Jim Carrey‘nin başrolünü üstlendiği Sil Baştan (Eternal Sunshine of the Spotless Mind) filmi, istenmeyen anıların silinmesini konu alıyor. Bilim insanları, böyle bir teknolojinin gerçek olup olamayacağı hakkında bazı çalışmalar yapıyor. Bu çalışmalar doğrultusunda bazı elle tutulur sonuçlar elde ettikleri düşünülüyor.
Yapılan araştırmalara göre, anıların değiştirilmesi ya da silinebilmesini mümkün. Bu teknolojinin Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) yaşayan insanlara yardımcı olabileceği düşünülüyor. İşte ayrıntılar…
Truman Sendromu adlı psikolojik rahatsızlık, Jim Carrey imzalı bir sinema filmi sayesinde ortaya çıktı. Peki bu hastalık, ne anlama geliyor?
Anıları silmek mümkün mü?
Araştırmalara göre, uzun süreli bellek ikiye ayrılıyor. Bunlar isimler, yerler ve olayları barındıran gerçeğe dayalı bellek, diğeri ise duygular, beceriler ve önseziler gibi içgüdüsel özelliklerin bulunduğu bellek olarak sınıflandırılıyor. Bu bulunan proteinin bellekteki anıların dönüştürülebileceği düşünülüyor. Bu da bize Sil Baştan filmini hatırlatıyor.
Cambridge Üniversitesi bilim insanları bu konu üzerinde çalışıyor. Araştırmacılara göre ”sap” proteinin varlığının, çeşitli nöronlar arasındaki bağlantının ne kadar güçlü olduğunu belirleyen reseptörler (almaç) için bir destek görevi gördüğünü buldular. Bunun sonucunda anıların beta-bloker propranolol kullanılarak değiştirilip değiştirilemeyeceğini belirleyebileceği hakkında bazı bulgulara ulaştılar.
Bilim insanlarına göre eğer protein dağılırsa, anılar değiştirilebilir hale gelir. Fakat bu değişimin, hafızanın parçalanmasının direkt etkisinden ya da daha derin bir reaksiyonun ürünü olup olmadığı konusunda henüz tam olarak emin değiller.
Çalışmalar 2004 yılında başladı
New York‘taki bilim insanları, 2004 yılında bir deney yaptılar. Bu deneyde, öğrenilen bir travmayı unutmalarına yardımcı olmak için hayvanları propranolol ile tedavi etmeyi başardılar. Ancak sonuçların tekrarlanması ve çoğaltılmasında sorun yaşadılar.
Şimdeki deneyde ise sıçanlar bir clicker‘ı hafif bir elektrik çarpmasıyla ilişkilendirmek için eğitildi. Böylece clicker‘ı Ivan Pavlov‘un köpekleri şartlandırmasına benzer şekilde korkuyla alakalandıracaktı. Sıçanlar, bu anı clicker sayesinde hatırladı ve hemen ardından propranolol uygulandı.
Bilim insanları, önceki deneylerin aksine sıçanlarda amnezi (unutkanlık) tespit etmedi. Ancak dengesiz olup olmadıklarını belirlemek için sap proteininin varlığını kullandılar. Baş araştırmacı Dr. Amy Milton, bu araştırmanın hayvanlar üzerinde olduğunu aklımızda tutmamız gerektiğini ve insanların beyinlerinin benzer ancak çok daha karmaşık olduğunu hatırlattı.
Baş araştırmacı ayrıca, bu proteinin Sil Baştan filminde olduğu gibi silinmesi istenen anıyı silebileceğinin kesin olmadığını belirtti. Ancak zamanla hayvanların hatıralarının değiştirilebilir kılınabileceğini ve sonrasında bunun insanlara uygulanabileceğini düşünüyor.
