Türkiye, kendi coğrafi ve iklim koşullarına uygun bir helikopter arayışındayken İtalya’nın ünlü AgustaWestland şirketiyle ortak üretime girmeye karar verdi. Bunun sonucunda ortaya çıkan T-129 Atak helikopteri ise şu anda ordumuzun envanterinde yer alıyor. Peki Türkiye’nin elindeki Atak helikopteri sayısı ne kadar?
TUSAŞ tarafından üretilen Atak helikopteri sayısı
İlk uçuşunu 2009 yılında gerçekleştiren T-129 Atak, AgustaWesland’in A129 Mangusta helikopteri üzerine geliştirildi. Tabii Türkiye’nin özel istekleri neticesinde tasarımından motoruna, silah sistemlerinden yazılımına kadar birçok bölümü sil baştan yapıldı diyebiliriz.
Şu anda lisans hakları Türkiye’nin elinde olduğu için ve dilerse motorundan lastiğine kadar yüzde 100 yerli olarak üretebileceği, yani önünde bir engel olmadığı için yerli ve milli bir helikopter olduğunu söyleyebiliriz. Tabii bu seçenek kimse için karlı olmayacaktır. Zira yalnızca maliyetleri artıracaktır.
STM tarafından geliştirilen ve TSK'ya teslim edilen Boyga SİHA, özellikleri itibariyle ailenin diğer üyelerinden ayrılıyor
Proje hayata ilk geçirildiği zaman üretim, montaj, uçuş testleri, eğitim, entegre ve lojistik destek faaliyetlerini TUSAŞ yürütüyordu. ASELSAN ise görev bilgisayarı üretim ve yazılımı, aviyonik sistemleri üretim ve entegrasyonu ve de silah sistemleri tedarik ve entegrasyonunu üstlenmişti.
Türkiye’nin iş ortağı AgustaWestland de helikopterin önceki versiyonunun eski lisans sahibi olarak teknoloji transferi, CTS800-4A motor değişikliği, otomatik uçuş kontrol sistemi ve helikopter sistemleri izleme birimi konusunu üstlendi.
Tabii yukarıda söylediğimiz 3’lü anlaşma ilk üretim aşaması için geçerliydi. İlerleyen zaman içerisinde Türkiye bu projenin yerlilik oranını rekor seviyelere taşıdı. Ayrıca elde ettiği kazanımları kullanarak kendi helikopter motorunu yapmayı başardı. Bu motoru da Gökbey ve Atak 2 ağır sınıf helikopterlerinde kullanacak.
Yani proje geneline bakıldığı zaman oldukça başarılı ve Türkiye için karlı bir anlaşma olduğunu söyleyebiliriz. Sahada (operasyonlarda) ortaya koyduğu sonuç da yalnızca olumlu neticelerden biri. Aracın özelliklerine geçmeden önce Türkiye’de kaç tane olduğu sorusuna yanıt verelim.
TUSAŞ düzenli olarak üretimden yeni çıkan araçları Kara Kuvvetleri Komutanlığı, İçişleri Bakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı ve İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’ne teslim ediyor. Bunun yanı sıra Pakistan’a toplamda 30 adet (ihale iptal edildi), Filipinlere de 6 adet satışı gerçekleşti. Tabii tamamın teslim edilmediğini belirtelim. Yani bir kısmı hala üretim aşamasında.
Türkiye tarafından kullanılan Atak helikopteri sayısı ise 70’i aştı. Zaten TUSAŞ’ın 2021’in Şubat ayında yaptığı açıklamada İçişleri Bakanlığı ve TSK’ya 60’dan fazla verildiği söylendi. Bugün ise seri üretimden çıkan 73 ve 74. modellerin Jandarma Genel Komutanlığı’na teslim edildiği bir paylaşım ile ortaya çıktı.
TUSAŞ çatısı altındaki TEİ ise TEI-TS1400 motorunda son adıma geldi. Önce seri üretim ile T-625 Gökbey, ardından bunun taarruz versiyonu olan T-629’a, sonrasında ise Atak 2’ye entegrasyon süreci olacak. Yani gördüğümüz kadar görmediğimiz şey de mevcut.
T-129 Atak teknik özellikleri
- Performans
- Maksimum hızı : 278 km/s (151 knot)
- Azami servis irtifası : 6.096 m (20.000 ft)
- Görev yüklü irtifa : 3.048 m (10.000 ft)
- Tırmanma hızı : 14,0 m/s (2.750 ft/min)
- Azami Güç/Ağırlık Oranı : 550 hp/tn
- Maksimum havada kalma süresi : 3 sa. (3 h)
- Maksimum menzil : 561 km (303 nm)
- Ek yakıt tanklı menzil : 1000 km (540 nm)
- Güç kaynağı
- Motor : 2 x LHTEC CTS800-4A
- Motor gücü : 2 x 1361 shp (2 x 1014 kW)
- Boyut değerleri
- Uzunluk : 13,64 m
- Yükseklik : 3,96 m
- Ana rotor çapı : 11,90 m
- Ağırlık değerleri
- Boş Ağırlık : 2.900 kg (6.400 lbs)
- Mürettebat : 2
- Azami kalkış ağırlığı : 5.000 kg (11.023 lbs)
- Azami silah yükü : 1.200 kg (2.600 lb)
- Kanatlarda yer alan silah bölmeleri : 4 x 300 kg (4 x 661 lbs)
- Yakıt kapasitesi : 750 kg
- Aviyonikler
- Merkezi Kontrol Bilgisayarı (Çift)
- Tam Sayısal 4-eksenli Uçuş Kontrol Sistemi
- 2 x Çok işlevli Ekran (Pilot ve Yardımcı pilot)
- Hava taşıt gösterim sistemi
- Bütünleşik Ataletsel Seyrüsefer Sistemi ve GPS
- Sayısal uçuş haritası
- Uçuş veri sistemi
- Radar yükseklikölçer
- VHF/UHF alıcısı
- Yüksek Frekans alıcısı
- IFF Transponder
- Ses şifreyici / Frekans sektirici
- Görüntü veri linki
- Pasif ve aktif karşı önlemler ile DAS paketi
- Donanımlar
- Görev Yönetim Sistemi
- Lazer mesafe bulucu ile hedef bilgi toplama EO / planlayıcı, FLIR ve CCTV
- Silah balistik yörünge işleme
- Gece görüşü (Kaska ekli görüş sistemi)
- Acil durum yer belirleme vericisi
- Harici ek yakıt tankları
- Bağlantı kesici
- Buzlanma algılayıcısı
- Kızılötesi baskılayıcıları
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı unutmayın!
SDN Yorumları 47 Yorum
Yorum Yap
Fındık i göstermek için Giresun u gezdirip getiriyorsunuz amma uzatmissiniz ya
Karadeniz’de uzun yıllar geçirmiş olsam da bu kadar güzel bir sözü daha önce hiç duymamıştım. Bu yorumu yayınladıkları için de şaşırdım.
Bilmediğimiz argo bir anlamı yoksa neden yayınlamayalım🙂. Mustafa bey hakaret etmeden yapıcı bir eleştiri yapmış, okurlarımızın geri dönüşleri bizim için önemli. Fakat en ufak bir argo, tartışma ya da hedef gösterme vb durum olursa yapıcı olsa da onaylanmıyor.
Emeği geçenlere teşekkürler Allah razı olsun
Gayet düzgün bir yorum yapmış, neyine şaşırdın
Aynen
Güzel kapak olmuş yüreğine saglik
Oglum helikopterin sasisi Italya’dan aliniyor motor da amerikadan nasil %100 yerli diyosunuz anlamak cok zor sizi gercekten ya konudan uzaksiniz ya da baska planlariniz var herhalde bilmiyorum…
Üslup, okuduğunu anlama ve yorum yapma. Üçünden de çok uzaksınız. Bir telefon veya helikopter hiç fark etmez, lisans hakları kimin elindeyse sahibi odur. Bu durumda Atak da %100 millidir. Dışarıdan satın alınan bir ürün değildir. Fakat %100 yerli değildir. Kritik öneme sahip parçaların bir bölümü dışarıdan alındığı için bağımlılık söz konusudur. Bu nedenle satışı bile engellenebiliyor. Fakat lisans hakları sizde olduğu için ABD motor vermediyse başka bir ülkeden alabilir ya da kendiniz yapabiliyorsanız onu kullanabilirsiniz (X bir ülkeden satın aldığınız helikoptere kendi motorunuzu taktırmazlar). Yazıda da belirttiğimiz gibi yapabiliyorsanız lisans sizde olunca isterseniz %100 yerli de yaparsınız. Fakat bu imkan olsa bile daha ucuza mal etmek için kimse tercih etmiyor. Basit örnek, F-35 de iPhone’da ABD’nindir. Yerli ve millidir. Ancak yerlilik oranı yüzde 100 değildir. Hatta bu oranın 0 a yakın olduğu ürünler bile vardır. Çünkü böylesi daha ucuz. Yerli ve milli kavramlarını ayırt etmek gerekiyor.
BİLGİ VE AKIL DOLU CEVAP. TEŞEKKÜR EDERİM
Guzel kardesim, bu Tarz kafa yapilarina ,
Vakti harcasan nolur harcamasan nolur anlamazlar
Cevabı sizin yorumunuza yapmışlar yerlilik ve millilik kavramlarını ayırt edemediğiniz için ama siz bu yorumu kim için yaptınız anlayamadım
Atak helikopterinin lisansı bize ait ise, Pakistan ‘ a satışı yapılan 30 adet helikopteri neden teslim edemiyoruz? ABD motor vermiyorsa başka ülkeden alsak ya..
Bilindiği gibi Pakistan’a satılan helikopterler Amerikan motorları nedeniyle iptal edildi. Bunun yerine başka bir motorda alınıp veya Türkiyenin ürettiği motorda kullanılıp devam edilebilinirdi. Bu sefer hem teslim süresi uzayacaktı (yeni motordan dolayı gerekli testlerin yapılmasıyla) hemde birim maliyetleri artacaktı ve Pakistan’ında Hindistan meselesinden bekleyecek zamanı olmadığından dolayı ihale iptal edildi. Zaten Pakistan bir yandan da Çin ile görüşüyordu. Hem Çin’den daha kısa zamanda alabilecek hemde bu anlaşma ile Hindistanı baskılayacak Çin’le müttefiklik kurarak. Yani sizin anlayacağınız birçok faktör var.
Faydalı yorum 👍🏻
Elinde, bilmem kim ülkenin telefonuyla atıp tutan, geçersiz ve yetersiz, basit eleştiri yapıyor’muş gibi yapanlara, cevap vermek zorunda olmanız, gerekmez bence..!
Güzel açıklama, teşekkürler
2013 yılından beri ATAK projesi yapısal montaj da teknisyenim saseside gövdesinde tamamen yerli ve milli bizzat kendi ellerimle delip çakıyor montaj yapiyorum senin oğlan nereden uydurmuş bilemem
Dünyada tek şasi üreten ülke italyadır bunu bilginize sunayım.. bütün ülkelerin üretilen bütün araçları ilk prototipi italyadan çıkar..siz yerli ve milli derken hangi mantıkla düşünüyorsunuz?..
Abd nin savaş gemilerinin motorlarini almanya üretiyor..tank motorlarini ingiltereden aliyor..yerli ve milli demek tam anlamiyla degildir..dünyada hiçbir ülke tamamı yerli hiçbirşey üretemiyor ve üretemez
Cümleye oğlum diye başlayan birine bu konuyu nasıl anlatabilirsinki ciddiye bile almayın..
ABd nin yaptığı f 35 in parçalarının çoğu. Bindigin yolcu uçaklarının hepsi. İtalya’nın ürettiği. Fiat atabalarinin ve hatta. Almanya’nın ürettiği. Mersedes in. Par canlarının da bir çoğu Türkiye’den gidiyor. Ama hiç kimse çıkıp ta bu bu araba veya bu uçak bizim yerli üretimimiz değil demiyor.
Türkiyenin KUZEY SURİYE OPERASYONUNDA KULLANDI ve OBJEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRİRSEK, KOLAY AVLANIYORDU ve PEK BAŞARILI OLAMADI!
Ben böyle gözlemledim o vakitler, hatırladığım kadarıyla (haberi verilen) 3 adet vuruldu-düşürüldü. Çok kısa sürede…
Demek ki siz iyi hatirlamiyor sunuz ki haber kisa sürmüş
Bardak kırıldı diye su içmekten vazmi gecelim
Nicke bak
Kötülemek için elinizden geleni yapıyorsunuz. Kendi sınıfında en iyisidir. Kendi ordumuzun istekleri uzerine şekillenmiş dir. Biz nasil istiyorsak öyle kısaca. En iyi araba bugatti ise diger arabaları neden konuusyorlar
Bu güne kadar haberlerde sadece 1 atak düştü o da kaza kırıma uğradı nasıl oluyorda 3 tane düşüyor başarısız değil ayrıca alçaktan uctuğu için vurulması çok normal apache de düşüyor düşmesi bir sistemin kötü oldugunu göstermez
Bu sadece atak için geçerli değildir..dünyadaki bütün helikopterler kolay hedeftir çünkü hareket kabiliyeti bir uçak kadar seri değildir bu nedenle her türlü silahla avlanabilir
Açığı sihalarla kapatırız merak etmeyin
hocam kolay yem oluyor demişsinizde abd helikopterlerini taliban stingerı bırak rpg ile vurabildi yıllardır silah yapan rusların en gelişmiş helilopterleri ka-52 leri felan stingerlar ile rahatlıkla avlandı yani atakların avlanmaz avlanamaz diye bir iddiası olmadı ve her helikopter vurulabilir sonuçta yüksek hız ve yüksek manevra kabiliyeti hiçbir helikopterde yok
Pakistan ihalesi resmi olarak iptal edilmedi beklemeye alındı.
Ts1400 ise atak2 ye entegre edilebilecek bir motor gücüne sahip değil. Ukrayna yapısı 2500shplik motorlar kullanılacak.
Türkiye nin kendi silahını üretmesi gurur verici…
Lisanların alınması yerlilik için etken şayet..tüm dünyada ve tüm markalarda kendi yerli araçlarını yaparken en önemli etkenler motor ve gövdedir..bu 2 şeyi kendi yapar üretir…kendine hastır..ama maliyetten kaçmak için başka ülkeye yaptırabilir…ama %100kendi bulduğu ürettiği bir üründür..şayet motor bizim olmadığı için Pakistan’da satış gerçekleşmedi..çünkü motor tedarikçisi ABD izin vermedi satışa ve satamadık..yani uçak %100bizim değil .bunu anldık
Çok güzel daha güçlü daha iyisi için çalışılmalı
Madem biz yaptık Pakistan’a neden satanadık? ABD nasıl engelledi?
Dhxu
Kötü yorum yazanlar seninde yolunu Allah çiziyor yazdın diye değişen bişey olmicak ne mutlu Türküm diyene ❤️
Türkiye Cumhuriyeti devleti için vatanı milleti için çalışan mücadele eden üreten her bir devlet görevlisi mühendis veya işçilerden Rabbim razı olsun güç kuvvet versin İNŞALLAH muhteşem projeler 👏👏👏🇹🇷🇹🇷🇹🇷🇹🇷🇹🇷🇹🇷🇦🇿🇦🇿🇦🇿🇦🇿🇦🇿
Mükemmel Diyelim kardeşim.
Güçlü devlet, güçlü ordu ve kendine gelen, bilinçli bir millet diyelim. 👍🇹🇷🧿
Mükemmel lakin sayı olarak çok azdır mavi vatanın yüz ölçümü nü dikkate alarak üretim bandı çok yavaş işliyor doğu Anadolu ve Güney için 75 / Akdeniz bölgesinde 80/ adalar Denizi için 110/ Karadeniz Bölgesi için de 35/ adetolmasi gerektiğini düşünüyorum saygılarımla arz ederim
Yerli motor biran önce envantere girmeli
Türk malı diyelim konu kapansın, ne dersiniz?
Atak helikopteri ülkemiz açısından çok değerli bir projedir. Yıllarca 3 tane Super cobra için Amerika’ya neredeyse yalvaracaktık. Şimdi 70 den fazla Atak var. Bu çok değerli. Bununla birlikte ayakların da yere basması lazım. Haber biraz abartılar içeriyor. Hiç gerek yok. Yeterince önemli bir projeyi daha da büyük gösterme çabası gereksiz.
Yaklaşık 5 yıl süreyle Sahil güvenlik hava komutanlığı ikmal bakım komutanı sıfatıyla İtalya’da agusta fabrikasında hemen her kademede helikopter üretimi ve test uçuşları dahil birçok farklı faaliyet te bulundum atak seçiminden bugüne Türkiye’nin en faydalı ve etkili geleceği açık projesidir emeği geçen herkesi tebrik ediyorum saygılar sunarım Serhat Oymak
Yerlilik az olabilir ama bizim katkımız var hem isteğimizi karşılıyormu ona bakın
bu yerli atağı yerli olmadığı için Pakistan a satamamistik en son😂
abi togg vs uzay gemisi videosu ne zaman gelir