Genellikle sevindirici haberlerle gündeme gelse de başarısız uzay görevleri de oldukça önem taşıyor. Sovyetler Birliği’nin 1957’de Sputnik 1 uydusunu fırlatmasıyla uzay yarışı başladı. Ardından Amerika Birleşik Devletleri, Soğuk Savaş rakipleriyle uzayda hakimiyet için şiddetli bir rekabete girdi. Bunu takip eden uzay yarışı birçok kayda değer başarıyla doluydu. Ancak bazı ölümcül felaketler de dahil olmak üzere başarısızlıklar da gerçekleşti. İşte birkaç örnek…
Elon Musk vs Jeff Bezos: Uzay taşımacılığında kim daha başarılı?
Başarısız uzay görevleri: Apollo 1 – 1967
Britannica ve History‘nin içeriklerinden derleme yaparak sizler için başarısızlığa uğrayan uzay misyonlarını yazdık. Şimdi ilkine bakalım; Apollo 1. ABD uzay uçuşu tarihindeki ilk ölümcül kaza, 27 Ocak 1967’de gerçekleşti. Apollo uzay programının ilk insanlı görevinin hazırlıkları sırasında meydana geldi.
Florida’daki Cape Canaveral Hava Kuvvetleri İstasyonunda simülasyonlu bir fırlatma sırasında Apollo 204’ün komut modülünde ani bir yangın çıktı. Bu olay esnasında astronotlar Virgil “Gus” Grissom, Edward White ve Roger Chaffee hayatını kaybetti.
Modülün içindeki saf oksijen ortamında, serbest bir kıvılcım yangını başlattı. Ancak astronotların ölümüne yol açan kapıydı. Çünkü kapıdaki tasarım hatası, astronotları dışarı çıkması için zamanında açılmasını imkansız hale getirdi. Kazanın ardından NASA, bu görevi resmen Apollo 1 olarak tanımladı.
Kozmonot, paraşüt kurbanı oldu: Soyuz 1 – 1967
Apollo 1 yangınından sadece üç ay sonra, Rus kozmonot Vladimir Komarov da benzer bir kaderi paylaştı. 24 Nisan 1967’de sonunda Ay’a ulaşmayı amaçlayan ilk Sovyet uzay aracı olan Soyuz 1‘in Dünya’ya çarpmasıyla uzay uçuşunda ilk ölen kişiydi. Aynı zamanda iki kez uzaya giden ilk kişi de olmuştu.
Soyuz 1, görev sırasında hâlâ deney aşamasındaydı ve yörüngeye girdikten hemen sonra, fırlatmadan yaklaşık dokuz dakika sonra sorunlar başladı. Güneş panellerinden biri açılmadı, bu da güç kaynağını kesti ve uzay aracının kontrolünde sorun çıkardı.
Görev iptal edildi ancak kozmonot, Dünya atmosferine zorlu bir giriş yaptı. Soyuz 1 paraşütleri doğru şekilde açılmadı ve uzay aracı, güneydoğu Rusya’daki bir bölgeye şiddetli şekilde çakıldı.
Başarısız uzay görevlerine Soyuz 11 de katıldı: Tarih, 1971
Başarılı Ay’a inişlerin ardından ABD uzay programındaki meslektaşlarını geride bırakmaya hevesli Ruslar yeni adımların peşine düştü. Nisan 1971’de dünyanın ilk uzay istasyonu Salyut-1‘i fırlattılar. Ardından Haziran ayında, Soyuz 11’deki üç kozmonot, uzay istasyonunda deneyler ve gözlemler yaparak üç hafta geçirdi.
30 Haziran’daki dönüş yolculuklarında, uzay aracı yörüngeye normal bir şekilde girdi ve iyi bir iniş yaptı. Ancak misyonun yer ekibi, kapağı açtığında üç kozmonotun da tepkisiz olduğunu gördü. Bilim ekibi adeta şoka uğramıştı. Sebebi daha sonradan anlaşıldı. Soyuz 11’in yörünge ve iniş modülleri ayrıldığında ve kabinin basıncı düştüğünde hatalı bir havalandırma deliği açılmıştı. Uzay giysisi giymemiş olan kozmonotlar, inişten 30 dakika önce muhtemelen boğularak öldü.
Soyuz 11 felaketinin ardından Rus ve ABD’li bilim ekipleri, uzay giysileri tasarlamaya başladı.
1986’da Challenger faciası gerçekleşti
28 Ocak 1986’nın soğuk sabahında üzücü bir haber dünyaya yayıldı. Uzay mekiği Challenger, Cape Canaveral’dan fırlatılmasından 73 saniye sonra parçalandı. Daha sonra 15 bin kilometre yükseklikten Atlantik Okyanusu’na düştü.
Felakete yol açan şey ise, uzay aracının O-ringlerindeki (roket güçlendiricilerini ayıran kauçuk conta) bir arızaydı. Bu durum, güçlendiricilerin dengesini bozdu ve yangının başlamasına neden oldu. Araç, sesten bile daha hızlı hareket ediyordu ve hızla parçalanmaya başladı.
ABD’deki ulusal çapta yapılan “Uzayda Öğretmen” girişiminin bir parçası olarak lise öğretmeni Christa McAuliffe de ekipte vardı. Ancak ne yazık ki o dahil olmak üzere uzay aracındaki yedi astronot öldü.
Columbia felaketi – 2003
ABD’nin Columbia uzay mekiğinin 1 Şubat 2003′te atmosfere yeniden girerken parçalanması, uzay yolculuğu tarihindeki en travmatik kazalardan biri. Columbia felaketi, Challenger’dan sonra NASA’nın uzay mekiği programı sırasında meydana gelen ikinci kazaydı. Aynı zamanda bu başarısız misyon, uzay görevleri hakkında yaygın endişeye neden oldu.
Kaza, kalkış sırasında aracın yakıt deposunu ısıdan koruyup yalıtması ve buz oluşumunu engellemesi amacıyla kullanılan bir köpük parçasının kopmasından kaynaklandı. Büyük köpük parçası aracın sol kanadına düştü ve bir delik oluşturdu. Asıl olay Columbia görevi tamamlandıktan sonra gerçekleşti. Yeniden yörüngeye girişte, gaz ve duman delikten sol kanada girdi ve kanadın kırılmasına neden oldu. İnişten yedi dakika sonra mekiğin geri kalanı parçalandı.
Altı Amerikalı ve bir İsrailli mürettebatın tamamı kazada öldü.
