COVID-19 aşıları tüm dünyada hızlı bir şekilde uygulanıyor. Aşılar bizi güvende tutuyor ama ne kadar süreyle? Varyantlar aşıyı daha az etkili hale getirir mi? Herkesin bir yıl içinde mi yoksa iki yıl içinde mi bir takviye doza ihtiyacı olacak? Bazı insanlar bu destek olmadan kurtulabilir mi?
Bu sorular, ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri Aşı Uygulamaları Danışma Komitesinin (ACIP) bu haftaki toplantısının merkeziydi.
Türkiye’de uygulanan COVID-19 aşılarının özellikleri
COVID-19 aşıları takviye dozlarının önemi
Grup henüz COVID-19 aşı takviyeleri konusunda tavsiyelerde bulunmadı. Ancak tartışma, önde gelen sağlık uzmanlarının sorunlar üzerinde nasıl düşündüğünü gösteriyor. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’nde izin verilen aşılar, insanların çoğunu koronavirüsten korumada son derece iyi.
Korumanın ne kadar süreceğinden şimdilik emin değiliz. Ama en azından grip aşısından daha uzun. Dozlar, hızlı hareket eden Delta varyantı dahil koronavirüs varyantlarına karşı hâlâ çalışıyor. Ancak bazı insanlar için aşılar işe yaramıyor. Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler, özellikle organ nakli olanlar, COVID-19 aşılarının düzenli dozlarından sonra genellikle antikor üretmez. Yeni araştırmalar, bir mRNA COVID-19 aşısının üçüncü bir takviye dozunun onlara daha fazla koruma sağlayabileceğini düşündürmekte.
ACIP’ye göre takviye alması gereken ilk grup da tam olarak bunlar. Çünkü net sinyaller var. Ardından uzmanlar diğer insanlar için yeni programlar oluşturabilir. Bu veriler daha sonra gelecek.
Devam eden çalışmalar COVID-19 aşılarının dayanıklılığını izliyor. Örneğin, varyantların antikorlardan kaçıp kaçmadığını takip ediyorlar.
Çalışmalar, insanların üçüncü bir dozu (veya Johnson & Johnson ise ikinci) alıp almaması gerektiğini belirleyecek. Yahut belirli varyantları hedefleyen yeni bir aşı formunu mu denemeleri gerektiğini…
Bununla birlikte, ACIP’nin tartışması dünyadaki rahatsız edici aşı oranlarıydı. Dünyanın sadece yüzde 17,7’si aşı oldu. Aşılanmamış kişilerin takviyelere ihtiyacı yok, ilk atışlarına ihtiyaçları var. Daha fazla kişiye aşı yaptırmak virüsün yayılmasını yavaşlatacak ve yeni varyantları önleyecek. Ayrıca bağışıklığı baskılanmış insanları da koruyacak. Zira etraflarındaki herkesin COVID-19’a yakalanma olasılığı çok daha düşük olduğunda onların da işine yarayacak.
