Apple’ın kuruluş hikayesi birçok insan için büyük bir ilham kaynağı oldu. Şirketin kurucusu Steve Jobs‘ın mücadelesi ve fedakarlıkları sonucunda kurulan şirket, zorlu süreçlerden geçtikten sonra bugün itibariyle dünyanın en değerli şirketlerinden biridir. Bu nedenle şirketlerin başarı hikayelerin ardında her zaman kurucularının azmi ve çalışkanlığı yer almaktadır.
İşte 2021 yılı itibariyle dünyanın en büyük e-ticaret sitelerinden biri konumundaki Alibaba şirketi de bunlardan biri. Kurucusu Jack Ma‘nın başarısız geçen öğrencilik ve iş hayatı sonrası büyük çaba sarfederek kurduğu bu şirket, sıkıntılı süreçlerin ardından başarıya ulaştı. Peki Alibaba kurucusu Jack Ma’nın başarısızlıklar ile dolu hayatı nasıldı? Alibaba şirketi nasıl kuruldu? Yazımızda anlattık…
Facebook’un sahibi Mark Zuckerberg’in sıra dışı hikayesi
Alibaba kurucusunun başarısızlıklar ile dolu başarı hikayesi
10 Eylül 1964 tarihinde Çin‘in güneydoğu kesiminde bulunan Hangzhou şehrinde dünyaya gözünü açan Yun Ma, başarısızlıklardan ders alarak başarıya ulaşma amacıyla yanıp tutuşan bir çocuktu. Sanatçı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Yun Ma’nın bir erkek kardeşi ve bir de kız kardeşi vardır. Bu arada girişimciye günümüzde kullandığı Jack takma adını o dönem arkadaş olduğu bir turist vermiştir.
O dönem ülkede yaşanan sorunlar nedeniyle çoğunlukla izole bir hayat yaşayan Yun Ma, ailesinin de maddi durumunun iyi olmaması nedeniyle sıkıntılı günler geçirdi. Okul hayatı da çok parlak olmayan Ma, ilkokul sınavlarında 2 defa, ortaokul sınavlarında ise 3 defa başarısız oldu. Fakat, İngilizce diline karşı ilgisi olduğunu küçük yaşlarda keşfeden Ma’nın hayatı, dönemin ABD başkanı Richard Nixon 1972’de Hangzhou’yu ziyaret ettikten sonra değişti. Bu ziyaret sonrası Ma’nın memleketi bir turizm merkezi haline gelmişti.
Hangzhou Uluslararası Otelinde ücretsiz rehber olarak çalışmaya başladı
İngilizce öğrenmek isteyen ancak başarısız bir öğrenci olmasından dolayı herhangi bir İngilizce eğitimi alamayan Yun Ma, çözümü kendince bulmuştu. O dönem ABD başkanının ziyareti nedeniyle turist akınının olduğu Hangzhou’da bulunan turistlerin sıklıkla kaldığı bir otelde ücretsiz rehber olarak çalışmaya başladı.
Henüz 12 yaşının sonlarında iken yabancı turistlere kendisine İngilizce öğretmeleri karşılığında şehirde ücretsiz rehberlik yapan Ma, 9 yıl boyunca turistleri gezdirirken hem de hayranlık duyduğu İngilizce dilinde büyük ilerleme kaydetti. Hatta gerçek adı Yun olan girişimciye ”Jack” takma adını da rehberlik yaptığı turistlerden biri vermişti.
Jack Ma, ücretsiz rehberlik yaptığı dönemde Avustralyalı bir aile ile mektup arkadaşı oldu. Bu aile Jack Ma’ya mektup arkadaşlığının yanı sıra mentorluk da yapıyordu. Uzun yıllar süren bu arkadaşlığın neticesinde Ma, aileyi ziyaret etmek için Avustralya‘ya gitti. Girişimcinin ilk yurt dışı deneyimi de bu şekilde gerçekleşti.
Üniversiteye giriş sınavını iki kez kazanamadı
Para ya da herhangi bir bağlantı olmadan, Ma’nın hayallerine ulaşması için gereken tek şey eğitimdi. Bu nedenle liseden sonra üniversiteye giriş sınavına katıldı ve 2 kez başarısız oldu. Ancak bu başarısızlıklar karşısında pes etmeyen Jack Ma, üçüncü denemesinde üniversiteyi kazanmayı başardı.
Girişimci, üniversite eğitimi olarak çocukluk hayali ile bağlantılı olan İngilizce dili bölümünü seçti. Üniversite eğitimi devam ederken bir yandan da çalışmak isteyen girişimci, birçok iş başvurusundan ret cevabı aldı. Hatta 24 başvurudan 23’ünün işe alındığı kendi şehrindeki KFC şubesine alınmayan tek kişi oldu.
Çalkantılı geçen üniversite hayatı sonrası 1988 yılında Hangzhou Öğretmen Enstitüsü’nün İngiliz dili bölümünden mezun oldu ve yerel bir üniversitede öğretmen olarak çalışmaya başladı. Ayda sadece 12 dolarlık maaş ile çalışan Ma, öğrencilerinin açıklamalarına göre gayet mutluydu. İşini de fazlasıyla seviyordu. Diğer yandan hayatı boyunca 10 kez Harvard Üniversitesi’ne de başvuran Ma, hepsinden de ret cevabı aldı.
1995 yılında yaptığı Seattle gezisi Jack Ma’nın ufkunu genişletti
Öğretmenlik görevini başarılı bir şekilde yerine getiren Jack Ma, belirli bir zaman sonra çeviri işine girmeye karar verdi. Birçok Çinli firmaya çevirmenlik yaparak destek veren Ma, 1995 yılında yine bir çevirmenlik görevi için ABD‘ye gitti. Burada Seattle’a ayak basan girişimci, Çin’de fazlasıyla pahalı olan bilgisayarlar ve adını daha önce hiç duymadığı internet ile tanışma şansı yakalıyor. Hatta Jack Ma, ilk başta bu bilgisayarları bozabileceğini düşünerek geri planda kalmayı tercih ediyor. Ancak bir arkadaşının ısrarı sonrası ilk defa İnternet ile karşılaşan girişimcinin arattığı ilk kelime ”bira” oluyor.
Girişimcinin karşısına arama sonucu olarak kendi memleketi Çin hariç birçok ülkeden ”bira” seçeneği çıkıyor. Bunun üzerine ”Biz neden Çin üzerine birşeyler yapmıyoruz” diyerek işe koyulan girişimci, çeşitli web siteleri açıyor. Gelen olumlu tepkiler sonrası internet işinde devam etmesi gerektiğinin farkına varan Alibaba kurucusu Jack Ma’nın ilk internet girişimi de bu şekilde gerçekleşiyor.
Alibaba’nın tohumları atılıyor
İnternet ile tanıştıktan sonra Çin Web sitelerinin eksikliğini büyük bir iş fırsatı olarak gören Ma, Çinli işletmeler için Web siteleri oluşturan ve Çin’in ilk İnternet şirketlerinden biri olan China Pages‘i kuruyor. Ancak 2 yıl sonra, Hangzhou Telecom tarafından kısmen rakip bir şirket olarak kurulan Chinesepage ile güçlü rekabet nedeniyle şirketten ayrılıyor.
1998’den 1999’a kadar Ma, Pekin’de Dış Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Bakanlığı tarafından desteklenen bir İnternet şirketinin başkanı olarak görev yaptıktan sonra hükümette kalırsa internetin getirdiği ekonomik fırsatları kaçıracağını hissetmeye başlıyor.
İnternet sektöründeki girişimlerinden istediği verimi alamayan Ma, dairesinde 17 arkadaşını topluyor ve onları “Alibaba” adını verdiği bir çevrimiçi pazar yeri projesine yatırım yapmaları için ikna ediyor. Bu gelişme sonrası Alibaba, 4 Nisan 1999 tarihinde Jack Ma ve 17 arkadaşı ile birlikte resmen kuruluyor. O dönem oldukça garip karşılanan bu proje, bazı ABD’li yatırım fonları tarafından Alibaba kurucusu Jack Ma’ya ”Deli Jack” lakabı vermesine bile neden oluyor.
Yahoo ile yapılan anlaşma şirket için dönüm noktası oluyor
Alibaba, kuruluşunun ardından adını tüm dünyaya duyurmaya başlıyor. Şirket kurulduktan tam 6 ay sonra, Goldman Sachs’tan 5 milyon dolar ve teknoloji şirketlerine de yatırım yapan bir Japon telekom şirketi SoftBank’tan 20 milyon dolar yatırım almayı başardı. Gelen yatırımlar sonrası daha kararlı çalışan Alibaba kurucusu Ma, bir çalışan toplantısında “Başaracağız çünkü genciz ve asla, asla pes etmeyeceğiz” iafedelerini kullanmıştı.
90’lı yılların sonuna doğru Yahoo şirketinin sahibi Jerry Yang ile de tanışan Jack Ma, bu dönemde ilk büyük anlaşmasını yapıyor. Alibaba, 2005 yılında Yahoo şirketine yüzde 40 büyüklüğündeki hissesini, 1 milyar dolar karşılığında satarak dikkatleri üzerine çekiyor.
Jack Ma şirketin kuruluşundan Mayıs 2013 tarihine kadar hem başkan hem de CEO olarak görev yaptı. Alibaba, 19 Eylül 2014‘te New York Borsası‘nda yaptığı 24.7 milyar dolarlık hacimli halka arz ile tüm zamanların en büyük halka arzını gerçekleştirdi.
Başarısızlıklar ile dolu bir başarı hikayesinde asla pes etmeyen Jack Ma, tüm insanlara büyük bir ilham kaynağı olarak yürüttüğü görevinden eğitim projelerine odaklanmak istediğini söyleyerek 2019 yılında resmen emekli oldu.
Alibaba, 620 milyar dolarlık piyasa değeri ile dünyanın en değerli şirketleri sıralamasında 10.sırada yer alıyor. Şirketin kurucusu Jack Ma‘nın ise 46.8 milyar dolarlık bir serveti bulunuyor.
