Cep telefonu teknolojisi için 1999 tarihi önemliydi. Zira o dönemlerde birçok firma farklı atılımlar yaparak bu sektörde tutunmanın yollarını arıyordu. Özellikle Nokia ve Ericsson arasında geçen mücadele çok daha çetin bir hal almaya başladı. Bu rekabette yeni olan Samsung ise cep telefonu tarihi açısından geleceği inşa ediyordu.
Renkli ekranların ortaya çıkması sonrası dijital fotoğraf makinesi özellikleri de kameralı telefonlarla herkesin cebine girmeye başladı. İşte cep telefonu teknolojisi ve tarihi gelişimi:
Kamera savaşları ve akıllı telefon çağı
Milenyum çağı olarak da adlandırılan 2000’li yıllar ile birlikte cep telefonu teknolojisi de farklı bir yere doğru evrilmeye başladı. Bir taraftan dijital sensörlerin gelişmiş olması ve küçülmesi cep telefonları için kamera çağının da önünün açılmasını sağladı. Kısa süre için yalnızca 10 yıllık bir sürede çamurlu kameralar 12 Megapiksel seviyesine kadar yükselecekti.
Ancak bir diğer taraftan ise iş insanlarına hitap eden cep telefonu modelleri de artmaya başladı. Diğer cep telefonu modellerine göre pahalı olan bu modeller buna rağmen yavaş yavaş iş insanları dışında da kullanılmaya başladı. Avuç içi bilgisayarlar ile cep telefonlarının bu yakın teması akıllı telefon çağının da ortaya çıkmasını sağladı.
Kameralı cep telefonu devri ve ilk kamera savaşları
Cep telefonu tarihi için akıllı telefondan sonraki ikinci büyük devrim ise kameralardı. Dijital kameraların da hayatımıza girmeye başladığı bu yeni dönem akıllı telefon çağının da ilk sinyallerini veriyordu. 2000 yılına gelindiğinde ise sektöre giren firmalar artık gövde gösterisi yapıyorlardı.
Bu dönemde telefonlara kamera özelliği eklendi. Aslında kameralı cep telefonu olarak ilk model Kyocera tarafından geliştirildi. VP-210 Visual adlı bu telefon 0.11 Megapiksel çözünürlüğüne sahip bir ön kameraya sahipti. Evet yanlış duymadınız, sadece Japonya’da satılan bu modelin kamerası önde yer alıyordu.
Yine bu dönemde Samsung, sektörde büyük bir öncülük yaptı ve 2000 yılının Haziran ayında SCH-V200 cep telefonuna 0.35 Megapiksel çözünürlüğünde bir kamera ekledi. Ancak ne Kyocera ne de Samsung kameralı cep telefonu modelleri çektiği fotoğrafları gösterecek özellikte değildi.
Bunun için bilgisayara bağlanmaları gerekiyordu. Sharp J-SH04 modeli ise entegre bir kameraya sahipti. Telefon 0.11 Megapiksel çözünürlüğünde fotoğraflar çekebiliyordu. Çekilen bu fotoğrafları telefondan görüntülemek ise mümkün hale gelmişti. O dönemdeki ekranlarda fazla gelişmemiş olduğu için çektiğiniz fotoğrafları telefon ekranından seçmek çok da kolay değildi.
İlk kameralı cep telefonu modelleri çok da etkileyici yapıda değildi. 2001 yılında Sony ile ortaklık kuran ve cep telefonu pazarında liderlik için atılım yapan Ericsson ise 2002 Nisan ayında T68i ile cep telefonuna takılan modüler bir kamera sistemi ile karşımıza çıktı. Bu kamera modülü 640 x 480 çözünürlüğe sahipti.
O dönemin ilk örneklerine göre global pazara çıkan bu model oldukça iyi bir kameraya sahipti. Bu kamera modülü ek bir kabloyla uzatılabiliyordu. Renkli ekranla karşımıza çıkan bu model, 256 renk gösteren bir yapıda karşımıza çıkıyordu. Her ne kadar sektöre önemli bir yenilik getirmiş olsa da 2000 yılında karşımıza çıkan Nokia 3310 efsanesi karşısında tutunması mümkün olmadı. Henüz o dönemlerde kameralı cep telefonu gelişimini tamamlamamıştı. Bu gelişimi tamamladığında bile klasik modeller yüksek satış rakamlarına ulaşmaya devam etti. O dönem için sağlam gövde yapısı ve kolay kullanımı ile Nokia 3310 büyük bir satış başarısı elde etti.
Nokia ise ilk kameralı cep telefonu olan 7650 modelini 2002 yılının Haziran ayında piyasaya çıkardı. Firma, ortaklıkla güçlenen rakibinin kamera atağına kısa sürede cevap vermişti. Kızaklı bir yapıya sahip olan telefon, o döneme göre 2.1 inç gibi geniş bir TFT ekranla karşımıza çıkıyordu.
Bunun sebebi ise çekilen fotoğrafların küçük ekranlarda seçilememesiydi. Şimdiye kadar ufacık ekranlara bakmaya alışkın olan kullanıcılar için kameralı cep telefonu modelleri ekranın da büyümesini sağlamıştı.
Her ne kadar entegre kameralı ilk telefon olmasa da, bu özelliği global pazara taşıyan ilk model Nokia 7650 olmuş oldu. Telefonun kamerası ise 168 x 208 piksel çözünürlüğündeydi. Bu renkli ekran 4096 renk gösterebiliyordu. Ancak telefonun en önemli özelliği ise Nokia’nın yıllarca büyük bir inatla kullanmaya devam ettiği Symbian işletim sisteminin Nokia tarafından ilk defa bu telefonda kullanılmasıydı.
Sony Ericsson ise bu atak karşısında dahili kameralı ilk modeli olan T610 ile karşımıza çıktı. Nokia sürekli olarak farklı formatlarla karşımıza çıkarken, Sony Ericsson’un üst seviye kameralı cep telefonu modelleri genel olarak T610 gibi dikdörtgen bir formda karşımıza çıktı.
Bu ilk entegre kameralı Sony Ericsson 288 x 352 piksel çözünürlüğüyle rakibinin önünde yer alıyordu. Telefon bunun dışında tasarım ve özellikleri açısından birçok ödül aldı ve yılın en iyi telefonu seçildi. Özellikle java tabanlı işletim sistemi ve joystick şeklinde yön tuşuyla birr çok kullanıcının hayallerini süslüyordu.
Nokia N serisi ve Sony Ericsson K serisi karşı karşıya
Nokia ise Sony Ericsson birlikteliğine karşı kamera konusunda iyi bir ortaklık kurma peşindeydi. Dünyanın önde gelen kamera merceği üreticilerinden Carl Zeiss ile Nokia ortaklığı bu sayede kuruldu. Bu ortaklığın ilk meyvesi ise 2005 yılında efsanevi Nokia N90 ile hayata geçti.
Dönemin tasarım standartlarını belirleyen Nokia, o dönemde çok kullanılan el kameralarından esinlendiği bir tasarımla karşımıza çıktı. Dönebilen ekranı ile fotoğraf çekerken anında görüntüyü görmeniz mümkün hale gelmişti. Yine katlanabilir telefon olarak tasarlanan telefonun üzerinde yer alan devasa kamera da dönebilecek şekilde tasarlanmıştı.
Nokia bu önemli ortaklıkla beraber 2 Megapiksel çözünürlüğünde bir kamerayla karşımıza çıktı. Telefon kameralarının 1 megapiksel sınırını yeni geçtiği bu yıllarda N90 önemli bir devrim ile karşımıza çıktı.
Yine aynı yıllarda ortaya çıkan Sony Ericsson K serisi ise N90 için önemli bir rakip haline geldi. K700 gece fotoğrafı için flash yerine uzun süre ışık sağlayan özel bir LED aydınlatma ile kameralı telefonlar arasında fark yarattı.
Nokia’nın Carl Zeiss ortaklığına karşı ise o dönemde dijital kompakt modeller arasında önemli bir marka haline gelen Sony Cybershot markası K serisi ile cep telefonlarına taşınmış oldu. Ancak ailenin fotoğrafçılık açısından en başarılı üyesi açık ara K750i oldu.
Cep telefonu 2 Megapiksel kamerası ve çift LED ışıklandırmasıyla N90 karşısında en sağlam duran modellerden biriydi. Özellikle telefon için üretilen özel aksesuarlarda piyasada önemli bir yer edinmesini sağladı. Yine telefonun otomatik odaklanma özelliği de Sony Ericsson markasının kamera savaşlarında önemli bir avantaj kazanmasını sağlamıştı.
Ancak 2005 yılında K serisinin bu başarısına Nokia 2007 yılında önemli bir cevap verdi. Kameralı cep telefonu denilince ilk akla gelen modellerden olan N95 kamerası tam 5 Megapiksel çözünürlüğe sahipti. O yıllar için Nokia N95 ile birçok kullanıcının dikkatini çekmeye başardı.
Ancak telefonun tek özelliği bu değildi. Ayrıca bugün cep telefonları ve ekranlar için standart haline gelen 16 milyon renk desteği ilk defa bu modelle birlikte karşımıza çıktı. Artık cep telefonu ekranı da 2.6 inç boyutuna ulaşmış yavaş yavaş boyutlar da yeniden büyümeye başlamıştı. Yine telefon Sony Ericsson gibi LED flaş ile karşımıza çıkıyordu.
Uzun süre bu kamera yarışını uzaktan izleyen Samsung ise 2008 yılında yeniden sahneye çıktı. Tabii ki o döneme kadar kapaklı cep telefonu piyasasında önemli bir pazar elde eden marka, üst seviye telefon pazarında da söz sahibi olmak istiyordu.
Samsung ilk olarak 8 Megapiksel çözünürlüğü ve LED flaş özelliğiyle ortaya çıkan Pixon ile karşımıza çıktı. Ancak Samsung durmadı ve bir yıl sonra Pixon 2 ile birlikte bu çıtayı 12 Megapiksel seviyesine çıkardı.
Pixon 2 ayrıca AMOLED ekranı, Wi-Fi ve GPS özellikleriyle de dikkat çekiyordu. Ancak bu kamera savaşları 2007 yılında ortaya çıkan iPhone fenomeni ile kısa sürede anlamsız hale gelecekti.
Akıllı telefon için ilk adım: Symbian
Cep telefonu teknolojisi evriminde, Akıllı telefon yolunda ilk adım önce IBM simon sonrasında ise Nokia Communicator ile atılmıştı. İş insanları için geliştirilen bu modeller, bir şekilde bilgisayar teknolojisiyle de dirsek teması halindeydi.
IBM Simon bu konuda ilk olsa da ne yazık ki firma bu serinin devamını getirmedi. Nokia ise cep telefonu piyasasında elde ettiği güçle birlikte Communicator serisini çok daha güçlü bir hale getirdi.
Ancak, Nokia ve IBM Simon bugün ilk akıllı telefon olarak sayılırken bu ünvanı ilk kazanan telefon ise Ericsson R380 modeliydi. Dışarıdan bakıldığında normal bir cep telefonu olan modelin tuş takımı açılıp kapanabiliyordu. Bu sayede ise bugünün akıllı telefonları gibi devasa bir dokunmatik ekran karşımıza çıkıyordu.
Her ne kadar Nokia Communicator ile akıllı özellikleri olan bir telefon üretmiş olsa da, Ericsson işletim sistemi olan, kullanıcı arayüzü Ericsson tarafından tasarlanmış, dokunmatik ekranlı ve kalemli ilk PDA yani avuç içi bilgisayar, cep telefonu birleşimi ile karşımıza çıktı.
İlginç olan ise daha sonradan Nokia tarafından 10 yıl kullanılan Symbian OS ilk defa bir cep telefonu için bu modelde hayat buldu. O dönemde Popular Science tarafından yılın en devrimsel buluşu olarak adlandırılan telefon için Smartphone yani akıllı telefon adlandırılması yapıldı.
Nokia ise Symbian OS ile ilk olarak Nokia 7650 ile birlikte tanışmış oldu. Ericsson bu işletim sistemini ilk cep telefonunda kullanan firma olsa da kendi geliştirdiği arayüzü UIQ ile bu sistemin hantallığını hafifletmeye çalışıyordu.
Sony Ericsson P800, R380 sonrası cep telefonu PDA melezi telefon piyasasını büyütmek ve bu pazarda ciddi kar elde etmek isteyen markanın yeni atılımıydı. Aslında ilk tasarımı ve prototipi Ericsson tarafından yapılmış, 2001 yılında Sony ile yapılan büyük ortaklık sonrası modeli 2002 yılına ertelemek zorunda kaldı. Artık Ericsson modellerinde Sony estetiğinin etkisi görülecekti.
Selefi R380 gibi yine açılır kapanır bir tuş takımı olan P800 ile karşımıza çıktı. Cep telefonu dokunmatik ekranı ve yanında gelen kalemiyle birlikte tam anlamıyla bir PDA meleziydi.
Symbian 7.0 ve UIQ arayüzü ile karşımıza çıkan cihaz, bu açıdan rakibi olan Nokia 6600’ın gerisinde kalıyor. İki telefonda Symbian tabanlı olsa da, Nokia’nın geliştirdiği Series 60 arayüzü çok daha akıcı bir kullanım sunuyordu.
Ancak P800, Nokia 6600 karşısında daha yüksek bir hafıza desteği ile karşımıza çıkıyordu. Telefonun kendi hafızası ise 16 MB gibi bugün için kabul dahi edilemez seviyelerdeydi. Hafıza ise 12 MB hafıza kartı desteğiyle arttırılabiliyordu. O dönemle için çok önemli olan WAP 2.0 ve http desteği de bu model tarafından sunulmuştu. Ekran olarak ise açıldığında 2,9 inç gibi o dönem için devasa bir dokunmatik ekran ile karşımıza çıkıyordu.
Açık kaynaklı Symbian OS işletim sistemi, Ericsson, Motorola, Samsung gibi bir çok cep telefonu üreticisi tarafından kullanılıyordu. Ancak Symbian arayüzü Series 60 ile birlikte işletim sisteminin hantallık sorunları aşan Nokia, Ericsson’un bu pazarda ciddi ivme kazandığını görerek PDA benzeri bir cihazı piyasaya sunmaya karar verdi.
Ortada bir dokunmatik ekran olmasa da, akıllı özellikleri, ajandası, takvimi ve not alma gibi özellikleri bulunan Nokia 6600, MMC hafıza kartı desteği gibi ilginç özelliklere de sahipti. Her ne kadar iş insanlarının ilk tercihi olmasa da, pahalı fiyatına karşın çok satan Nokia modelleri arasında yerini aldı. 6600 ile birlikte Nokia bu pazarı daha geniş kitlelere açabileceğini de fark etmiş oldu.
PDA akıllı telefon melezleri yaygınlaşıyor
PDA teknolojisi ilk olarak Apple tarafından MessagePad cihazıyla birlikte karşımıza çıkmıştı. Her ne kadar PDA atası olarak da karşımıza IBM Simon çıkmış olsa da, MessagePad Newton OS adlı bir işletim sistemi kullanıyordu. İlk PDA denemesi sonrası cep bilgisayarları için önemli model ise Palm Pilot olarak 1997 yılında ortaya çıktı.
Bu modeller sonrası cep bilgisayarları ya da daha sonra iyice küçülmeleriyle birlikte avuç içi bilgisayarlar akıllı telefonlar için de önemli bir ilham kaynağı oldu. Hatta bir zamanlar akıllı telefon piyasasının önemli oyuncularından olan HTC, PDA sektöründen akıllı telefon sektörüne geçiş yapmıştı.
PDA sektöründe önemli başarılar elde eden Palm, PalmOne Treo ile önemli bir PDA telefon modeliyle karşımıza çıkmış oldu. BlackBerry tarafından devam ettirilen bu klavyeli telefon modeli, 2003 yılında piyasaya çıktığında iş insanları arasında büyük rağbet gördü. Cep telefonu teknolojisi açısından da önemli bir adımdı. Özellikle 32 MB boyutunda olan hafızası ön plana çıkmasını sağladı.
Bir taraftan bir PDA gibi takvim, not alma, organizatör gibi özellikleri olan telefon, telefondan mail atabilmeyi kolaylaştıran klavyesiyle birlikte akıllı telefon sektöründe çok farklı bir geleneğin de kapısını aralamış oldu. Bu klavyeli telefon modeli iPhone karşısında BlackBerry’nin de uzun süre piyasada kalmasını sağladı.
Yine aynı yıllarda piyasaya çıkan BlackBerry ise iki ayrı modelle PDA telefon melezi cihazlar üretmeye başladı. İlk model olan BlackBerry Quark 6210 siyah beyaz ekranıyla karşımıza çıkmıştı. Ama o dönemde ortaya çıkan diğer rakiplerin renkli ekran kullanması firmayı da harekete geçirdi.
Böylece karşımıza BlackBerry 7210 modeli ortaya çıktı. Organizatör, takvim, mail atma gibi önemli özelliklere sahip telefon, çok daha rahat kullanılan bir klavye tasarımıyla karşımıza çıktı. İlk tasarımlarında tuşlar arasında boşluk bırakan marka, sonradan bu boşluğu bırakmaya gerek olmadan, birden fazla tuşa basılmasına engel olan özel bir klavye tasarımıyla karşımıza çıkacaktı.
Sony Ericsson ise PDA telefon melezlerinden vazgeçmedi. Bu seferde 2004 yılında P910 ile karşımıza çıktı. Bu sefer açılıp kapanan tuş takımının arkasına klavye eklenmişti. Ancak ilk defa bu telefonla birlikte yüksek hafıza kartı destekleyen modeller hayatımıza girdi. Kendi hafızası 32 MB olan P910 tam olarak 2 GB hafıza kartı desteği sunuyordu.
HTC TyTN, işte bir zamanlar akıllı telefon pazarını alt üst eden Tayvanli firma, 2000 yılında Microsoft için ürettiği Pocket PC modelleriyle PDA sektöründe Microsoft’a büyük bir avantaj kazandırmıştı.
Firma 2006 yılında ise Microsoft Pocket PC işletim sistemiyle, PDA telefon melezi piyasasına giriş yapmış oldu. Dokunmatik ekranı ve 2,8 inçlik dev ekranı dışında kaydırmalı klavyesiyle de iş insanları tarafından çok beğenilmişti. HTC bu modelle birlikte akıllı telefon piyasasına da ilk girişini yapmış oldu.
Nokia 2007 yılında tüm olacaklardan habersiz yeni akıllı iş telefonu olan E90 Communicator ile piyasaya çıktı. Communicator serisinin temel tasarım özelliklerini taşıyan cihaz, 16 milyon renk destekli ekranı, 128 MB hafızası, 4 inçlik dev ekranı ile önemli özelliklere sahipti. Nokia bu modelle klavyeli akıllı cep telefonu pazarında tutunmak istiyordu. Ancak firma yakında patlayan bir devrimle istediğine ulaşamadı.
Apple sahneye çıkıyor iPhone 2G
Apple, aslında uzun süredir hayatımızda olan dokunmatik ekran deneyimini çok daha keyifli hale getiren bir tasarımla karşımıza çıktı. Steve Jobs, daha önce kovulduğu şirkete CEO olarak geri dönmüş ve kısa sürede iPod ve iMac gibi yeni devrimlerle zor durumda olan şirketi kara geçirmişti.
Şimdi ise Steve Wozniak ile temellerini attıkları bu firmayı bir dünya devi yapacak hamleyi yapacaktı. Jobs tarafından tanıtılan bu ilk iPhone tam dokunmatik bir ekrana sahipti. Altında yer alan tek bir tuşla kontrol edilen akıllı cep telefonu, şimdiye kadar eşi benzeri görülmeyen bir kullanıcı arayüzü ile karşımıza çıkıyordu. Aslında cep telefonu teknolojisi açısından, bildiğimiz anlamda ilk akıllı cep telefonu iPhone 2G dersek, çok da yanılmış olmayız.
Özellikle yıllardır kullanıcı deneyimine odaklanan firma, iPod ile başardıklarını şimdi de iPhone ile tekrar edecekti. Multi Touch yani çoklu dokunmatik ekran teknolojisi de bu telefonla birlikte hayatımıza girdi. Diğer modellerin Apple’a yetişmesi ise 2-3 seneyi bulacaktı. Özellikle 3G özelliği olmadığı için eleştirilen ilk model sonrası ortaya çıkan 3G ile Apple yeni çağın cep telefonu piyasasında tahtı uzun süre bırakmamak üzere ele geçirdi.
Apple özellikle geliştirdiği işletim sisteminin hızıyla piyasada bulunan Microsoft Pocket PC, Symbian gibi yazılımların da bir süre sonra piyasadan silinmesine neden oldu. Apple’ın işletim sisteminin bu kadar hızlı ve rakipsiz olması ise bir süre rakiplerin bocalamasına neden oldu. Bu boşluğu ise Google Android ile dolduracaktı.
Cep telefonu teknolojisi ve geçirdiği evrimi anlattığımız bu serimiz, akıllı telefon çağı ile devam edecek. Bu bölümde ise Nokia tarafından piyasaya sürülmüş N-Gage gibi modellere akıllı telefon devrimi nedeniyle yer veremedik. Ancak akıllı telefon çağı dosyamızda, oyun telefonları başlığında N-Gage modeline de hak ettiği yeri vereceğiz. Cep telefonu teknolojisi evrimini anlattığımız bu dosyamızı nasıl buldunuz? Yorumlarınızı bekliyoruz.
{{user}} {{datetime}}
{{text}}