Yıldız denildiğinde akla her zaman herkes tarafından bilinen 5 köşeli şekil gelir. Hemen her yerde bu şekilde karşımıza çıkan yıldızların şekilleri gerçekten böyle mi peki? Her ne kadar yaydıkları ışık ile birlikte bu şekilde görünseler de aslında yıldızların çoğu küresel bir formdadır. Yani yıldız şekli aslında çizdiklerimizden oldukça farklı.
Güneş ve diğer yıldızlar ne kadar büyük ?
Aslında yıldızlar ısı ve ışık yayan gaz küreleridir, tıpkı Güneş gibi. Bu nedenle aynen Güneş’te olduğu gibi yıldızların çoğu da küresel yapıdadırlar. Yaydıkları ışınlar ise yıldızları 5 veya daha fazla köşeli görmemize neden oluyor.
Bir yıldızı başlangıçta neredeyse tamamen hidrojen ve helyumdan oluşan yavaş dönen dev bir bulut olarak nitelendirebiliriz. Oluşturduğu yerçekimi nedeniyle, bulut içe doğru çökmeye başlar ve giderek daha hızlı dönmeye başlayarak küçülür. Bu süreçte dış kısımlar bir disk halini alırken, en iç kısımlar kabaca küresel bir küme haline gelir.
Hubble, çarpışan galaksileri yakaladı! İşte fotoğraf
İçeri doğru çöken malzeme daha sıcak ve daha yoğun hale gelerek top şeklinde bir protoyıldız oluşturuyor. Önyıldızdaki ısı yaklaşık 1 milyon Santigrat derece değerine ulaştığında, normalde birbirini iten atom çekirdekleri kaynaşmaya başlar ve yıldız tutuşur. Bunun ardından yıldızda gerçekleşen füzyon reaksiyonları ortaya büyük bir enerji çıkarır.
Bir yıldız genel olarak bir çekirdek, ışınım bölgesi, konveksiyon bölgesi ve bunları çevreleyen fotosfer ya da diğer adı ile ışık küreden oluşur. Gaz yapısında olmasına rağmen bir yıldızın büyüklüğü de bu bölgelerin ölçülmesi ile hesaplanır.
Bu yıldızlardan bize en yakını ise Güneş’tir. Bize 93 milyon kilometre uzaklıkta olan Güneş’in çapı ise yaklaşık 1 milyon kilometredir. Ancak karşılaştırmak gerekirse Güneş’ten çok daha büyük yıldızlar da vardır. Gökbilimciler genellik bu büyük yıldızların büyüklüğünü Güneş’e kıyaslayarak ifade eder.
Yıldızların boyutları, yalnızca 20 kilometre genişliğinde olabilen nötron yıldızlarından, kabaca güneşin çapının 1000 katı olan süperdevlere kadar değişir. Bilinen en büyük yıldız ise UY Scuti’dir. Çapı Güneş’in çapından 1.700 daha büyük olan bu dev, bizden 9 bin 500 ışık yılı uzaklıkta yer alıyor.
Bu şekilde düşündüğümüzde evrende çok küçük bir yer kapladığımızı daha net anlıyoruz. Peki siz yıldızların şekli ve büyüklükleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.
Biz, en yakın göğü kandillerle donattık.” (Mülk, 67/5) ayeti aklıma geldi haberi okuyunca.. bu ayeti okuyunca nasıl kandil olur yaa yıldızlarda gezegen (dünya gibi katı zannediyordum).. bu haberden sonra yıldızların gaz ve bulut kütlesi olduğu sonuç itibariyle bir taştoprak gezegeni olmadığını idrak ettim.. gerçekten ayetteki gibi bir kandilden farkı yok. yakıtı bitene kadar yanacak ve yok olacak.
keşfedilen en büyük yıldız Stephenson 2-18 isimli yıldızdır. Verdiğiniz bilgi yanlış lütfen düzeltin.
Dünya – Güneş arası 93 000 000 km değil 149 597 000 km dir. Öyle olsa idi hepimiz kavrulurduk. 🙂 Ayrıca yazıda anlatım bozuklukları var….
Hep merak ettiğim bir konuydu, teşekkürler.