Teknolojinin en büyük oyuncularının Avrupa Birliği’nin Dijital Piyasalar Yasasına veya DMA‘ya uyması için son tarih bugün. Dijital Piyasalar Yasası’na uymayana ne olacak?
Dijital Piyasalar Yasası’na uymayana ne olacak?
DMA, güçlü şirketlerin daha fazla birlikte çalışabilirliğe izin vermesini ve kendi dijital hizmetlerini tercih etmekten kaçınmasını gerektiriyor. İlgili yasa, hangi hizmetlerin dahil edilmesi gerektiği konusunda tartışmalara yol açtı, küçük rakipler arasında heyecan uyandırdı ve şirketlerin işlerinin temel kısımlarını ele alma biçiminde değişikliklere yol açtı. Ve yıllar süren tartışmaların ardından Mart 2024’te kurallar yürürlüğe giriyor.
Avrupa Birliği, bu 6 şirketi yani Alphabet, Amazon, Apple, ByteDance, Meta, Microsoft‘u uygulama mağazaları, arama motorları ve web tarayıcıları gibi “temel” hizmetler sağlayan büyük dijital platformlar olarak belirledi ve bu şirketler için DMA’nın kısıtlamaları geçerli.
DMA neyi gerektirir?
6 Mart’a kadar, belirlenen 6 şirketin, Avrupa Komisyonu tarafından belirlenen 22 kapsam dahilindeki hizmet için DMA kurallarına uyması gerekiyor. 7 Mart’a kadar bu şirketlerin kurallara nasıl uymayı planladıklarını açıklayan uyum raporlarını AB’ye sunmaları gerekiyor. Avrupalı yetkililer daha sonra bu planları kapsam dahilindeki şirketlerin her biriyle çalıştaylarda değerlendirecek.
Genel olarak belirlenen platformların, AB’nin dijital pazarları daha adil ve açık hale getireceğine inandığı proaktif adımlar atması gerekiyor. Örneğin, gatekeeper, üçüncü taraf şirketlerin kendi hizmetleriyle birlikte çalışmasına izin vermeli, sıralamada kendi ürünlerini rakiplerin ürünlerine göre tercih edemezler ve dış geliştiricilerin ödeme sistemlerini veya diğer hizmetleri kullanmaları için uygulama mağazası erişimini şart koşamazlar.
Gatekeeper nedir?
Avrupa Komisyonu, iki koşulu karşılayan bir platformun gatekeeper olduğunu varsayıyor. İlk olarak, son üç mali yılın her birinde yıllık en az 7,5 milyar Avroluk AB gelirine veya son mali yılda ortalama 75 milyar Avroluk bir piyasa değerine sahip olmalı ve aynı zamanda en az üç AB üye ülkesine temel platformunu sağlamalı. İkincisi, AB’de en az 45 milyon aylık aktif kullanıcıya ve son üç mali yılın her birinde yıllık 10.000’den fazla aktif AB ticari kullanıcısına sahip bir çekirdek platform işletmelidir.
Komisyon, belirlenen gatekeeper’ların her biri için DMA kurallarına tabi olduğuna inandığı belirli hizmetleri belirledi. Kurallara uymayan kapı bekçileri, küresel gelirin yüzde 10’una kadar, tekrarlanan ihlaller için ise yüzde 20’ye kadar para cezalarıyla karşı karşıya kalabilir.
6 büyük teknoloji devi şimdiye dek ne yaptı?
- Alphabet: Alphabet, tüm internete hakim arama motorundan popüler bir mobil işletim sistemine kadar uzanan, güçlerini artırmak için birçok hizmeti birbirine bağlamış durumda. Bu, DMA kapsamındaki hizmetlerin en geniş yelpazesine sahip olmalarını sağlıyor. Alphabet’in önerdiği değişiklikler özellikle daha küçük, uzmanlaşmış arama platformları gibi bazı rakipleri memnun etmedi.
- Apple: Apple, geniş mobil yazılım alanına sahip olması nedeniyle DMA’nın en dikkat çeken hedeflerinden biri. Şirket, iOS 17.4 güncellemesinde Avrupa Birliği’nin yeni kurallarına uymak için birkaç değişiklik yapacağını duyurdu. Ancak, bu değişikliklerin isteyerek yapılmadığı, hatta bazılarının “kötü niyetli uyum” olarak tanımlandığı belirtiliyor.
- Meta: Meta’nın hedeflenen hizmetleri, sosyal ağlar ve reklam platformu gibi alanlarda yoğunlaşıyor. Şirket, özellikle WhatsApp için üçüncü taraf platformlar arası mesajlaşmayı planlıyor. Ancak, bazı kısıtlamalar ve itirazlarla karşılaşıyor.
- Amazon: Amazon’un hizmetleri arasında çevrimiçi pazar yeri ve reklam işi bulunuyor. Şirket, reklamlarla ilgili müşteri kontrollerini ve işletmelerin reklam yönetimini değiştirmek üzere bazı adımlar attı. Ancak, pazar yeri rekabetini artırmak için yapacağı değişiklikler hakkında henüz ayrıntılı bilgi vermedi.
- Microsoft: Microsoft’un Windows işletim sistemi, DMA’nın düzenlemeleri altında bulunuyor ve bu da şirketin içindeki birçok uygulama ve hizmeti tanıtma veya kullanıcıların bunlardan kaçınmasına izin verme şeklini değiştiriyor. Microsoft, çeşitli değişiklikler yaparak uyum sağlıyor ve şu anda bu değişikliklerin EEA pazarlarındaki makinelerde uygulandığını belirtiyor.
- ByteDance: Çinli dev ByteDance, DMA altında kapıcı olarak belirlenen tek non-US şirketidir ve kapsamlı hizmeti TikTok’tur. Şirket, TikTok’un DMA’ya uyum sağlamak için nasıl planladığını paylaştı. Ancak, şirketin kapıcı olarak belirlenmesine itiraz etmesi ve politik bir boyutunun olması dikkat çekiyor.
