Türkiye F-35 programından çıkarıldı

ABD Savunma Bakanlığı’nın, Ankara’ya Türkiye‘nin F-35 Programı’ndan çıkarıldığını ilettiği bildirildi. Böylelikle ABD resmi olarak Türkiye’nin 5. nesil savaş uçağının geliştirilmesindeki ortaklığın bittiğini bildirdi.

Türkiye’nin de geliştiricisi olduğu F-35’in Türkiye’ye teslimatı uzun süre gündem olmuştu. Türkiye için üretilen F-35’ler Türkiye’ye verilmemişti. Ayrıca F-35 uçuşu için eğitim alan Türk pilotlar da yurda geri dönmüştü.

Rusya, imajını çizen Türk SİHA’sını hedefe koydu

Türkiye artık F-35 Programı üyesi değil

F-35 için ilk anlaşmalar 2006’da imzalandı. Türkiye de 26 Ocak 2007’de ‘Ortak Mutabakat Zaptı’nı imzalayarak programa dahil oldu. Böylelikle Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ), programın önemli yüklenicilerinden biri olmuştu.

Ancak yaşanan siyasi durumlar sonrasında Türkiye, F-35 Programı içinde üretilen uçakları alamadı. 2007’de imzalanan zapt feshedildi ve Türkiye’nin yer almadığı yeni zapt imzalandı. Böylelikle program Türkiye hariç 8 ortakla devam etti.

Türkiye programa katılarak 100 adet F-35A uçağı alımını taahhüt etti. 2018’de önce 4 uçağın, sonrasında 2 uçağın mülkiyeti Türkiye’ye geçti. Ancak Türkiye ve ABD arasında yaşanan S-400 krizi sonrasında 6 uçak Türkiye’ye transfer edilmedi ve ABD Hava Kuvvetleri tarafından satın alınması kararı ortaya çıktı.

Türkiye program kapsamında 1000’den fazla parça üretiyordu. Türkiye’den birçok büyük ve küçük firma bu parçaları üretiyordu. Bu parçaların üretimi için Türk firmalar yerine başka tedarikçiler bulundu. TUSAŞ 2013’te F-35 için orta gövde teslimatına başlamıştı. Ayrıca bu teslimat için tören düzenlemişti.

Programda Türkiye’yle birlikte ABD, İngiltere, Hollanda, Danimarka, Norveç, Kanada, İtalya ve Avustralya yer alıyordu.

Yine F-35 uçağında kullanılacak olan SOM-J füzesi de ROKETSAN tarafından üretilmişti. Bununla birlikte hassas güdümlü füze olan SOM-J için ROKETSAN ile “Lockheed Martin Missiles and Fire Control” arasında sözleşme imzalanmıştı.

Programın ortaklarından Lockheed Martin tarafından hazırlanan F-35 internet sitesinde, ‘Küresel Girişim’ listesinde Türkiye hariç diğer ülkeler yer alıyor. Hatta programın ana yüklenicisi olmayan ülkelere dair içerikler de yer alıyor.