Yığınla plastik atık gezegenimizi boğuyor. Ama neyse ki iki bilim insanının bu sorunla başa çıkmak için ilginç yeni bir planı var; plastiği gıdaya dönüştürmek. Tasarımı oluşturan ikili 1 milyon Euro ödül kazandı. Mucitlerin sponsoru ise Alman bilim ve teknoloji şirketi Merck. Küresel plastik üretimi 2019’da toplam 368 milyon metrik tona ulaştı. Son 60 yıldaki tek düşüş, COVID-19 salgını ile fabrikaların kapatıldığı ve nakliyenin yavaşladığı dönemde oldu.
Mavi gıda boyasını tarihe gömecek keşif
Plastik atık sorunu için sürdürülebilir bir yenilik
2021 Future Insight Ödülü, Illinois Urbana-Champaign Üniversitesinden biyomühendislik profesörü Ting Lu ile Michigan Teknoloji Üniversitesinden biyolojik bilimler doçenti Stephen Techtmann‘a verildi. İki bilim insanı, plastik atıkları ayrıştırmak ve yiyeceğe dönüştürmek için mikropları kullanıyor.
Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’ne göre, her yıl dünya okyanuslarına en az 8 milyon ton plastik atılıyor. Merck CEO’su ve yönetim kurulu başkanı Belen Garijo, “Bu yılın Future Insight Ödülü’nü kazananlar, plastik atıkları ve geleneksel tarım yöntemleriyle ilişkili çevresel zararları azaltırken, güvenli ve sürdürülebilir bir gıda kaynağı üretme potansiyeline sahip çığır açan bir teknoloji geliştirdi.” dedi.
Bilim insanları projelerine “gıda jeneratörü” adını verdi. İkili, kullanım ömürlerinin sonuna gelen ve aksi takdirde çöplüklere veya okyanuslara gidecek olan plastikleri dönüştürmek istiyor. Ekonomik ve çok yönlü bir teknoloji bulmaya odaklandılar. Merck’e göre, elde edilen gıdalar gerekli tüm besinleri içeriyor, toksik değil ve sağlığa yararlı.
Bilim insanları, sentetik olarak değiştirilmiş mikroplardan yararlanmayı öğrendi. Ardından bu mikropları genetik olarak atıkları yiyeceğe dönüştürmek için programladılar. Lu buna mikrobiyal sentetik biyoloji diyor. Techtmann ise, “Çevresel mikroplar, çoğu endüstriyel uygulamalara sahip olabilecek çok çeşitli kimyasal reaksiyonları katalize etme yeteneğine sahip. Laboratuvarım, karmaşık mikrobiyal toplulukların endüstriyel işlevleri yerine getirmek için nasıl işbirliği yapabileceğini araştırıyor.” dedi.
İki bilim insanı, çalışmalarının dünyada üretilen plastik atıkları alıp gıda veya yakıta dönüştürmelerine sağlayacağını söylüyor.
2019’da başlayan Future Insight Ödülü’nün ilk kazananları, pandemik bulaşıcı hastalıkların tespitindeki çalışmalara gitti. Harvard Üniversitesinden Pardis Sabeti ve Vanderbilt Üniversitesinden James Crowe ilk ödülün sahibi oldu.
