BIOS Ekranından Korkmayın

Bilgisayarınızın en temel özelliklerini ve ayarlarını yapabilmenizi sağlayan BIOS (Basic Input Output System) ekranı çoğu kullanıcıya çok karmaşık gelebilir.

Asıl işletim sisteminiz açılmadan önce, anakartın kendi küçük işletim sistemi olarak da tanımlayabileceğimiz BIOS gerçekten de karmaşık görünse de aslında, birkaç detay haricinde gayet basit bir yapıya sahip.

Bilgisayarınızın düğmesine basıp açtığınızda, karşınıza çıkan ilk ekranda, genelde ya F2 ya da DEL tuşuyla BIOS ekranına ulaşabiliyorsunuz. Bu tuşun hangisi olduğunu açılan ilk ekrandaki “Press ……. To enter setup” yazısından görebilirsiniz.

Sisteminizin özelliklerini BIOS ekranından görebilirsiniz

Tek Standart Yok

BIOS menülerinde tek bir standart yok ne yazık ki. Her anakart üreticisi kendi BIOS ekranını tasarlayabildiği gibi, aynı markanın farklı modelleri arasında da değişiklikler olabiliyor.

Menüler arasında farklılıklar olsa da temel özellikler açısından BIOS‘lar arasında çok büyük farklılıklar yok. BIOS ekranın temel özelliklerini görmeye ilk olarak ana ekrandan başlayalım.

{pagebreak::Ana Ekran}

Ana Ekran

Her ne kadar yeni nesil BIOS menüleri renkli tasarımlara, fare ile kontrol imkanına ve hatta dokunmatik arayüze bile sahip olabilse de genelde göreceğiniz ekran mavi arka plan üzerindeki klasik tasarımdır.

BIOS menüsünde üst kısımda sekmeler bulunur. Bunların başlıkları genelde Main, Advanced, Power ve Boot şeklindedir. Bunun dışında da bazı sekmeler olabilir fakat temel ayarların çoğunu bu sekmelerde bulabilirsiniz.

BIOS‘u ilk açtığınızda açılan ana sekmede genelde sisteminize ait temel bilgiler yer alır. BIOS sürümü, işlemcinin adı ve frekansı, sistemdeki RAM miktarı, saat ve tarih gibi genel bilgilere bu sekmeden ulaşabilirsiniz.

Ana ekranda en temel özellikler bulunuyor

SATA Ayarları

Bu sekmede ayrıca, sisteme bağlı olan depolama birimlerini de görebilirsiniz. Yeni bir sabit disk taktığınızda, sistemin bunu görüp görmediğini buradan anlayabilirsiniz.

Depolama birimlerine dair ayarlar arasında “Configure SATA as” şeklinde bir seçenek görebilirsiniz. Eğer birden fazla sabit disk takılıysa, buradan RAID’i seçerek RAID ayarı yapabilirsiniz. Burada karşınıza çıkabilecek AHCI seçeneği ise sabit diskinizi hızlandırabilecek bazı ayarlar yapar fakat bu ayarın olumsuz sonuçları da olabileceğinden pek ellemenizi tavsiye etmiyoruz.

{pagebreak::Boot Sekmesi}

Boot Sekmesi

Sisteme bağlı sürücülerle ilgili ayarlara Boot sekmesinden de ulaşabilirsiniz. Buradaki en önemli ayarın “Boot Device Priority” olduğunu söyleyelim. Bu seçenek ile sistemin hangi sürücü ile açılacağını ayarlıyorsunuz. Örneğin birden fazla sabit diskiniz var ve bu sabit disklerde ayrı işletim sistemi kuruluysa, ilk sıraya koyduğunuz sabit diskteki işletim sistemi açılır.

Benzer şekilde, USB bellek ya da DVD ile yeni bir işletim sistemi kurmak istediğinizde, sıralamada onları üste alarak sistemin bu cihazlar ile açılmasını sağlayabilirsiniz.

Sistemin hangi sürücüyle açılacağını buradan ayarlayabilirsiniz

USB ve Optik Sürücü

Bazı BIOS ekranlarında USB ve optik sürücüler için ayrı seçenekler olabilir. Bunları “Enable” olarak ayarlarsanız, sistemi bu cihazlar üzerinden açabilirsiniz.

Bunun dışında, birçok anakartın BIOS‘unda rastlayabileceğiniz bir diğer sekme ise Security yani güvenlik sekmesi. İşletim sistemine şifre koymak size yetmiyorsa, buradan da şifre koymanız mümkün.

{pagebreak::Power Sekmesi}

Power Sekmesi

BIOS ekranında göreceğiniz sekmelerden biri de Power sekmesi. Bu sekmede sistemin açılma ve kapanma, uyku modu ve otomatik açılması ile ilgili ayarlar bulunuyor.

Buradaki ayarların her anakart için farklı olabileceğini yine hatırlatalım. Yine de genel olarak en sık karşınıza çıkabilecek seçenekler S1 ve S3‘tür.

Sistemi açmak için farklı yollar belirleyebilirsiniz

Uyku Modu

Sisteminizi uyku moduna aldığınızda hemen hemen tüm bileşenlerin kapanmasını sağlamak için S3 moduna alabilirsiniz. Böylece uyku modundayken çok az güç harcanıyor. S3 modunda sorunlar yaşarsanız sistemi S1 moduna geri alabilirsiniz.

Bunun dışında, bilgisayarınızı farklı yollarla açabilmek için de bazı ayarlar yapmanız mümkün. Power menüsünde karşılaşabileceğiniz bazı seçenekler ile bilgisayarınızın belli bir saatte kendiliğinden, PS/2 klavyenizin bir tuşuna basarak ya da internet üzerinden açılmasını sağlayabilirsiniz.

{pagebreak::Advanced Sekmesi}

Advanced Sekmesi

Advanced yani Gelişmiş adı verilen sekmede ise değiştirirken gerçekten dikkat etmeniz gereken bazı ayarlar bulunuyor.

Bu sekmede sisteminize ait daha detaylı bilgilere, örneğin işlemci sıcaklığı, fan hızı ya da voltaj değerleri gibi bilgilere erişebiliyorsunuz.

Hız aşırtma yapmak için bu sekmedeki değerleri değiştirebilirsiniz. Yeni nesil anakartlarda bunun için farklı adlarda bazı sekmeler de bulunabiliyor fakat en temel ayarlar genelde bu sekmede yer alıyor.

Bu sekmede bellekler, işlemci ve diğer bileşenler için farklı bölümler bulunabiliyor. İşlemci için yapılabilecek ayarlar arasında çarpan değeri (multiplier, CPU ratio), BCLK frekansı ve voltaj gibi özellikler var. Eğer hız aşırtma ile ilgili çok fazla bilginiz yoksa, bu ayarlarla uğraşmanızı pek tavsiye etmiyoruz.

Hız aşırtma işlemleri için ayrı özel sekmeler de olabiliyor

Bellek Ayarları

Bellekler için de benzer ayarları bu sekmede bulabilirsiniz. Bellek frekansını ve zamanlamaları değiştirmeniz mümkün. Aynı işlemcilerde olduğu gibi belleklerde de çok fazla bilginiz yoksa bu ayarları değiştirmeyin. Sistemin kilitlenmesine yol açabilirsiniz.

Yeni nesil anakart modellerinde otomatik olarak güvenli hız aşırtma yapan seçenekler mevcut olabiliyor. BIOS‘ta bu seçeneği bulup, ayarları oradan yapmanız daha sağlıklı olacaktır.

:: BIOS ayarlarını kurcalıyor musunuz?