İnsanlığın bugün geldiği teknolojik gelişim düzeyi, bir anda kendi kendine ortaya çıkmış değil. Bugün yapay zekanın bu kadar yetenekli hale gelmesinin arkasında bile on yıllara dayanan bir bilgi birikimin payı var. Aslında büyük teknolojik ilerlemeler tek bir kişiye mal edilemez. Ancak teknolojinin gelişime etkide bulanan ve teknolojiye yön veren lider insanların varlığını da kabullenmek gerekiyor.
Peki, bugün nimetleriyle daha kolay bir hayat sürdüğümüz günümüz teknolojisine kimler yön verdi? Bunların bazılarını hepimiz biliyor olsak da bazı isimleri belki de ilk defa duyacaksınız.
Teknolojiye yön veren önemli insanlar
Teknolojiye yön veren insanlar listemizde son dönemde ve geçmişte teknolojiye yön veren insanlar yer alıyor. Yakın geçmişte teknolojiye yön veren insanları ve teknoloji tarihine yön veren isimleri bir araya getirdik. Sizler için bu isimleri, teknoloji çağı, İnternet çağı, yapay zeka çağı ve keşifler çağı şeklinde dört başlıkta ele alıyoruz.
Teknolojiye yön veren insanlar: Teknoloji Çağı
Teknoloji çağının olmazsa olmazlarından biri de bilgisayarlar. Teknolojiye yön veren insanları bu anlamda bilgisayar çağına olan katkıları üzerine sıraladık. Bu anlamda ilk kişisel bilgisayardan günümüz teknolojisine evrilen dönemde teknolojiye yön veren insanları ilk bölümde ele alıyoruz.
Steve Jobs (1955-2010)
Steve Wozniak ile Apple’ı kuran Jobs, kovulmasına rağmen dönüşünde Apple’ı küllerinden yeniden doğmasını sağladı. Her şey bir garajda geliştirilen Apple I bilgisayarı ile başladı. Bugüne damga vuran Apple atılımı ise Steve Jobs’un kovulup geri dönmesi sonrası başlıyor.
Yönetim kurulunda yaşanan güç savaşları sonrası Steve Jobs 1985 yılında koltuğunu kaybetti. Ancak bir süre sonra kan kaybedeb Apple’a Jobs,1997 yılında geri dönüyor. Bugün iPhone, iMac gibi her yerde rastladığımız “i” yani inteligence takısı Steve Jobs sayesinde ilk defe iMac ile hayatımıza girdi.
Steve Jobs 1998 yılında bildiğimiz anlamda bilgisayar tasarımını baştan aşağı değiştirdi. Özellikle kutu gibi bir forma sahip olan Macintosh bilgisayarlar, PC karşısında bir türlü istenen pazar payına ulaşamıyordu. Ancak iMac yeni formu ve rekabetçi özellikleriyle Apple’ı yeniden yarışa sokmayı başardı.
Steve Jobs ise iPhone, iPad gibi devrimsel ürünlere kadar uzanan bir ateşin ilk kıvılcımını böylece yaktı. Kısacası Steve Jobs, batmakta olan Apple’dan, teknolojiye yön veren bir teknoloji devi yarattı. Bugün bile Stve Jobs’un ilk adımını attığı akıllı telefonlar hayatımızın önemli parçası. Steve Jobs bu anlamda teknolojiye yön veren insanlar arasında belki de en önemli yerlerden birine sahip.
Steve Wozniak (1950-)
Jobs bu yolculukta tek başına gibi görünse de önemli bir yol arkadaşı daha vardı. Steve Wozniak, özellikle Apple 1 ve Apple 2 bilgisayarlarla aslında Macintosh işletim sistemine önemli özellikler kazandırdı. Geçirdiği uçak kazası sonrası Apple’dan ayrılan ancak bağları kopmayan Wozniak’ın özellikle kişisel bilgisayar devriminde önemli ilklerde imzası var.
Bunlardan en önemlisi ise grafik birimine sahip olan ilk kişisel bilgisayarlardan birini geliştirmiş olması. Böylece ilk kişisel bilgisayar modellerinden biri olan Apple II, renkli grafikler de gösterebiliyordu. Wozniak daha sonra geçirdiği uçak kazası sonrası Apple’dan ayrıldı. Ancak Apple II modeli Apple’ın 1976-1986 yılında piyasada önemli bir güç kazanmasını sağladı. Wozniak bu yönüyle teknolojiye yön veren etkili insanlar arasında önemli bir yerde.
Bill Gates (1955-)
Bill Gates bugünün kişisel bilgisayarları için önemli bir role sahip. Paul Allen ile birlikte kurdukları Microsoft, Altair 8800 için geliştirilen BASIC ile hayat buldu. IBM’in kişisel bilgisayar atağı sonrası Microsoft ve Bill Gates bu fırsatı kaçırmadı. Daha sonra IBM ile anlaşamamış olsa da kişisel bilgisayarların ilk ortak yazılımı olan MS-DOS bu ilk kıvılcımdan doğdu.
IBM, tıpkı yıllar sonra Microsoft’un yaptığı gibi kişisel bilgisayar markalarına yaşam şansı vermiyordu. Bu kısıtlayıcı politikalar delindikten sonra ise Microsoft harekete geçen firmalardan biriydi.
Böylece firma, Macintosh harici kişisel bilgisayarları Windows altında birleştirmek adına önemli adımlar attı. Bugün bile bilgisayar dünyasında işletim sistemi pazarının en büyük oyuncusu Microsoft. Microsoft’un ayrıca farenin bugünkü formuna kavuşmasını da sağlayan firmalar arasında.
Bill Gates tüm tekelcilik eleştirilerine rağmen, kişisel bilgisayarın yaygınlaşması ve basitleşmesi konusunda ise önemli bir role sahip. Bu anlamda Bill Gates teknolojiye yön veren etkili insanlar arasında.
Gordon Earle Moore (1929-2023)
Intel’in kurucularından biri olan Gordon Earle Moore, çok adını duyduğumuz Moore yasasının da mucidi. Peki ama bugün bile teknolojiye yön veren Moore yasası nedir? En basit haliyle Moore, işlemcilerde yer alan transistör sayısının iki yılda bir maliyetler aynı kalarak ikiye katlandığını ön gören bir öngörü.
Gordon Moore bu yasayı 1965 yılında ortaya attı. Bu yasa sayesinde Intel, yarı iletken teknolojilerinde önemli bir ivme yakaladı. Son yıllarda ise Moore yasasını devam ettirmek daha zor hale geldi.
Moore, bu yasa dışında ilk mikro işlemcilerin de geliştirilmesinde kilit rol üstlendi. Bu anlamda Gordon Moore, teknolojiye ve bilgisayar dünyasına yön veren önemli insanlar arasında yer alıyor.
Tim Berners-Lee (1955-)
Bildiğimiz anlamda İnternet’in mucidi olarak da bilinen Tim Berners, 1989 yılında CERN laboratuvarında HTML dilini (www) ağını kurmayı başardı. Berners öncesi ABD’de ilk e-mail, ilk forumlar gibi önemli adımlar atıldı. Aslında Tim Berners’ın amacı da CERN araştırmacıları arasında bu türden bir ağ kurmaktı.
CERN’de bağımsız bir yüklenici firmada çalışan Berners, hiper metin kavramına dayalı bir iletişim projesi geliştirdi. Bu iletişimin sağlanması için ise ENQUIRE adını verdiği ve www’un da temellerini atan prototip bir sistem geliştirdi.
Berners 1980 yılında bir bilgisayar firmasına geçti ve burada gerçek zamanlı uzaktan yardım çağrısı adında bir projede çalıştı. Bu proje Tim Berners’ın www ağını geliştirmesi için önemli bir tecrübe kazanmasını sağladı.
1984 yılında yeniden CERN’e dönen Berners, araştırmacılar arasında geliştirdiği hiper metine bağlı ağın çok genişlediğini fark etti. Bu ağı daha kontrollü hale getirmek için TCP protokolü ve alan adı sistemini birleştiren Tim Berners, böylece www‘un da doğmasını sağladı. Daha sonra araştırmacılar arasında genişleyen ağ tüm dünyaya yayılmaya başladı.
Bugün bildiğimiz anlamda İnternet’in mucidi olan Tim Berners, tabii ki teknolojiye yön veren insanlar arasında önemli bir yere sahip.
Teknolojiye yön veren insanlar: İnternet Çağı
İlk kişisel bilgisayar ve yazılımlarda katkısı olan isimlerden sonra 1990’lı yıllarda İnternet çağı ile karşı karşıya kaldık. İşte İnternet çağı ve bu çağa damgasını vuran isimler.
Sergey Brin-Larry Page (1973-)
İki arkadaşın Stanford Üniversitesi’nde Doktora yaparken geliştirdikleri Google, bugün hem donanım hem de yazılım anlamında dünyanın en büyük firmaları arasında. Bugün bile ayrılmayan ve Alphabet‘in yönetim kurulunda yer alan bu iki ismi birbirinden ayrı düşünmek pek doğru değil. Google, aslında ilk arama motoru değil. Belki bazılarının adını bile duymadığı Yahoo!, Google’ın resmi olarak kurulduğu 1998 yılında pazarın neredeyse tek hakimiydi.
Google ise bu durumu değiştirmek için Yahoo’nun kullandığı aranan terimlerin sayfada kaç adet yer aldığı üzerinden yapılan sıralama sistemini değiştirdi. Google bugün bile kullanılan Pagerank yani sitelerin internette aranma potansiyelleri, ziyaret sayıları gibi kriterlere göre arama sonuçlarını göstermeye başladı. Google’ın bu yöntem değişikliği ise internetin tüm algısını değiştirdi.
Bu başarı sonrası gelen yatırımlar, halka arzlarla Google büyük bir teknoloji devi haline geldi. Akıllı telefon devrimini de kaçırmayan firma, satın aldığı Android işletim sistemini geliştirdi ve Apple’ın karşısında önemli bir rakip haline geldi. Bugün ise Google, donanımdan yazılıma, yapay zekaya kadar her alanda büyük yatırımları olan devasa bir teknoloji devine dönüştü. Bu anlamda Sergey Brin ve Larry Page teknolojiye yön veren insanlar arasında.
Jeff Bezos (1964-)
Amazon’un kurucusu olan Jeff Bezos, bugün dünyayı şekillendiren e-ticaretin de önemli aktörleri arasında. Çoğunuzun bildiği gibi Amazon İnternet üzerinden kitap satan bir girişim olarak hayatına başladı. Ancak Jeff Bezos bu girişimi kurduğunda yıl 1993’tü. Doğrusu ABD’de bile internetten satış henüz oturmuş değildi. Bezos’un kendisi bile kısa sürede batacağını düşünüyordu.
Ancak Amazon, kimsenin beklemediği bir taleple karşılaştı. ABD’de büyük kitap mağazalarının karşısında tutunmaya çalışan Amazon, 1996 yılında halka açılmayı başardı. Buradan topladığı yeni sermaye ile ise müzik ve video kaset satışına da yönelmeye başladı.
Daha sonra küçük ölçekli rakiplerini de alan Amazon, İnternet satışları ile ilk büyüyen şirketlerden biri oldu. Bugün dünyada e-ticaret denilince akla gelen ilk firmalardan olan Amazon, hala kitap satmaya da devam ediyor. Jeff Bezos ise firmanın e-ticaret dışında farklı sektörlere de girmesini sağladı. Bugün donanımdan, markete ve internet bulut bilişim servislerine kadar Amazon, bir çok sektörde yer alıyor.. Bu anlamda Jeff Bezos özellikle son yirmi yılda teknolojiye yön veren insanlar arasında.
Jack Ma (1964-)
Çin bugün dünyanın en önemli ve en büyük ekonomik güçlerinden biri. Ancak Alibaba ilk kurulduğunda henüz Çin bu büyük atılımını yapmamıştı. Ancak Jack Ma hem Çin’in hem de Alibaba’nın büyümesine tanıklık etti.
Alibaba, 1999 yılında Çin’de kuruldu. Jack Ma ise bu ismi dünyanın dört bir yanında herkesin Alibaba ve Kırk Haramiler masalına aşina olması nedeniyle seçti.
Çin ekonomisi 90’lı yılların sonuna doğru komünist rejimin devlet şirketleri yerine özel girişimlere de destek olmaya başladı. Büyük bir nüfus üstünlüğü ve genç nüfusa sahip olan ülke kısa sürede ülkede büyük bir üretim ekonomisinin temelini attı. İşte Alibaba, Japonya ve Güney Kore gibi taklit etmekle başlayan Çin sanayisini e-ticaret ile tanıştırdı.
ABD’de çok iyi bağlantıları olan Ma, kısa sürede batı dünyasına e-ticaret yoluyla Çin mallarının pazarlanmasını sağladı. Bir dönem e-ticarette Amazon’u bile geride bırakan Alibaba, Çin’de ortaya çıkan bilişim sanayisi ve teknoloji tabanlı bilgi birikimini de sağlayan lokomotif şirket haline geldi. Bugün eski günlerini arasa da Jack Ma teknolojiye yön veren önemli insanlar arasında yer alıyor.
Mark Zuckerberg (1984-)
Bugün sosyal medya denilince akla gelen ilk isimlerden biri Mark Zuckerberg. Son yıllarda eleştirilere konu olsa da Instagram, WhatsApp gibi yatırımlarıyla da Zuckerberg, sosyal medyanın en büyük şirketleri arasında. Harvard’da okurken mezunlar için geliştirilen Facebook, daha sonra tüm okula yayılan bir sosyal medya uygulaması oldu. Ancak Zuckerberg’in bile beklemediği şekilde ABD’de yayılan sosyal ağ, kısa sürede dünyaya da açıldı.
Facebook, İnternetin sadece belirli sitelere girip dolaşmaktan ibaret olduğu ilk döneminde karşımıza çıktı. Böylece Faceebok, İnternet’te anonimliğin sonunu getirmenin ilk adımını da attı. Her ne kadar bugün eskisi kadar aktif kullanıcısı olmasa da Facebook hala en çok kullanıcısı olan sosyal ağlar arasında.
Zuckerberg ise tüm eleştirilere ve soruşturmalara rağmen Meta ismini alan şirketiyle yeni denizlere yelken almaya çalışıyor. Bu anlamda Mark Zuckerberg teknolojiye yön veren önemli insanlar arasında yer alıyor.
Elon Musk (1971-)
ABD’nin şımarık çocuğu olarak anılan Musk, aslında bir anda ortaya çıkmış değil. Musk, 12 yaşından beri yazılım, mühendislik gibi konularla haşır neşir durumda. Elon Musk bu anlamda ilk oyununu 12 yaşında geliştirdi ve 500 dolara satmayı başardı. Dijital ödeme sistemlerinin atası olan PayPal ise Musk’ın X.com adıyla kurduğu ödeme sisteminin sonraki adıydı. X adına oldukça takıntılı olan Musk, PayPal’ın yüzde 11.7 ile en büyük hissedarı ve fikir babasıydı.
Elon Musk, bu projesini tam 1,5 milyar dolarlık hisse karşılığında eBay’a satmayı başardı. Bu satış Elon Musk için önemli bir sermaye oluşturdu. Musk, bugün NASA için çalışan ilk özel şirket olan SpaceX’i ise 2002 yılında kurdu. On yıl sonra SpeceX, yeniden kullanılabilen Falcon roketleri ve Dragon taşıma kapsülleri ile NASA için ilk görevini başarıyla tamamladı. Bugün ise SpaceX hem NASA hem de başka ülkeler için başarılı uzay fırlatma görevleri yapmaya devam ediyor.
Elon Musk’ın bir diğer başarısı ise bugün elektrikli otomobil devrini başlatan Tesla oldu. Şirketin önemli yatırımcılarından olan Musk, 2008 krizinden sonra ise mecburen CEO görevine geldi. Bu sayede Tesla, benzinli otomobil markalarını bile geride bırakacak önemli bir başarının fitilini ateşledi. Elon Musk, satın aldığı Twitter’da beklediği başarıya ulaşamamış olsa da son on yıllık süreçte teknolojiye yön veren önemli insanlar arasına girmeyi başardı.
Teknolojiye yön veren insanlar: Yapay zeka çağı
Yapay zeka henüz hayatımıza yeni girmiş olsa da AMD, Nvidia ve OpenAI şu an için bu devrimde ön planda. Özellikle Nvidia sadece yapay zeka işlemcileri sayesinde büyük teknoloji devleri arasına girmeyi başardı. İşte yapay zeka çağına damga vuran ve vurmasını beklediğimiz isimler.
Jen-Hsun Huang (1963-)
Bugün dünyanın en büyük teknoloji firmalarından biri olan Nvidia, 1993 yılında Jen-Hsun Huang ve arkadaşlarının girişimiyle kuruldu. Bugün halen Nvidia başkanı ve CEO’su görevinde olan Huang, AMD’de işlemci mimarı olarak çalışıyordu. Buradaki görevinden ayrılan Tayvan kökenli Huang, şirketi grafik hızlandırıcı birimleri üretmek için kurdu. Kısacası o yıllarda bugün bildiğimiz anlamda grafik kartları henüz piyasaya çıkmamıştı.
Nvidia ise bir süre sonra bu boşluğu gördü ve dünyanın ilk grafik kartı olan NV10 ile 1999 yılında karşımıza çıktı. Aslında 1996 yılında bir Türk girişimi 3dfx Voodoo Graphics grafik kartı ile ilk defa 3 boyutlu grafikleri bilgisayarların algılayabilmesini sağladı.
Buna karşın Nvidia, NV10 ve sonrasında çıkardığı modellerle grafik işlemcisi birimini gün geçtikçe geliştirmeye başladı. ATI ile büyük bir rekabete giren Nvidia, 2006 yılında ise ATI’nin AMD’ye satılması sonrası büyük bir yükselişe geçti. Bu satın alma hem AMD hem de ATI için neredeyse günümüze kadar süren büyük bir krize dönüştü.
Jen-Hsun Huang ise Nvidia’yı bu dönemde grafik kartı piyasasının tek hakimi haline getirdi. Bir ara mobil işlemci piyasasına giren firma, başarılı olsa da yeniden odağını grafik kartlarına çevirdi. Son yıllarda ise ARM’yi satın almaya çalışan firma, mobil işlemci pazarına yeniden göz kırpıyor. Şimdi ise Nvidia, yapay zeka işlemcileri sayesinde dünyanın en büyük şirketleri arasına girmeyi başardı. Özellikle ışın izleme gibi teknolojileri hayatımıza sokan Jen-Hsun Huang, teknolojiye yön veren önemli isimler arasında.
Jim Keller (1958-)
AMD ve Apple’da geliştirdiği işlemcilerle teknolojinin akışını değiştiren Keller, önemli işlemci mimarlardan biri. Jim Keller, Apple’ın A4 ve A5 gibi önemli işlemcilerini geliştirdi. Bu anlamda Keller, firmanın Android rakipleri karşısında önemli performans artışı elde etmesini sağladı.
Ancak Jim Keller’ın en büyük başarısı AMD’nin küllerinden yeniden doğmasını sağlayan etkisiydi. Aslında AMD ve Intel 2000’li yılların ortalarına kadar büyük bir rekabet içindeydi. Bu rekabette AMD, fiyat performans odaklı işlemcilerle ayakta kalıyordu.
İşte Jim Keller 1998-99 yılları arasında AMD 64 mimarisini geliştirdi. Bu adım firmanın 2000’li yılların ortasına kadar yarışta kalmasını sağladı. Ancak yanlış satın alma kararları ile çöküşe geçen AMD’nin imdadına 2012 yılında Jim Keller yetişti. AMD’nin elinde önemli bir koz olan Zen mimarisi Jim Keller ve ekibi tarafından geliştirildi.
Bir dönem Intel’le de çalışan Keller’ın ismi zaman zaman Samsung ile anılmış olsa da kendi girişimleri ile yoluna devam diyor. Bu anlamda Jim Keller özellikle fiyat performans odaklı Zen mimarisi ile teknolojiye yön veren insanlar arasında.
Lisa Su (1969-)
AMD’nin bugün başarısını sağlayan Zen mimarisinin tasarımı Jim Keller’a ait. Buna karşın mimarinin daha da güçlenmesi ve pazarlamasının arkasında ise Lisa Su yer alıyor. Lisa Su, bu anlamda AMD’nin rakibi Intel’in karşısında yeniden ayağa kalkmasını sağlayan isimlerin başında geliyor.
ATI satın alması sonrası dar boğaza giren firma, 2012 yılında yeniden toparlanmaya başladı. Bu tarihte AMD’de göreve başlayan Lisa Su, Zen mimarisinin geliştirilmesinde de baş rollerden birini oynadı. Kendisi de bir işlemci mimarı olan Su, PS4 ve Xbox One konsollarında AMD Zen işlemci kullanılmasını da sağladı. Intel ile yeniden rekabeti başlatan Lisa Su, Keller sonrası da Zen mimarisinin geliştirilmesinde de önemli bir pay sahibi.
Bugün AMD, konsol piyasasında önemli bir üstünlüğe sahip. Intel halen, dizüstü ve masaüstü bilgisayarda sektörde lider konumda. AMD buna karşın yıllar sonra bu pazarda da önemli kazanımlar elde etti. AMD’nin bu başarısı hem işlemci teknolojisinin rekabetle birlikte gelişmesini hem de ucuzlamasını sağladı. Bu anlamda Lisa Su, teknolojiye yön veren önemli insanlar arasında.
Sam Altman (1985-)
Yapay zeka teknolojisi ile son iki yıla damgasını vuran isimlerden en önemlisi ise Sam Altman. Bildiğiniz gibi yapay zekanın geçici bir moda olduğu iddia ediliyor. Ancak Microsoft, Google, Apple, Amazon gibi teknoloji devleri çoktan yapay zeka projelerini hayata geçirmeye başladı.
OpenAI içinde Elon Musk’ın da olduğu yapay zeka yatırımcılarının kurduğu, kâr amacı gütmeyen bir araştırma projesiydi. Ancak, ChatGPT yapay zeka dilinin bir anda üst düzey başarı kazanması tüm şirketin yapısını değiştirdi. İşte Sam Altman burada bu küçük projenin bir anda büyümesinden ve başarı kazanmasından sorumlu önemli bir isim.
Aslında Altman, Airbnb ve Dropbox gibi şirketleri de içinde barındıran Y Combinator şirketinin de ortakları arasındaydı. Sam Altman, 2014 yılından 2019 yılına kadar şirketin başkanı olarak görev yaptı.
Altman’ın OpenAI macerası ise 2020 yılında başladı. Bu anlamda Aktman, kâr amacı gütmeyen OpenAI’nin ticari bir yapıya kavuşmasını sağlayan isimler arasında. Sam Altman 2023 yılının sonlarına doğru OpenAI yönetim kurulu tarafından başkanlık görevinden alındı. Ancak bir süre sonra çalışanlar bu karara büyük tepki gösterdi. Microsoft’un Sam Altman dahil önemli isimleri transfer çabası sonrası, Altman görevine geri döndü.
Altman, yapay zeka işlemcisi için 5 ila 7 trilyon dolar arasında büyük bir fon toplamaya çalışıyor. Yapay zeka atılımında büyük payı olan Sam Altman, bu anlamda teknolojiye yön veren önemli insanlar arasında.
Teknolojiye yön veren insanlar: Keşifler çağı
Yazımızın son bölümünü ise bilgisayara ve günümüz teknolojisine önemli katkıları olan tarihi isimlere ayırıyoruz. Bu isimlerin her biri teknolojiye bugüne gelmesini sağlayan büyük projelerin gelişiminde rol aldı.
Charles Babbage (1791-1871)
İngiliz matematikçi Babbage, 20. yy’da karşımıza çıkacak programlanabilir ilk bilgisayar fikrini ortaya atan mucit. 1830’lu yıllarda geliştirmeye çalıştığı günümüz hesap makinesinin atası olan çözüm makinesi, Babbage’nin önemli projeleri arasında. Bu çözüm makinesi aynı zamanda bilgisayarın atası olarak kabul görüyor.
Makine delikli kartlardan oluşan programlama komutlarıyla makinenin karmaşık aritmetik hesaplar yapabilecekti. Babbage, makineyi hiç tamamlayamadı. Ancak Charles Babbage‘nin 1937 yılında not defteri bulundu ve her şey bir anda değişti. Özellikle Babbage’in çözümleri ve hesaplamalarının ilk bilgisayar için önemli olduğu söyleniyor.
Babbage, Fark Makinesi ve Analitik Makine adlı karmaşık iki makineyi geliştirmek için büyük çaba harcadı. Ömrü yetmemiş olsa da Analitik Makine 1945’te geliştirilen ilk bilgisayar kadar büyük olacaktı. Fark Makinesi 1989-91 yılları arasında yapıldı ve çok şaşırtıcı sonuçlar ortaya çıktı. Fark makinesi, o günün elektronik hesap makinelerinin çözemediği 37 basamaklı sayılara kadar hesap yapabildi.
Charles Babbage, bilgisayarın temelini 19. yy sonlarında atmaya başlayan teknolojiye yön veren önemli insanlar arasında.
Nikola Tesla (1856-1943)
Sırp kökenli olan Tesla, 1884 yılına kadar Avusturya-Macaristan Krallığı’nda eğitim aldı. Nikola Tesla ilk iş hayatına da bu ülkede atıldı. Daha sonra ise Tesla Budapeşte’de bir Telgraf firmasında geliştirdiği çözümlerle kısa sürede dikkat çekti. Telefonun atası olarak görülen bir tekrarlayıcı ve bir amplifikatör geliştirdi ve Paris’e geçti. Burada Edison adına çalışan Tesla, aydınlatma çözümlerinde önemli deneyimler kazandı. İşte bu parlak deneyimler sonrası Edison şirketi Nikola Tesla’yı New York’a çağırdı.
ABD’ye göç eden Tesla, kablosuz elektrik aktarımı konusunda fikirleri ve aldığı patentlerle dikkat çekti. Özellikle fuarlarda yaptığı kablosuz elektrikle çalışan oyuncak gemi şovu dikkat çekiyordu. Belki de Tesla’nın en büyük dikkat çeken projesi de Tesla bobinleriydi. Nikola Tesla bu bobinlerle kablosuz bir şekilde elektriği taşımanın yolunu keşfetti. Ancak Tesla’nın tamamlamaya çalıştığı, kablosuz elektrik sağlayacak kulesi de sonradan tehlikeli bulundu ve yıkıldı.
O dönemde Edison ile giriştiği Alternatif akım (AC), Doğru akım (DC) savaşı Tesla’yı çok yordu. Patentler ve projeleri için de tüm yatırımları bitiren Tesla büyük bir bunalıma girdi. Bir otel odasında ölü bulunan Tesla’nın değeri ise sonradan anlaşıldı.
Bu trajik sona rağmen 1990’lı yılların sonlarına doğru Tesla’nın değeri anlaşılmaya başladı. Tesla’nın ilk uzaktan kumanda, kablosuz elektrik aktarımı ve ilk radar gibi yüzlerce farklı patenti bulunuyor. Nikola Tesla, proje ve patentleriyle dünden bugüne teknolojiye yön veren en önemli insanlardan biri.
Grace Hopper (1906-1992)
Charles Babbage’ın ilk adımını attığı bilgisayarın gelişimine en büyük katkılardan birini ise Grace Hopper yaptı. Hopper, ilk bilgisayarlardan olan Harvard Mark I ekibinde çalıştı. Ancak bilgisayarda kullanılan programlama makineye bağımlıydı.
Hopper ise makineden bağımsız ilk programlama dili olan FLOW-MATIC‘i geliştirdi. Bu programlama dili bugün halen kullanılan gelişmiş bilgisayar dili olan COBOL‘un atası. COBOL bugün halen ticaret ve iş yeri yönetimi gibi kritik alanlarda kullanılmaya devam ediyor.
Hopper, UNIVAC I bilgisayarının da geliştiricileri arasında. Grace Hopper, FLOW-MATIC programlama dilinin COBOL programlama diline dönüşmesinde de önemli rol oynadı. Bugün Grace Hopper, bilgisayar programcılığının atası kabul ediliyor. Bu anlamda Grace Hopper teknolojiye yön veren önemli insanlar arasında yer alıyor.
Alan Turing (1912-1954)
II. Dünya Savaşı sırasında Alman Enigma kodlarını kıran İngiliz matematikçi ve kripto ekibinin en önemli üyesiydi. Enigma için geliştirdiği Turing-Welchman bombe makinesi, ilk bilgisayar için de önemli katkı sağladı. Bu makine oldukça karmaşık olan Alman Enigma kodlarını çözmek için önemli bir katkıya sahip.
Alan Turing, ilk bilgisayarlardan olan Manchester Mark I geliştirilmesinde aktif görev aladı. Ayrıca, ilk bilgisayar motorlarından biri ACE’nin de tasarımında çalıştı. Ancak Alan Turing’in bilgisayar bilimine en büyük katkısı aslında günümüzde kendisini gösteriyor.
Turing testi adını verdiği test ile bir makinenin zeki olarak nitelenmesinin sınırları çizildi. Buna göre bir makine, insanla girdiği diyalogda kişiye insan olduğuna inandırabiliyorsa zeki sayılıyor. Kısacası Alan Turing 1950 yılından bugüne kadar geçilemeyen yapay zeka testiyle önemli bir yere sahip. ChatGPT gibi yapay zeka chatbotları Turing testini geçen ilk yapay zekalar olarak tarihe geçti. Bu anlamda Alan Turing, geçmişten günümüze ışık tutan ve teknolojiye yön veren önemli insanlar arasında.
{{user}} {{datetime}}
{{text}}