Temmuz ayında yürürlüğe giren sosyal medya düzenlemesi ile öne çıkan konulardan birisi de, internette unutulma hakkı oldu. Düşünülenen aksine unutulma hakkı bu düzenleme ile ortaya çıkmadı ve sadece Türkiye’de geçerli olan bir hak değil. Bilinen yanlışları düzeltmek için: internette unutulma hakkı nedir? kimler faydalanabilir? gibi merak edilen soruları cevaplıyoruz.
Sosyal medya yasası veya diğer adıyla sosyal medya düzenlemesi Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. İşte yasanın detayları!
İnternette unutulma hakkı nedir?
En basit haliyle: kişi ve kurumların internette kendi adlarıyla yaptıkları aramalarda, ortaya çıkan sonuçlarda kendileri ile alakalı bilgi ve fotoğraf gibi verilere yer verilmemesini istemesi, unutulma hakkı olarak adlandırılıyor.
Düşünülenin aksine bu yeni ortaya çıkan bir hak değil. Avrupa Komisyonu’nun adalet ve vatandaşlıktan sorumlu üyesi Viviane Reding’in açıklamalarıyla ilk kez 2012 yılının başlarında gündeme geldi.
2015’in Haziran ayında “unutulma hakkı” terimini kullanan Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, “üstün bir kamu yararı olmadığı sürece, dijital hafızada yer alan geçmişte yaşanılan olumsuz olayların bir süre sonra unutulmasını, başkalarının bilmesini istemediği kişisel verilerin silinmesini ve yayılmasının önlemesini isteme hakkı” şeklinde tanımladı.
Unutulma hakkı kapsamda çeşitli arama sonuçlarının kaldırılmasını isteyenlerin ilk olarak arama motoruna başvurması gerekiyor. Talep reddedildiğinde veya başvuruya cevap vermediğinde Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na başvuru hakkı doğuyor. Kurul’a başvuru yaparken aynı anda yargı yoluna gitmek mümkün.
Olumsuz yönleri ile unutulma hakkı
Bilgilerin internet ortamından silinmesi, arama motorundan kaldırılması kişi veya kurum için oldukça sevindirici olsa da, toplumsal olarak çeşitli endişeler var. Dünya genelinde birçok kişi unutulma hakkı aracılığıyla düşünce özgürlüğüne zarar verildiğini savunuyor.
Savunulan tez: birey veya kurumun geçmişte yaptığı bir eylemin internet gibi bir ortamdan silinmesinin düşünce ve bilgi alma özgürlüğüne olumsuz etkisi. Bu olumsuz ektiyi minimuma indirmek için çeşitli istisnalar bulunuyor.
Özel hükümlere aykırı olmamak koşuluyla; tarihsel, istatistiksel veya bilimsel amaçlarla kişisel verilerin işlenmesine devam edilebilir. Ayrıca, edebi veya sanatsal ifade veya gazetecilik amaçları kapsamında işlenen kişisel veriler unutulma hakkının istisnasını teşkil edebilir.
Unutulma hakkından kimler faydalanabilir?
KVKK tarafından alınan karara göre, unutulma hakkı konusunda kişinin arama motorları üzerinden kendi adı ve soyadı ile yapacağı bir arama sonucunda gösterilen sonuçların indeksten çıkarılmasına yönelik yapılacak değerlendirmede, ilgili kişinin temel hak ve özgürlükleri ile kamunun söz konusu bilgiyi edinmesinden sağlayacağı menfaatler arasında bir denge testi yapılacak, yarışan menfaatlerden hangisinin ağır bastığı gözetilecek.
Değerlendirilmesi sürecinde öncelikli olarak dikkate alınacak kriterler sorular halinde belirlendi.
– İlgili kişi kamusal yaşamda önemli bir rol oynuyor mu?
– Arama sonuçlarının öznesi bir çocuk mu?
– Bilginin içeriği doğru mu?
– Bilgiler kişinin çalışma hayatı ile mi ilgili?
– Arama sonuçlarında yer alan bilgi ilgili kişi hakkında hakaret, onur kırıcı, iftira niteliği taşıyor mu?
– Arama sonuçlarında yer alan bilgi özel nitelikli kişisel veri niteliği taşıyor mu?
– Arama sonuçlarında ulaşılan bilgi güncel mi?
– Arama sonucunda ulaşılan bilgi kişi hakkında önyargıya sebep oluyor mu?
– Arama sonucunda yer alan bilgi kişi açısından bir risk doğuruyor mu?
– Bilgi kişinin kendisi tarafından mı yayımlandı?
– Orijinal içerik gazetecilik faaliyeti kapsamında işlenen verileri mi kapsıyor?
– İlgili kişiye ilişkin bilgilerin yayımlanmasında yasal bir zorunluluk var mı?
– İlgili kişiye ilişkin bilgi, ceza gerektiren bir suçla mı ilgili?
Tabi değerlendirme süreci sadece bu sorular ile sınırlı değil.
Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Unutulma_hakk%C4%B1
