama bir sitede buna benzer bir eşik değeri görmüştüm. Eşik değeri değişik olabilir ama kesinlikle Li-ion pillerin tamamen boşaltılmasının sakıncalı olduğu birçok yerde geçiyordu.
çok güzel yazylar çalyşdyk beynıne yazdyk elıne saglyk abı.
Teşekkürler güzel bir konu
Telefonumun sd kartı ve pili çok fazla ısınıyor korkuyorum artık normal mi bilmiyorum ama elimin yandığını hissediyorum. Ne yapmam gerekir?
elektromıknatıs devresi yaparken pil çok ısındı acaba neden
bilgisayar pillerinde size katılmıyorum. ilk leptapımda pilini hiç çıkarmadan kullandım bilgisayarımı pilin ömrü 6 ayda bitti. sonra tecrübe var artık şimdiki yeni aldığım bilgisayarımda pil doldukça bilgisayarımı elektrikten kesiyorum. azaldıkça tekrar takıyorum elektriğe böyle ce 1,5 yıl geçti ve başlarda 5,30 saat dayanan bil şimdi yine 3 saatten fazla belki dayanabiliyor. pil dolduğunda bilgisayarı elektrikten kesmenin ne büyük nimet olduğunu yediğim ilk kazıkla anlamış bulunmaktayım hamdolsun. eee ne demişler tecrübeler yediğin kazıkların bileşkesidir. Saygılar
birşey sormak istiyorum. tabletim var tab s2 iş yerinde şarjı azalınca usb ile bilgisayara bağlıyorum. öyle kullanmaya devam ediyorum zararı olurmu. birde evde akşam oynarken %80 e indiğinde tekrar şarja takıyorum ki yarın işyerinde %100 ile başlim daha fazla dayansın. böyle kullanmalar pile veya tablete zarar verirmi. cevabınızı bekliyorum. şimdiden teşekkür ederim. saygılarımla…
Araç içinde kalem pilli lamba kullanmak istiyorum yazın çok sıcaklarda araç içi 60-70 C° oluyor piller patlarmı? en kalitelisinden kullancam malum.
merhaba,9v luk piller patlayabilirmi veya alev alabilirmi tekrar doldurulmuyo kullan at panasonic 9v pil kullaniyorum da odama led takmak istiyorum gece uyurken açcam bi sorun olurmu
NiMH pilmi daha iyi yoksa Lityum pil daha iyimi? Ben traş makinesi alacağım o yüzden soruyorum
Bilgiler için teşekkürler.