Birçok kişinin “dâhi” olarak gördüğü milyarder iş insanı Elon Musk, hem zorlu hem de başarı dolu hayatı ile merak konusu. Tesla ve SpaceX‘in CEO’su, The Boring Company‘nin kurucusu, OpenAI ve Neuralink‘in kurucu ortağı olmayı başardı. Ancak bir yandan uzun vadeli hedefine odaklandı: Mars’ı kolonileştirmek.
Okulda zorbalığa uğramaktan küçük çaplı bir girişimci olmaya ve sonunda bilim kurgudan fırlamış gibi görünen iki büyük şirketin CEO’su olmaya giden yaşamına baktık. İş dünyasının tartışmalı isimlerinin başında gelen milyarderin şu anda 184 milyar dolar değerinde serveti bulunuyor. Peki, onun hakkında daha fazla ne biliyoruz? İşte Musk’ın hayatı ve kariyeri…
Son günlerde "hangi kitapları okusam" diye düşünüyorsanız, bir önerimiz var: Teknoloji liderlerinin biyografileri size ilham olabilir.
Elon Musk’ın yaşamının ilk dönemleri
Milyarder iş insanı, 28 Haziran 1971’de (50 yaşında) Güney Afrika‘nın Pretoria kentinde doğdu. Musk’ın annesi Maye, Kanadalı profesyonel bir diyetisyen ve model. Babası Errol ise Güney Afrika doğumlu elektromekanik mühendisi ve pilottur.
Ebeveynleri 1979’da boşandıktan sonra, 9 yaşındaki Elon Musk ve küçük kardeşi Kimbal, babalarıyla birlikte yaşamaya başladı. Ancak o, ünlendikten sonra babasıyla sorunlu ilişkisi ortaya çıktı.
Business Insider‘a göre, Musk 1983 yılında 12 yaşındayken “Blastar” adlı basit bir oyunu, bir bilgisayar dergisine 500 dolara sattı. Milyarder, bunu “önemsiz bir oyun … ama Flappy Bird‘den daha iyi” olarak tanımlıyor. Yine de Musk’ın okul günleri kolay değildi. Bir gün okulda bir grup tarafından bayılana kadar dövüldü, merdivenden atıldı. Sonunda hastaneye kaldırıldı.
Liseden mezun olduktan sonra ünlü CEO, annesi Maye, kız kardeşi Tosca ve erkek kardeşi Kimbal ile Kanada’ya taşındı. Ontario’daki Queen’s Üniversitesinde iki yıl okudu. Ancak eğitimini Pennsylvania Üniversitesinde tamamlayarak fizik ve ekonomi alanlarında dereceler elde etti.
Pennsylvania Üniversitesinde okurken bir sınıf arkadaşıyla 10 yatak odalı bir kardeşlik evini kiralayıp gece kulübüne çevirdi. Bu onun ilk girişimcilik denemesiydi.
Elon Musk, doktorayı bırakıp iş dünyasına resmen atıldı
Mezun olduktan sonra doktora yapmak için Stanford Üniversitesine gitti ancak okulu tamamlamadı. California’da sadece iki gün geçirdikten sonra kabulünü erteledi ve eğitimini bitirmek için geri dönmedi, iş hayatına atıldı.
Elon Musk, kardeşi Kimbal ile Zip2‘yi (yazılım şirketi) kurdu. Bir grup Silikon Vadisi yatırımcısı, The New York Times ve Chicago Tribune gibi gazetelere şehir seyahat rehberleri sağlayan şirkete fon sağlamaya yardımcı oldu. Zip2 iyi günlerini geçirirken, Musk tam anlamıyla ofiste yaşıyordu. Ardından Compaq, Zip2’yi 341 milyon dolar değerinde bir anlaşmayla satın aldı. Böylece Musk’a 22 milyon dolar kazandırdı.
Daha sonra, Zip2 satışından elde ettiği 10 milyon dolarlık parayla 1999 yılında çevrim içi bankacılık şirketi X.com‘u kurdu. Yaklaşık bir yıl sonra, X.com, PayPal‘ı oluşturmak için Peter Thiel‘ın kurduğu finansal girişim Confinity ile birleşti. Güney Afrika asıllı iş insanı ilk başta PayPal’ın CEO’su olarak seçildi ancak uzun sürmedi.
Kurucu ortaklar arasındaki anlaşmazlıklardan sonra Musk, tatil için Avustralya’ya gitti. Bu, olayları kızıştırdı ve PayPal’ın yönetim kurulu onu kovdu. Ancak Musk için işler yine de yolunda gitti. eBay 2002’nin sonlarında PayPal’ı satın aldı.
PayPal’ın hissedarı olarak, eBay’in ödediği 1,5 milyar dolardan 165 milyon dolar elde etti. Confinity ile X.com birleştiğinde ürün adı olarak PayPal yerine X.com için direnen Musk, yıllar sonra bu adı eBay’den satın aldı.
İkinci dönüm noktası: SpaceX ve Tesla şirketleri
Aslında Elon Musk, PayPal satışından önce bile, Mars’a fare veya bitki gönderme planının hayalini kuruyordu. 2002’nin başlarında, PayPal satışından elde edilen 100 milyon dolarlık parayla Space Exploration Technologies (SpaceX) isimli şirketi kurdu. Musk’ın amacı, uzay uçuşunu 10 kat daha ucuz hale getirmekti.
İlk uzay araçlarından birinin adına “Dragon” verdi. SpaceX’in uzun vadeli hedefi, Mars’ı kolonileştirmeyi ekonomik hale getirmek. Ayrıca Musk, ana görevi elektrikli otomobil üretmek olan Tesla Motors‘un 2003’te kuruluşunda yer aldı.
Martin Eberhard‘ın kurduğu Tesla’ya toplam 70 milyon dolarlık ilk yatırımını yaptı. Burada aktif bir rol oynadı ve ilk arabası olan Roadster’ın geliştirilmesine yardımcı oldu. Tamamen elektrikli Roadster, 2006 yılında piyasaya çıktı.
Ünlü CEO, SolarCity isimli Güneş enerjisi şirketi fikrini ortaya attı. Kuzenleri Peter ve Lyndon Rive‘a 2006’da SolarCity’yi kurmak için işletme sermayesini verdi. 2016’nın sonlarında Tesla, SolarCity’yi 2.6 milyar dolarlık bir anlaşmayla satın aldı.
2008 Ekonomik Krizi Musk’ı iflasa sürüklüyordu
2007’de Elon Musk, Tesla’da önce Eberhard’ı CEO koltuğundan, ardından şirketin yönetim kurulu ve yönetici görevlerinden tamamen çıkardı. 2008 Ekonomik Krizi onu da ciddi şekilde etkiledi. Tesla’yı iflastan kurtardı; Tesla’ya 40 milyon dolar yatırım yaptı ve şirkete 40 milyon dolar daha borç verdi. Aynı yıl şirketin CEO’su oldu.
Ancak SpaceX, Tesla ve SolarCity arasında ciddi yatırımlar yapan iş insanı, neredeyse iflas ediyordu. 2008’i hayatının en kötü yılı olarak tanımlıyor. Tesla para kaybetmeye devam ediyordu ve SpaceX, Falcon 1 roketini fırlatmakta sorun yaşıyordu. 2009 yılına geldiğinde ise artık hayatını kişisel kredilerle sürdürüyordu.
2008’in sonlarında iki iyi haber aldı; SpaceX, uzaya malzeme sağlamak için NASA ile 1,5 milyar dolarlık bir sözleşme imzaladı ve Tesla sonunda daha fazla dış yatırımcı buldu. Haziran 2010’a kadar Tesla, başarılı bir halka arz gerçekleştirdi. Şirket halka arzda 226 milyon dolar topladı ve 1956’da Ford’dan bu yana halka açılan ilk otomobil şirketi oldu.
2015’in sonunda SpaceX, Uluslararası Uzay İstasyonuna ikmal yapmak için 24 fırlatma yaptı ve birçok rekor kırdı. 2016 yılında SpaceX Falcon 9, yeniden kullanılabilir bir yörünge roketinin ilk başarılı okyanusa inişini gerçekleştirdi. Daha sonra SpaceX’in bugüne kadar ürettiği en güçlü roket Falcon Heavy, Şubat 2018’de başarılı bir fırlatmayı tamamladı.
Elon Musk, Hyperloop ve Neuralink fikirlerinin peşinde
Musk, Hyperloop gibi yeni fikirler bulmayı da bırakamıyor. Bir vakum tüpü içinde seyahat eden süper hızlı tren Hyperloop, teorik olarak yolcuları Los Angeles’tan San Francisco’ya 30 dakikada taşıyabilir.
Benzer şekilde, 2016 yılında başka bir şirket kurdu. Yüksek hızlı, trafiksiz sürüş için şehirlerin altında ve çevresinde bir tünel ağı kazma misyonuna sahip The Boring Company.
2015’in sonlarında Musk, yapay zekayı araştırmaya ve insanlığı yok etmemesini sağlamaya yönelik kâr amacı gütmeyen OpenAI‘ı kurdu. 2017’de bir şirket daha kurdu; insan beynine implante edilebilecek cihazlar üretmeye çalışan Neuralink.
Kasım 2019’da ise, yeni bir Tesla aracını piyasaya sürdü; Tesla’nın ilk ve çok beklenen kamyoneti Cybertruck. SpaceX, 2020’de iki önemli dönüm noktası geçirdi. Birincisi, Mayıs ayında SpaceX, uzaya ilk astronotlu görevi tamamlamak için NASA ile ortaklık kurdu. İkincisi ise, Kasım ayında SpaceX, altı aylık bir konaklama için Uluslararası Uzay İstasyonuna dört astronot göndererek ilk “operasyonel” insan uzay uçuşunu tamamladı.
Son olarak Tesla, 20 Ağustos 2021 günü insansı robotu Tesla Bot‘u tanıttı. Tesla Bot, insanların yapmak istemediği günlük işleri yapmak üzere tasarlandı. Şirket, önümüzdeki yıl ilk prototipi tamamlamayı planlıyor.
