Türkiye, hava savunma gücünde çığır açacak bir hamleyle, uzun süredir gündemde olan Eurofighter Typhoon savaş uçaklarını filosuna katıyor. Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in TV100’de katıldığı programda yaptığı açıklamaya göre, Almanya’nın uzun süreli direncinin ardından İtalya, İngiltere ve İspanya’nın diplomatik çabalarıyla nihayet 40 adet Eurofighter Typhoon, Türk Hava Kuvvetleri’nin hizmetine girecek. Peki Eurofighter Typhoon’u bu kadar özel kılan ne? Gelin, bu çelik kanatlı yırtıcının tüm sırlarını ve yeteneklerini derinlemesine inceleyelim.

Eurofighter Typhoon hakkında her şey!

Eurofighter Typhoon, Avrupa’nın önde gelen havacılık ve savunma şirketleri olan Airbus, BAE Systems ve Leonardo’nun yanı sıra dört Avrupa ülkesinin (Birleşik Krallık, Almanya, İtalya ve İspanya) ortak girişimiyle hayata geçirilen çift motorlu, kanart delta kanatlı, çok rollü bir savaş uçağıdır.

Projenin karmaşık yönetim yapısı endüstriyel koordinasyonu sağlayan Eurofighter GmbH konsorsiyumu ve müşteri ilişkilerini yöneten NATO Eurofighter & Tornado Yönetim Ajansı (NETMA) arasında paylaşılıyor. Bu uluslararası işbirliği Avrupa’da sadece teknolojik bir zaferi değil aynı zamanda Avrupa ülkeleri arasında derinleşen bir stratejik ortaklığı da simgeliyor. Zira her ülkenin uzmanlık alanları ve kaynakları bir araya getirilerek 21. yüzyılın hava savaş alanını domine edecek bir platform yaratıldı.

Hürjet’e kardeş geldi, gökyüzüne kavuştu!

HÜRJET’in ikinci prototipi, ilk uçuşunu başarıyla gerçekleştirerek milli jet eğitim uçağı projesinde önemli bir aşamayı daha tamamladı.

Typhoon’un tasarım felsefesi benzersiz bir manevra kabiliyeti ve çok yönlülük üzerine kurulu. Hem hava-hava hem de hava-yer görevlerini eşit derecede etkili bir şekilde yerine getirebilen gerçek bir “swing-role” uçağı.

Bu, savaş alanında anlık değişen tehditlere hızla adapte olabilmesi ve farklı görev profillerine sorunsuz geçiş yapabilmesi anlamına geliyor. Düşman hava sahasına sızıp hava üstünlüğünü ele geçirmekten, hassas güdümlü mühimmatlarla stratejik yer hedeflerini imha etmeye kadar geniş bir yelpazede görevleri başarıyla icra edebiliyor.

Uçağın gövdesi radar izini minimize etmek ve yapısal dayanıklılığı maksimize etmek için gelişmiş kompozit malzemelerden üretilmiş. Karbon fiber ve cam elyafı takviyeli bu malzemeler uçağı geleneksel metallere kıyasla çok daha hafif hale getirirken aynı zamanda yüksek g kuvvetlerine dayanıklılığını artırıyor.

Bu hafif yapı Typhoon’a olağanüstü bir itki-ağırlık oranı kazandırarak düşman uçaklarına karşı çeviklik ve hız avantajı sağlıyor. Ayrıca kompozit malzemelerin radar sinyallerini emme özelliği Typhoon’un düşman radarlarından kaçınma kabiliyetine büyük katkı sağlıyor. Toplam ağırlığının yüzde 82’si kompozit malzemelerden oluşan Typhoon, yüzde 70 karbon fiber ve yüzde 12 cam elyafı ile üretiliyor ve 6000 saatlik bir uçuş ömrüne sahip.

Eurofighter Typhoon’un kalbinde iki adet güçlü Eurojet EJ200 turbofan motoru atıyor. Bu motorlar uçağa süpersonik hızlara ulaşma ve art yakıcı kullanmadan süpersonik hızda seyir (“supercruise”) yeteneği veriyor.

Supercruise, Typhoon’un düşman hava savunma sistemlerinin menzilinden kaçınarak hedefine çok daha hızlı ulaşmasını ve daha uzun süre havada kalmasını sağlıyor. Mach 1.5’a kadar supercruise yapabilen Typhoon tıpkı F-22 Raptor gibi supercruise esnasında silah ateşleyebiliyor ve bu da menzillerini artırıyor.

Ayrıca motorlar gelişmiş dijital kontrol ve sağlık izleme sistemleriyle donatılmış durumda. Bu da bakım maliyetlerini azaltırken operasyonel kullanılabilirliği artırıyor. Motorların her biri 90 kN itki gücü üretebiliyor ve savaş modunda bu güç, kuru itki için yüzde 15 artışla 69 kN’a ve art yakıcı ile yüzde 5 artışla 95 kN’a çıkabiliyor. Kısa süreli olarak ise motora zarar vermeden 102 kN itki gücü üretilebiliyor.

Typhoon, pilotlara savaş alanında tam bir durumsal farkındalık sağlayan son teknoloji sensörler ve aviyonik sistemlerle de donatılmış durumda. Elektronik taramalı radar (AESA – Captor-E), geniş bir görüş alanı sunarak düşman uçaklarını, füzelerini ve yer hedeflerini çok uzak mesafelerden tespit edebiliyor.

Pasif kızılötesi arama ve takip sistemi (PIRATE), düşman uçaklarının motorlarından yayılan ısıyı tespit ederek radar kullanmadan hedef takibi yapma olanağı sağlıyor. Bu pasif yetenek Typhoon’un düşman radarlarına yakalanmadan operasyon yapmasına imkan tanıyor.

Ayrıca uçakta güvenli veri iletişimi için çok fonksiyonlu bilgi dağıtım sistemi (MIDS) ve gelişmiş bir savunma yardım alt sistemi (DASS – Praetorian) bulunuyor. DASS, düşman radarlarını ve füzelerini tespit ederek otomatik olarak karşı önlemler alıyor ve pilotun hayatta kalma şansını önemli ölçüde artırıyor.

via GIPHY

DASS sistemi Elektronik Destek Önlemleri (ESM) ve Elektronik Karşı Önlemler (ECM) podları, Füze Yaklaşma Uyarıcıları (MAW), Chaff ve Flare dağıtıcıları, isteğe bağlı bir Lazer Uyarı Alıcısı (LWR), Radar Uyarı Alıcıları (RWR) ve Çekili Sahte Hedef (TRD) içeriyor.

Typhoon’un kokpiti pilotun iş yükünü azaltmak ve durumsal farkındalığını en üst düzeye çıkarmak için özenle tasarlanmış. Kokpitte geleneksel göstergeler yerine üç adet çok fonksiyonlu renkli ekran bulunuyor ve bu ekranlar pilotun uçuş verilerini, navigasyon bilgilerini ve hedef verilerini anında izlemesini sağlıyor. Geniş açılı baş üstü ekranı (HUD), pilotun başını eğmeden kritik uçuş bilgilerini görmesine olanak tanıyor.

Kokpitte ayrıca sesli komut sistemi (DVI) ve kask monteli simge sistemi (HMSS – Striker II) de mevcut. DVI, pilotun ellerini kontrol kolundan çekmeden çeşitli kokpit fonksiyonlarını sesli komutlarla kontrol etmesini sağlarken, HMSS ise pilotun baktığı yere hedefleme bilgileri yansıtarak hızlı ve hassas hedefleme yapma imkanı sunuyor.

Eurofighter Typhoon çeşitli hava-hava ve hava-yer silahlarıyla donatılabilen çok yönlü bir silah platformu. Kısa menzilli AIM-9 Sidewinder ve IRIS-T füzeleri ile uzun menzilli AIM-120 AMRAAM ve MBDA Meteor füzeleri hava-hava mücadelesinde üstünlük sağlıyor.

Hava-yer görevlerinde ise hassas güdümlü bombalar, lazer güdümlü bombalar, seyir füzeleri ve tanksavar füzeleri gibi geniş bir mühimmat yelpazesini taşıyabiliyor. Örneğin Brimstone II füzeleri hareketli hedeflere karşı yüksek isabet oranı sunuyor.

Bu geniş silah yelpazesi, Typhoon’un farklı görev gereksinimlerini esnek bir şekilde karşılamasını ve her türlü tehditle etkili bir şekilde mücadele etmesini sağlıyor. Toplamda 13 silah istasyonu (8 kanat altında, 5 gövde altında) bulunan Typhoon, 9000 kg’dan fazla yük taşıyabiliyor.

Eurofighter Typhoon programı 1983 yılında Future European Fighter Aircraft (FEFA) programı ile temelleri atılan uzun ve karmaşık bir gelişim sürecinden geçti. Fransa’nın projeden ayrılmasının ardından Birleşik Krallık, Almanya, İtalya ve İspanya projeye devam etme kararı aldı.

İlk prototip uçuşu 1994 yılında gerçekleştirildi ve uçak 2003 yılında hizmete girdi. Proje, ileri teknolojilerin geliştirilmesi ve Avrupa ülkeleri arasında güçlü bir işbirliğinin simgesi haline geldi. 100 binden fazla kalifiye çalışanı ve 400’den fazla şirketi kapsayan geniş bir tedarik zinciri ağı oluşturuldu.

Bugüne kadar toplam 680 adet sipariş alan Eurofighter Typhoon 9 farklı ülkenin hava kuvvetleri envanterinde yer alıyor. Avusturya (15), Almanya (143), İtalya (96), Birleşik Krallık (160), İspanya (73), Suudi Arabistan (72), Umman (12), Kuveyt (28) ve Katar (24). Türkiye’nin 40 uçaklık siparişi de bu güçlü savaş uçağının küresel çaptaki etkisini daha da artıracak.

Türkiye’nin Eurofighter Typhoon alımı şüphesiz Türk Hava Kuvvetleri için önemli bir güç çarpanı olacak. Bu uçaklar hava sahasının savunulması, hava üstünlüğünün sağlanması ve yer hedeflerine karşı hassas saldırılar düzenlenmesi gibi kritik görevlerde kullanılabilecek. Ayrıca Türkiye’nin NATO müttefikleriyle birlikte operasyonel uyumluluğunu artıracak ve bölgesel güvenliğe önemli katkılarda bulunacak.

Eurofighter Typhoon Teknik Özellikleri

Roketsan’ın geliştirdiği Cirit lazer güdümlü füzesinin mobil kullanımı için yeni bir entegrasyon gerçekleştirildi. Artık Toyota marka bir pickup aracının üzerine konuşlandırılan Cirit füzesi, kara operasyonlarında çok daha yüksek hareket kabiliyeti sağlıyor.

Aracın tavan kısmına ikisi sağda, ikisi solda olmak üzere dört adet Cirit füzesi yerleştirilmiş durumda. Ayrıca aracın arka kısmında bir launcher (fırlatma platformu) bulunuyor. Bu düzenek füzenin tavan kısmından alınıp launchera yerleştirilerek kolayca ateşlenebilmesine imkan tanıyor. Böylece Cirit füzesi oldukça mobil bir çözüm haline geliyor ve gerektiğinde anında hedefe yönlendirilebiliyor.

Bu gönderiyi Instagram'da gör

Hakkı Alkan (@hakki_alkan)'in paylaştığı bir gönderi

Toyota pickupları geçmişte makineli tüfek ve çeşitli silah sistemleri ile de entegre edilmişti. Ancak lazer güdümlü Cirit füzesinin bu tip bir araç üzerinde konuşlandırılması daha önce ülkemizde görülmemiş bir uygulama.

Bu yenilikçi entegrasyon Cirit’in esnek kullanım alanını genişleterek araçtan yapılacak hassas güdümlü saldırılar için önemli bir çözüm. Cirit’in sahip olduğu 8 kilometre menzil, düşük maliyet ve yüksek vuruş hassasiyeti gibi avantajları göz önüne alındığında bu mobil platformla özellikle sınır güvenliği ve terörle mücadele operasyonlarında etkili bir destek sağlanabilir.

Mobil olarak Cirit füzesi taşıyan Toyota pickup, sahada hızla hareket edebilme ve gerektiğinde kolayca mevzi değiştirme avantajını beraberinde getiriyor. Hedefe yakın bölgelerde veya zorlu arazi koşullarında etkin bir operasyon imkanı sunan bu entegrasyon, geleneksel araç üstü silah sistemlerine kıyasla üstün bir vurucu güç sağlıyor.

Cirit füzesi özellikleri

Roketsan tarafından geliştirilen Cirit füzesi Türk savunma sanayii için kritik öneme sahip adımlar arasında yer alıyor. 70 mm çapında lazer güdümlü bir füze olan Cirit, hafif zırhlı araçlar, piyade birlikleri ve düşük korumalı yapılar gibi hedeflere karşı yüksek vuruş hassasiyetiyle etkili olacak şekilde tasarlandı. Bu özellikleriyle Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyaçlarına yanıt vermesinin yanı sıra çeşitli yabancı ülke orduları tarafından da talep görüyor.

Cirit’in temel özelliği, yarı aktif lazer güdüm sistemiyle donatılmış olması. Bu sistem füzeyi yüksek hassasiyetle hedefe yönlendirme yeteneğine sahip. Tabii hedefin dost unsurlar veya platformlar tarafından lazerle işaretlenmesini gerektiriyor.

Lazer güdüm ise füzenin yalnızca hedefe odaklanmasını sağlarken çevredeki sivil alanların zarar görmesini de minimum düzeyde tutuyor. Bu hassasiyet Cirit’i sivil alanların yakınında gerçekleştirilen operasyonlarda bile güvenli bir çözüm haline getiriyor.

Bu füzeler Roketsan tarafından geliştirilen Akıllı Pod sistemi ile kullanılabiliyor. Bu sistem de aynı anda birden fazla füzenin bağımsız hedeflere yönlendirilmesine olanak tanıyor. Akıllı Pod, Cirit’in farklı hedeflere aynı anda angaje olabilmesini sağladığı gibi operasyonel etkinliğini de artırıyor. Helikopterler, insansız hava araçları (İHA), zırhlı kara araçları ve hafif taarruz uçaklarına kolay entegrasyon sağlanması Cirit’in çok yönlü kullanım alanlarından yalnızca görünen yüzü.

Buna ek olarak Cirit füzesi çeşitli harp başlıklarıyla da entegre edilebilir. Zırh delici, parça tesirli ve termobarik başlık seçenekleri füzeyi farklı operasyonel ihtiyaçlara göre uyumlu hale getiriyor. Zırh delici başlık, hafif zırhlı hedefler üzerinde etkili olurken, parça tesirli başlık piyade birlikleri ve açık alan hedeflerinde geniş bir etki alanı sağlıyor. Termobarik başlık ise kapalı alanlardaki hedefler üzerinde yüksek imha gücü sunuyor. Bu çeşitlilik de Cirit’in operasyonel sahada çok amaçlı bir mühimmat olarak kullanılmasına olanak tanıyor.

8 kilometreye kadar etkili menzile sahip olan Cirit, düşman unsurların görüş mesafesinin ötesinden hedefleri vurabilme yeteneği sunuyor. Böylece dost birliklerin güvenliğini artırıyor ve aynı zamanda maliyet avantajı sağlayarak daha büyük güdümlü füzelere alternatif oluşturuyor. Düşük maliyeti sahada daha fazla mühimmat kullanılabilmesine imkan tanırken lojistik yükünü de hafifletiyor.

Cirit füzesinin halihazırda Türkiye’nin savunma sanayii teknolojilerine bağımsızlık kazandırma hedefi doğrultusunda geliştirilen bir sistem olarak Türkiye’nin sınır güvenliği, terörle mücadele ve sınır ötesi operasyonlar gibi alanlarda etkin şekilde kullanıldığını belirtelim.

Sahip olduğu yüksek hassasiyet, geniş platform uyumluluğu ve maliyet etkinliği ile sahada çok yönlü bir güç çarpanı olarak öne çıkıyor. Ayrıca sadece Türkiye değil, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bangladeş, Bahreyn ve Filipinler gibi birçok ülke tarafından da aktif olarak kullanılıyor.

Cirit füzesi teknik özellikleri: