Yapay zekanın yükselişi, beraberinde elektronik atık sorununu da getiriyor. Nature Computational Science dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, teknolojik devrimin çevresel etkilerine dair çarpıcı bir uyarıda bulunuyor.
Yapay zeka kaynaklı elektronik atık sorunu büyüyor
Çalışmaya göre, önümüzdeki 10 yılda yapay zeka kaynaklı elektronik atık miktarı 1,2 ila 5 milyar ton arasında bir rakama ulaşabilir. Bu, 20 milyar akıllı telefon veya 10 milyar iPhone’un üreteceği atığa eşdeğer olarak görülüyor. Yani dünya genelindeki akıllı telefon sayısının 8,5 milyarı biraz aştığı düşünüldüğünde devasa bir miktar.
Ayrıca elektronik atıkların yapısı da değişiyor. Ev aletleri, ekranlar ve akıllı telefonlar klasik elektronik atıkların çoğunluğunu oluştururken, yapay zekanın yükselişiyle birlikte bilgisayar çipleri ve ekran kartları ön plana çıkıyor.
YouTube Shorts, yapay zeka destekli arka plan oluşturma aracını duyurdu
Bu yüksek performanslı bilgi işlem sistemlerinin bileşenlerinin sınırlı bir ömrü olduğu göz önüne alındığında, yapay zeka her yıl yüz milyonlarca çip ve ekran kartı tüketecek ve elektronik atık sorununu daha da kötüleştirecek.
Bu artan atıkların çevresel etkisi ise oldukça derin. Elektronik atıklar genellikle cıva ve sera gazları gibi tehlikeli maddeler içeriyor ve geri dönüştürülmezse yıkıcı sonuçlara yol açabilir. Araştırmacılar, yalnızca 2023 yılında yapay zeka kaynaklı elektronik atık miktarının 2,6 ton olduğunu ve herhangi bir müdahale olmazsa bu rakamın önümüzdeki yıllarda bin kat artabileceği konusunda uyarıyor.
Buna göre çalışma, 2030 yılına kadar yapay zeka kaynaklı elektronik atık artışını yüzde 16 ila 86 oranında sınırlamak için birkaç alternatif yaklaşım öneriyor. Bunların başında, bilgisayar cihazlarının atılmak yerine yeniden kullanıldığı ve farklı amaçlarla değerlendirildiği döngüsel ekonomi modeli geliyor.
Korkutucu gibi gözükse dahi bir olayı çok yönlü düşünmekte hayr vardır. Aynı türden bileşenler (komponentler) içeren bu atıkları geri dönüştürmek, birden fazla farklı türden bileşenler içeren akıllı telefonları geri dönüştürmekten daha kolay olabilir.