Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de sosyal medyanın etki alanının genişlemesi ile birlikte sosyal medya ve gençlik ilişkisini anlamaya yönelik bir araştırmanın yapılması gerekliliği ortaya çıktı. Bu ihtiyacı ortadan kaldırmak ve Türkiye gençliğini daha yakından tanımak ve anlamak için Gençlik ve Spor Bakanlığı, sosyal medya ve gençlik ilişkisini incelemek üzere ‘Gençlik ve Sosyal Medya Araştırması’nı gerçekleştirdi.
‘Gençlik ve Sosyal Medya Araştırması’, 15-29 yaş arası gençlerin sosyal medya ile ilgili tutum ve davranışlarını anlamak amacıyla, Temmuz – Eylül 2013 tarihleri arasında niceliksel araştırma yöntemi kullanılarak online olarak gerçekleştirildi. Araştırma için toplam 26 ilden 2057 genç ile görüşme yapıldı.
Araştırma sadece üniversite öğrencilerini değil çalışan, çalışmayan, evli-çocuklu gibi farklı genç profillerini kapsamaktadır. Araştırmada yer alan gençlerin %77’si bekar; %14’ü çocuk sahibi; %40’ı çalışan; %14’ü lise öğrencisi; %7’si ise ev hanımıdır.
Araştırmaya katılan internet kullanıcısı gençlerin %96’sı sosyal medya kullanıcısıdır. Araştırma, gençlerin %40’nın annesi, %47’sinin de babası sosyal medya kullandığını daortaya koydu. Ülke gençlerinin yanı sıra ebeveynlerin de sosyal medya ile bir ilişki içinde olduğu görüldü.
Gençler en çok dizüstü bilgisayarları kullanıyor
Araştırma sonuçlarına göre gençlerin %62’si sosyal medyaya en çok evlerindeki dizüstü bilgisayarlardan bağlanıyor. Her iki gençten biri akıllı telefon üzerinden sosyal medyayı kullanıyor. Bunların dışında, sosyal medya kullanmak için iş yerindeki bilgisayarı kullananlar ise daha çok 25-29 yaş grubu. Araştırmaya göre internet kafelerde sosyal medya kullanımı ise daha çok Doğu ve Güneydoğu Bölgesi’nde genç erkeklerde görülüyor. İstanbul’da evde dizüstü bilgisayar, akıllı telefon ve iş yerindeki bilgisayardan; Ege’de evde dizüstü bilgisayardan ve Doğu ve Güneydoğu Bölgesi’nde internet kafelerden sosyal medyaya ulaşıyor.
Sosyal medyada altı saat ve üzeri vakit geçirenlerin oranı %13
Niceliksel araştırma yöntemi kullanılarak yapılan araştırma, gençlerin sosyal medya kullanım sıklıkları, süreleri ve zamanları sosyal medya ile yakın bir ilişki içinde olduklarını gösterdi. Gençlerin %86’sı sosyal medyaya günde en az bir kere; %72’si ise her gün birkaç kere bağlanıyor. Her üç gençten birisi sosyal medyada en az üç saat geçirmekte. Özellikle 15-17 yaş grubu, bekarlar ve ortaöğretim ve altı mezunlarda bu oran daha yüksek. Araştırmanın çarpıcı verileri arasında yer alan diğer bir bulgu ise sosyal medyada altı saat ve üzeri vakit geçirenlerin oranı. Araştırmaya katılan gençlerin %13’ü sosyal medyada 6 saat ve üzeri vakit geçiriyor.
{pagebreak:::: 2}
En çok Facebook kullanılıyor
Sosyal medya mecraları arasında Facebook, gençlerin en çok kullandığı sosyal ağdır. Facebook’u ikinci sırada %57 oranla Youtube ve Instagram gibi görsel paylaşım siteleri takip ediyor. Sosyal medya mecraları arasında Twitter da popüler bir mecra. Araştırmaya katılan 15-29 yaş grubundaki gençlerin %45’i Twitter kullanıcısı. Twitter kullanımının öğrenciler, çalışanlar, yükseköğretim mezunları ve bekârlarda daha yüksek olduğu görüldü. Ege bölgesi ve İstanbul, Türkiye ortalamasına kıyasla Twitter’ı daha fazla kullanırken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu daha az kullanıyor. Sosyal medyada bu 3 mecrayı sırasıyla sözlükler, wikiler, bloglar, interaktif online oyunlar, lokasyon paylaşımları, profesyonel iş ağları ve sanal yaşam alanları izliyor.
Gençler, takip edecekleri kişinin profilini inceleyerek karar veriyor
Gençlerin %76’sı takip edecekleri kişilere karar verirken en çok o kişinin profilini inceleyerek karar veriyor. Gençler sadece kendileriyle benzer düşüncelere sahip olan kişileri değil farklı düşüncelere sahip olanları da takip ediyor. Yaş ilerledikçe takip edeceği kişinin arkadaşı olması kriteri daha da önem kazanıyor. Takip edilecek kişinin ünlü olması kararda etkili olan unsurlardan birisi, bu unsur ise 15-24 yaş grubundaki gençlerin ve öğrencilerin yarısı üzerinde etkili.
Sosyal medya eğlenme ve bilgi edinme amaçlı kullanılıyor
Gençlerin %60’ı sosyal medyayı en çok eğlence amacıyla kullanıyor. %59’u ise bilgi alma/sağlama amacıyla kullandığını belirtiyor. Buradan yola çıkarak, sosyal medyanın gençler açısından sadece eğlence değil aynı zamanda geleneksel medyanın alternatifi olduğu söylenebilir. Sosyal medya, gençlerin yaklaşık yarısı için aynı zamanda serbest zaman geçirme, iletişim kurma, gündem, takip etme / gündem yaratma ve eğitim – öğretim – araştırma anlamına da geliyor.
{pagebreak:::: 3}
Sosyal medyada ‘aktif’ bir gençlik
Online olarak gerçekleştirilen araştırmada gençlerin sosyal medya kullanım şekilleri de incelendi. Araştırma sonundaki verilere göre gençlerin %89’u sosyal medyada listelerindeki kişi ve kurumların paylaştıklarını takip ediyor ve %88’i arkadaşlarının paylaştıklarına yorum yapıyor. Araştırma ile gençlerin çoğunun sosyal medyada pasif değil, aktif olduğu da tespit edildi. Sosyal medyada görsel yükleme, yazı yazma / tweet atma, ürün, marka / şirket hakkında yorum yazma gibi gençlerin kendi oluşturduğu içeriği başkalarıyla paylaşma davranışlarıyla yoğun bir şekilde karşılaşıldı.
Gençlerin yarısı sosyal medyada tartışmaya/polemiğe en az bir kere girdiğini belirtiyor. 15 – 17 yaş grubu, erkekler, öğrenciler ve bekârlarda bu oran daha yüksek. En az birkaç kez böyle bir durumu tecrübe edenler ise daha çok genç erkekler, bekarlar ve Twitter kullanıcıları olduğu görülüyor.
Erkekler sosyal medyada en çok spor ve teknoloji içeriklerini takip ediyor
Araştırma sonucunda gençlerin sosyal medyada en çok yorum yaptığı ilk üç konu günlük olay ve durumlar, müzik, film, TV, dizi yorumları ile toplumsal konu ve olaylar olduğu görüldü. Erkeklerde ilk iki sırayı spor ve teknoloji takip ederken; kadınlarda moda ve alışveriş ilk sırada geliyor. Evli gençlerin toplumsal konu ve olaylar, moda ve alışveriş, din ve beslenme konularında; bekârların ise sosyal medyada müzik, film, TV, dizi yorumları, teknoloji, kültür – sanat etkinlikleri ve spor konularında daha aktif olduğu görülüyor. İstanbul’da toplumsal konu ve olaylar ile yeme – içme mekânları; Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ise din konusu ülke ortalamasına göre gençler tarafından daha fazla konuşuluyor.
Sosyal medyada en önemli konu ‘özgürlük’
Araştırma sonunda gençler için sosyal medyada en önemli olan konunun %37 oranla özgürlük olduğu tespit edildi. Özgürlük konusu özellikle öğrenciler, bekarlar ve Twitter kullanıcıları için daha da önemli. Bu konuyu güvenirlik, dürüstlük ve paylaşımcılık takip ediyor.
Sosyal medya ‘toplumsal bir platform’ olarak görünüyor
Yapılan araştırma ile gençlerin sosyal medyayı çeşitli açılardan politik / toplumsal bir platform olarak gördüğü gözlemlendi. Örneğin, gençlerin %56’sı ‘sosyal medyanın kitleleri harekete geçirme gücü olduğu’ düşüncesinde. Sosyal medyanın bir medya kanalı olmasına ilişkin irdelenen ‘sosyal medyanın geleneksel medyanın alternatifi olduğu’ ve ‘ana akım medyada yer verilmeyen haberlere ulaşmayı sağladığı’ ifadelerine ise gençlerin yarısından fazlası katılıyor.