Dünya üzerinde çip sorunu devam ediyor. Birçok alanda kullanılan bu çipler, yarı iletken olarak da adlandırılıyor. Çip krizi şu anda, otomotiv ve tüketici elektroniği bölümlerini oldukça fazla etkiliyor. Intel CEO‘su da dünyadaki bu çip krizi konusunda, oldukça önemli birtakım açıklamalarda bulundu.
Apple'ın iPhone tedarikçilerinden olan Foxconn, büyük bir soruna dönüşen çip kıtlığı hakkında konuştu. Şirket sorunun seneye de devam edeceğini belirtti.
Intel CEO’su: Çip krizi daha uzun süre devam edebilir
Daha önce, çip krizinin en az iki yıl daha süreceği belirtiliyordu. Şimdi ise Intel CEO’su Pat Gelsinger, bu sorunun daha uzun sürebileceğini belirtti. Bir Reuters raporuna göre üst düzey yetkili, Taipei’deki Computex Ticaret fuarının sanal bir oturumunda, koronavirüs pandemisi dolayısıyla uzaktan çalışma ve çevrimiçi eğitim eğiliminin yarı iletkenlerde patlayıcı bir büyüme döngüsüne yol açtığı söylendi.
Bu durum, mevcut küresel tedarik zincirlerinde büyük bir baskıya neden oldu. Gelsinger, “Endüstri yakın vadeli kısıtlamaları gidermek için birtakım adımlar attı. Ekosistemin dökümhane kapasitesi, alt tabakalar ve bileşenlerin eksikliğini gidermesi birkaç yıl sürebilir.” diye ekledi. Gelsinger, bu açıklamayı daha önceden Nisan ayında yapmıştı. Bununla birlikte, “ABD ve Avrupa‘daki diğer yerlere genişlemeyi, dünya için sürdürülebilir ve güvenli bir yarı iletken tedarik zinciri sağlamayı planlıyoruz.” dedi.
Logitech’in CEO’su Bracken Darrell, şirketin üç ila altı ay daha sürebilecek tedarik sorunları ile karşı karşıya olduklarını belirterek, küresel yonga kıtlığı tartışmasına o da katıldı. Aynı zamanda, bazı endüstrilerin bu sorunla bir yıla kadar karşı karşıya kalabileceklerini de belirtti. Darrell, “Diğerleri gibi biz de eksiklikleri hissettik, ancak onları iyi bir şekilde hafifletmeyi başardık.” açıklamalarında bulundu.
Global çapta süren bu çip krizinin ne zaman sona ereceği hakkında siz ne düşünüyorsunuz?
Son günlerde MIUI 12.5 güncellemesinin dağıtımıyla meşgul olan Xiaomi, merakla beklenen bu arayüzü akıllı telefonlarına getirmeye devam ediyor. Çin’de ilk etabı tamamlayan üretici, amiral gemisi modellerin ardından nihayet şimdi orta segment modellere geçti.
Geçen hafta Mi 9T serisi ve Redmi Note 9 Pro‘nun Çin sürümleri için güncellemeyi yayınlayan üretici, kısa bir sürenin ardından Redmi 10X 5G serisi içinde bu güncellemeyi piyasaya sürdü.
MIUI 12.5 güncellemesini tüm hızıyla cihazlarına ulaştıran Xiaomi, iki modeli için daha bu güncellemeyi piyasaya sürdü. İşte detaylar.
Redmi 10X 5G serisi MIUI 12.5 güncellemesini aldı
Şirketin uygun fiyatlı modelleri olan Redmi 10X ve 10X 5G, bu ayın başlarında iki haftalık arayla Android 11 güncellemesini aldı. Çok zaman geçmeden Xiaomi, her iki modele de MIUI 12.5 arayüzünü erkenden getirdi.
Güncelleme Redmi 10X 5G için V12.5.2.0.RJHCNXM yapı numarasıyla gelirken, Redmi 10X Pro 5G içinde V12.5.2.0.RJLCNXM yapı numarasıyla geliyor.
Xiaomi’nin Çin’de piyasaya sürdüğü Redmi 10X5G serisi, özellik ve fiyat tarafından oldukça tatmin edici bir potansiyele sahip. Bunun yanı sıra her iki telefonda MediaTek’in Dimensity820 yonga setini kullanan ilk cihaz unvanını taşımakta.
MIUI 12.5 arayüzü neler sunuyor?
Xiaomi’nin geçen yıl Aralık ayında piyasaya sürdüğü MIUI 12.5 arayüzü, pek çok yeniliği beraberinde getiriyor. MIUI 13 öncesi ara sürüm olarak sunulan bu güncelleme; yeni süper duvar kağıtları, yeni animasyonlar, gizlilik ayarları gibi önemli yükseltmeleri içeriyor. En önemlisi ise performans ve akıcılık tarafında ortaya çıkıyor. Gerek kullanıcı raporları, gerekse şirketin vaatlerine göre MIUI 12.5 arayüzü, akıllı telefonların performansını bir önceki MIUI 12 sürümüne kıyasla yüzde 35 oranda arttırıyor. Aynı zamanda güç tüketimi de yine eski sürüme kıyasla yüzde 25 oranlarında düştü.
Alibaba bulut bilgi işlem birimi, Apsara işletim sistemini diğer mimarilerin yanı sıra Arm, x86, RISC-V tabanlı işlemcilere uyumlu hale getiriyor.
Alibaba Cloud‘un İstihbarat Gurubu başkanı Zhang Jianfeng, gerçekleştirilen etkinlikte bilişim teknolojileri ekosistemin geleneksel olarak çipler tarafından tanımlandığını, ancak bulut bilişimin bunu tamamen değiştirdiğini söyledi.
Microsoft xCloud için 1080p müjdesi geldi. Bulut tabanlı oyun hizmeti, oyuncuların karşısına daha yüksek grafik çözünürlüğüne sahip olarak çıkacak.
Alibaba çip teknolojisini standartlaştıracak
Jianfeng açıklamasında, “Bir bulut işletim sistemi, sunucu çiplerinin özel amaçlı çiplerin ve diğer donanımların bilgi işlem gücünü standartlaştırabilir. Böylece çip, x86, Arm, RISC-V ya da herhangi bir donanım hızlandırıcıya dayalı olsun, müşteriler için bulut bilişim tekliflerini yüksek kalitede standart hale getirebilir” ifadelerini kullandı.
Pazar araştırma firması IDC‘ye göre, Çinli e-ticaret devinin hizmetlerinden Alibaba Cloud, en hızlı büyüyen işletmelerden biri oldu. Hizmet 2020’nin ikinci yarısında dünyanın en büyük dördüncü genel bulut hizmeti oldu.
Küresel çip pazarına çoğunlukla kişisel bilgi işlemde Intel‘in x86‘sı ve Arm hakim. Ancak Arm’ın teknolojileriyle rekabet eden açık kaynaklı bir çip mimarisi olan RISC-V, özellikle Çinli geliştiriciler arasında dünya çapında popülerlik kazanıyor. California Üniversitesinden akademisyenler tarafından başlatılan RISC-V, lisans ya da patent ücreti olmaksızın herkesin kullanımına açık.
Öte yandan bazı Çinli şirketlerin RISC-V gibi alternatiflere doğru hareket ettiği ifade ediliyor. Ancak böylelikle teknoloji standartlarının daha fazla kutuplaştığı ve küresel iş birliği için ideal olmadığı fikri ortaya çıkmış durumda.
Ülkemizde ve tüm dünyada ilgi çekici hale gelen kripto para ile ilgili en çok merak edilen konulardan biri yasal düzenleme oldu. Yasal düzenleme ile ilgili komisyona sunulan bir raporda kripto paraların düzenlenmelerine dair bilgiler ortaya çıktı. Yeni bilgilere göre kripto para borsaları için sermaye şartı aranacak. Ayrıca kripto paralardan vergi alınması da öngörülüyor.
Merkez Bankası'ndan kripto paralar ile ilgili bir rapor geldi. Diğer yandan, yasal düzenlemenin de yolda olduğu ifade edildi.
Kripto para borsalarına yasal düzenleme yolda
Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinesinde çalışmalar yürütülmeye devam ediyor. Yakında zamanda yasal düzenlemelerin çıkması bekleniyor. Kripto para borsalarının Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) gözetiminde faaliyet göstereceği ve asgari sermaye şartı bulunacağı belirtildi.
Hürriyet gazetesinin haberine göre, borsaların ve yatırımcıların beklediği düzenleme de sona yaklaşıldı. Düzenleme de kripto para borsalarının faaliyet gösterebilmesi için gerekli şartlar belirlendi. Tüketiciyi korumak ve kara para aklanmasının önüne geçmek için denetim ve gözetim mekanizmaları güçlendirilecek. Borsa şirketlerinin bu alanda faaliyet gösterebilmeleri için SPK lisansı alması gerekecek.
Kripto paralara vergi alınmasına ilişkin herhangi bir yasal düzenleme bulunmamakta. Bu konu da yasal düzenlemesi de bulunan diğer ülkeler inceleniyor. Türkiye stopaj uygulamasını devreye sokmayı düşünüyor. Lisansını alan kripto para borsaları, kullanıcı adına stopaj uygulayacak ve bunu vergilendirme aracı olarak kullanacak. Kripto paranın emtia olarak görüneceği alım satım yapanların mükellef olması gündemde konusu.
TBMM Dijital Mecralar Komisyonu’na sunulan ‘Mayıs 2021’ tarihli Merkez Bankası raporunda; kripto varlıklar; dijital ortamda üretilen ve kullanılan, bilgisayar ağları üzerinde doğrudan eşler arasında işlem gören, değeri genellikle küresel olarak kullanıcıları tarafından arz ve talep dengesi ile belirlenen, merkezi bir otorite yerine kriptografik tekniklerle yönetilen dijital varlıklar olarak nitelendirildi.
Akıllı saatler yaygınlaşmaya devam ediyor. Günlük adım sayısından kandaki oksijen seviyesine kadar ölçen bu cihazlar, kullanıcılardan yoğun ilgi görüyor. Şu an için Apple‘ın hakim olduğu pazardaki rekabet ise günden güne artıyor.
Bu konudaki son hamle ise Meizu’dan geldi. Bir süredir aksesuar pazarından uzak olan Çinli teknoloji şirketi, Meizu Watch ismindeki yeni akıllı saatini duyurdu.
Huawei'nin HarmonyOS sistemini çalıştıran ilk akıllı saatleri canlı olarak sızdırıldı. İşte karşınızda Huawei Watch 3 ve Watch 3 Pro.
Meizu Watch özellikleri ve fiyatı
Son olarak 2016 yılında bazı akıllı özelliklere sahip analog saatini tanıtan Meizu, uzun bir aradan sonra pazara geri döndü. Bugün bir etkinlik düzenleyen şirket, Meizu Watch isimli akıllı saatini tanıttı. Akıllı saatlerdeki en büyük sorunlardan biri olan performans kısmını ciddiye alan şirket, bu üründe Qualcomm Snapdragon Wear 4100 işlemcisini tercih etti. Aynı zamanda 1GB RAM ve 8 GB‘lık yerel depolama alanı bu üründe karşımıza çıkıyor.
e-SIM özelliği sayesinde hiçbir cihaza ihtiyaç duymadan tek başına bağlantı sağlayan Meizu Watch, 1.78 inç büyüklüğünde AMOLED bir ekrana sahip. 368 x 448 çözünürlüğündeki ekran, Corning Gorilla Glass ile korunuyor ve 326PPi’da 500 nit parlaklık değeri sunuyor.
Pil konusunda da iddialı olan saatin 420mAh bataryası, 36 saate kadar kullanım ömrü sunuyor. Şirketin açıklamalarına göre hızlı şarj özelliğine sahip olan cihaz, 15 dakikalık bir dolum süresi ile tüm gün kullanılabiliyor. 46 x 38.4mm ölçülerinde ve 12.97mm kalınlıkta olan saat, seramik tabanlı alüminyum bir tasarıma sahip.
2.4GHz Wi-Fi,Bluetooth 4.2 ve NFC‘yi destekleyen Meizu Watch, iç/dış mekan koşusu, yürüyüş, bisiklet, masa tenisi, badminton, bowling, kürek çekme, tırmanma, ip atlama gibi çeşitli spor aktivitelerini takip edebilir. Kandaki oksijen takibi, kalp atış hızı takibi, basınç izleme, uyku takibi, nefes alma eğitimi ve hareketsizlik alarmı da bu saatte bulunan özellikler arasında.
Sadece tek bir versiyona sahip olan saat, 1.499 Yuan (235 dolar) fiyatıyla 1 Haziran‘da satışa çıkıyor. İlk olarak sadece Çin pazarı için ulaşılabilir olan ürünün globale gelip gelmeyeceği ise şimdilik gizemini koruyor.
Ortaya çıkan söylentilere göre OPPO Watch 2, Snapdragon Wear 4100 yonga setinden güç alacak. Söylentiler doğruysa cihaz, bu işlemciyi kullanan ikinci akıllı saat modeli olacak.
Oppo Watch Free akıllı saat piyasasına katılmaya hazırlanıyor. Çinli şirketin, model için ticari marka başvurusu yaptığı ortaya çıktı.
Yonga seti kullanımında akıllı saat üreticileri yavaş davrandı
Qualcomm, akıllı saatler için üretilen yonga setlerini piyasaya sürmede yavaş davrandı, ancak akıllı saat üreticileri yonga setlerini cihazlarına ekleme konusunda daha yavaştı. Uzun bir süre Android Wear ve Wear OS cihazları, Snapdragon Wear platformunun en optimize edilmemiş sürümünde çalıştı. Şu anda yalnızca Mobvoi TicWatch Pro 3, 11 ay önce piyasaya sürülmüş olan en son Snapdragon Wear 4100‘de çalışıyor.
Bu yılki akıllı saat neslinin, bir sıçrama yapacağına dair öngörü bulunuyor. En son gelen söylenti, 42mm ve 46mm boyutlarında yedi model olacağına ve altı adet renk seçeneği bulunacağına değiniyor. Bu yükseltmelere rağmen OPPO’nun, Apple Watch‘a benzetilen kare şeklindeki dizaynını sürdüreceği düşünülüyor.
Her ne kadar söylentileri ve teaserları göz önünde bulundursak da, bazı kafa karıştırıcı noktaları bulunuyor. Ambiq Apollo4s, düşük güç modu ile OPPO’nun RTOS’unu çalıştırmak için kullanılan bir yardımcı işlemci olabilir ve yalnızca Çin modeline özel sunulabilir. Her iki durumda da söylentiler, OPPO Watch 2 global versiyonunun önceki cihazı gibi Wear OS kullanacağına işaret ediyor.
Sizin bu söylenti hakkındaki görüşleriniz nelerdir?
Covid-19 pandemisi dünyanın bir yarısında etkisini kaybederken, aşı bulamayan öbür yarısında fırtınalar estiriyor. Özellikle Vietnam gibi ekonomik anlamda zayıf ülkeler, aşıya erişemediği için zorluklarla boğuşuyor. Ancak bu durum bölge halkından fazlasını etkiliyor.
Ucuz iş gücü nedeniyle teknoloji şirketleri tarafından sık sık tercih edilen Vietnam, elektronik tedarikinde oldukça ciddi bir yere sahip. Ancak ülkedeki artan Covid-19 vakaları bu durumu riske atıyor. Apple ve Samsung tehlikede.
Apple'ın ülkemizde satışa sunmadığın nadir ürünlerden olan akıllı hoparlör HomePod mini incelemesi ile karşınızdayız!
Apple ve Samsung üretimde aksama yaşayabilir
Gelen bilgilere göre Asya ülkesindeki artan Covid vakaları, Vietnam‘ın yoğun şekilde sanayileşmiş kuzey eyaletlerindeki üretim kapasitesini etkiliyor. Ülkedeki 63 şehrin 30’unda etkisini gösteren salgın, günde yaklaşık 3 bin kişiyi etkiliyor ve vaka sayısı gün geçtikçe artıyor. Bu durumun önüne geçmek isteyen Vietnam yetkilileri, çareyi tam kapanmakta buldu. Ancak bu Apple ve Samsung gibi şirketleri olumsuz etkiliyor.
Pek çok şehirde tam kapanma kararı alan Vietnam, sanayi bölgelerini ve fabrikaları da bu kapanmanın içine dahil etti. Bu durumun Apple ve Samsung dahil pek çok şirketin tedarik zincirinin etkilenmesine neden olacak. Vietnam neredeyse tek başına bu iki şirketin akıllı telefon ve tablet üretiminin yarısını oluşturuyor. Hali hazırda sorunlu olan tedarik zincirinin daha da kötü hale gelmesi bekleniyor.
Apple tedarikçilerinden birinde çalışan bir kaynak, şirketin işgücünü iki vardiyaya böldüğünü söyledi ve bunu “iki haftalık geçici bir çözüm” olarak nitelendirdi. Kaynak aynı zamanda bunun tedarik zincirinin daha fazla bozulmaması için yapıldığını da sözlerine ekledi.
Apple AirPods kulaklıklar kullanıcılar tarafından memnuniyetle kullanılırken, birçok kişi de yeni model kulaklıkları bekliyor. Biz de Apple’dan önce Eminönü’nden AirPods 4 alıp kutusunu açtık!
80 TL’ye AirPods 4 olur mu?
Dilerseniz sözü fazla uzatmadan sizleri video ile baş başa bırakalım. İyi seyirler!
Yüksek ve tatmin edici ses sunduğunu iddia eden kulaklık özelliklerine baktığımızda HD Mikrofon ile net, anlaşılır ve sorunsuz konuşmalar yapılabildiği yer alıyor.
Gürültü önleme özelliği bulunan kulaklıkta Bluetooth 5.0 kablosuz bağlantı ve IPX4 su geçirmezlik sertifikası bulunuyor. Şarj kutusunun pil kapasitesi 260 mAh iken kulaklıkların pil kapasitesi ise 30 mAh olarak yer alıyor. 1-1.5 saatte tam şarj olan kulaklık, 40 saat bekleme süresi ve 2-2.5 saat de çalışma süresi sunuyor.
Dokunmatik kontrollerin bulunduğu kulaklıkta sonraki şarkıya geçiş için sağ kulaklığa çift, önceki şarkıya geçiş için sol kulaklığa çift, oynatma/durdurma içinse sol veya sağ kulaklığa tek dokunarak bu işlevleri yerine getirebiliyorsunuz.
Son dönemin en çok konuşulan uygulamalarından biri de şüphesiz TikTok. Kısa süre içinde büyük kitlelere ulaşarak Facebook, Instagram ve Twitter gibi yıllardır hizmet veren sosyal medya devlerine rakip olan platform, video ve canlı yayın konsepti ile her geçen gün büyümeye devam ediyor.
Sosyal medya platformunun hızla büyümesi, kullanıcı sayısını ciddi oranda arttırması gibi detaylar doğal olarak uygulamanın değerini de katlamasına neden oluyor. Peki sosyal medyaya damga vuran TikTok uygulamasının piyasa değeri nedir? Uygulamanın kullanıcı sayısı ne kadar? Yazımızda açıkladık.
Popüler sosyal medya platformu TikTok, politikalarını ihlal ettiği gerekçesiyle yüzlerce videonun yayından kaldırıldığını açıkladı.
TikTok uygulamasını kaç kişi kullanıyor?
Pandemi döneminin araya girmesi ile kullanıcı sayısını katlayan platformlardan biri de TikTok oldu. Evde kaldığımız bu dönemde en hızlı büyüyen uygulamalardan biri olan TikTok, 2021 yılı itibariyle toplam 2 milyar indirme sayısının üzerine çıkmayı başardı.
TikTok piyasa değeri ne kadar?
Toplam 155 ülkede kullanılan ve 75 farklı dilde hizmet veren TikTok, 2021 yılı raporlarına göre aylık 700 milyonun üzerinde aktif kullanıcı sayısına sahiptir. Bu da uygulamayı, Snapchat, Reddit, Pinterest ve Twitter gibi yıllardır bu piyasada hizmet veren birçok platformun önüne geçirerek dünyanın en büyük altıncı sosyal medya platformu yapıyor.
TikTok üzerinden paylaştığı videolar ile dünya genelinde fenomen olan binlerce isim mevcut. TikTok’un popülerliğini arttırmasının ardından birçok oyuncu, şarkıcı, Youtuber, ünlü restorant sahipleri ve siyasetçi de bu uygulamaya üye olarak paylaşımlarına başladı.
Tiktok piyasa değeri ile dudak uçuklatıyor
Sosyal medya uygulamasının piyasa değeri de en çok merak edilen konuların başında geliyor. Geçtiğimiz aylarda açıklanan verilere göre uygulamanın Çinli sahibi ByteDance, değerini katlamayı başardı. Şirket, TikTok’un tüm dünyada popüler hale gelmesinin ardından yatırımcıların odak noktası haline geldi. Bu sayede ByteDance, değerini 2021 yılı itibariyle 250 milyar doların üzerine çıkardı.
Diğer yandan TikTok, aldığı yatırımlar ile piyasa değeri 250 milyar doların üzerine çıkarmayı başardı.
ByteDance, 2021 yılının başından itibaren ciddi yatırım almaya başladı. Şirketin değeri Şubat ayı içerisinde 200 milyar dolar seviyelerindeydi. Aldığı yatırımlar ile değerini 250 milyar doların üzerine çıkaran ByteDance, Coca-Cola gibi şirketleri geride bıraktı.
TikTok verilere göre 2021 yılının sonuna doğru aylık aktif kullanıcı sayısını 1 milyarın üzerine çıkaracak. Diğer yandan, uygulamanın sahibi ByteDance’in piyasa değeri olarak da ciddi bir sıçrama yapması bekleniyor.
2016 yılında 4.5G mobil iletişim teknolojisine geçiş yaptıktan sonra hayatımıza giren LTE, üzerinden 5 yıl geçmesine rağmen halen daha kullanıcılar tarafından en çok merak edilen kavramlardan biri. Hatta o dönem çoğu kullanıcı, 4.5G’ye geçiş yaptıktan kısa bir süre sonra telefonlarında LTE veya LTE-A yazdığını görmüş, karşılarına çıkan kavramların ne anlama geldiğini araştırmaya başlamıştı.
Peki o dönem kullanıcıların merak edip araştırdığı, günümüzde bile ara sıra karşımıza çıkan LTE nedir?4.5G ile arasındaki farklar nelerdir? Yazımızda detaylı bir şekilde anlattık.
Yerli 5G teknolojisi konusunda çalışma yürüten Haberleşme Teknolojileri Kümelenmesi (HTK) başkanı ile sohbet ettik.
LTE nedir?
Açılımı Long-Term Evolution Türkçe karşılığı ise Uzun Süreli Gelişim anlamına çıkan LTE, aslında kullanıcıların yakından tanıdığı bir kavramdır. Aynı zamanda yüksek hızlı internet anlamına da gelen LTE, 4G’nin arkasındaki teknolojidir. LTE, neredeyse eskiden tüm cihazlar tarafından kullanılan küresel bir standart teknolojidir.
LTE teknolojisi aslında 4G’nin bir türüdür. Çoğu yerde bu iki teknolojinin aynı olduğuna dair yanlış bilgiler yer alsa da bu teknolojiler hiçbir zaman aynı değildir. Basit bir örnekle anlatacak olursak; LTE iPhone 6s ise 4G teknolojisi de iPhone 7‘dir. Bu iki mobil iletişim teknolojisinin arasında internet hızı olarak da bazı farklılıklar vardır.
4G teknolojisi LTE’ye göre daha hızlı kablosuz bağlantı ve kullanıcı deneyimi sunar. LTE teknolojisinin ise gerçek bir hız standartı olmadığından bağlantı hızının 3G’nin sağladığı 20 Mbps(Teorik hız) ile 4G’nin sağladığı 100 Mbps (Teorik hız) aralığında olduğu düşünülüyor.
LTE A nedir?
LTE-A, LTE-Advanced ve LTE+ aynı hizmetin adlarıdır. LTE’nin daha hızlı, daha kararlı ve normal LTE’den daha yüksek bant genişliğine sahip gelişmiş veya yükseltilmiş sürümü olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu teknoloji gerçek 4G teknolojisinin sunduğu bağlantı hızlarına en yakın olanıdır.
4.5G ile LTE-A teknolojisinin arasındaki fark nedir?
LTE nedir?
Kullanıcılar tarafından en çok merak edilen bu konunun aslında oldukça basit bir cevabı var. LTE-A teknolojisi normal LTE’ye göre 2-3 kat daha hızlıdır. Bu da LTE-A teknolojisini 4G’ye hız olarak en yakın hale getiriyor. Günümüzde bazı telekomünikasyon şirketleri tarafından bu teknolojilere 4G veya 4.5G isimleri takıldı. Ancak şunu belirtmeliyiz ki, bu mobil iletişim teknolojileri her ne kadar hızlı olsalar da hiçbir zaman gerçek bir 4G veya 4.5G teknolojisi olmadılar.
Ülkemizde dahil olmak üzere tüm dünyada odak noktası haline gelen kripto paralar ile ilgili en çok merak edilen konulardan biri de şüphesiz yasal düzenleme oldu. Özellikle kripto para yatırımcıların sıklıkla araştırdığı bu konu ile ilgili son günlerde yeni bir gelişme ortaya çıktı. Gelen bilgilere göre, kripto varlıklar için yasal düzenleme hazırlık aşamasında.
Sputniknews’in haberine göre, Merkez Bankası‘ndan kripto paralar ile ilgili bir rapor geldi. Yayımlanan raporda, kripto paralar ile ilgili “asli değeri yok ve değeri çok oynak” gibi ciddi vurguların yanı sıra dünya genelinde 370’ten fazla kripto para borsasının bulunduğu ifade ediliyor. Ayrıca raporda, dünya merkez bankalarının kripto varlıklar ile ilgili pilot araştırmalar başlattığına dikkat çekiliyor.
Son dönemde vatandaşların bazı kripto para borsaları tarafından dolandırılarak mağdur olduğu ve büyük kayıplara uğradığı şeklinde ifadeler de raporda yer alırken, Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinesinde çalışmalar yürütüldüğü, bunun sonucunda yasal düzenlemelerin yakında ortaya çıkacağı bildirildi. İşte tüm detaylar…
MASAK, kripto para piyasası için kapsamlı bir rehber yayınladı. Yayınlanan rehbere göre, kripto para hizmet sağlayıcılarına yeni yükümlülükler getirildi.
Fikir kimden çıktı?
TBMM Dijital Mecralar Komisyonu’na sunulan ‘Mayıs 2021’ tarihli Merkez Bankası raporunda; kripto varlıklar; dijital ortamda üretilen ve kullanılan, bilgisayar ağları üzerinde doğrudan eşler arasında işlem gören, değeri genellikle küresel olarak kullanıcıları tarafından arz ve talep dengesi ile belirlenen, merkezi bir otorite yerine kriptografik tekniklerle yönetilen dijital varlıklar olarak nitelendirildi.
Yeni para yaratmak ve işlemlerini kontrol etmek için merkezi bir otoriteden ziyade kriptografiyi kullanan bir para formu olarak ilk defa 1998’de Wei Dai tarafından ‘cypherpunks’ posta listesinde yer alan bir fikir ile ortaya konan kripto paranın, ilk ve en çok bilinen örneğinin Bitcoin olduğu vurgulandı. Bitcoin’in ise 2009 yılında Satoshi Nakamoto takma adlı kişi veya kişilerce yayımlanan “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” adlı makale sonrasında duyulduğu ve birkaç yıl içerisinde hızla yaygınlaştığı belirtildi.
‘Değişim aracı olamaz’
Raporda, “Kripto paraların bir asli değeri yoktur ve değeri çok oynaktır”tespiti yapılırken, bu nedenle hesap değer birimi veya değişim aracı olarak kullanılmalarının mümkün olmadığı ifade edildi. Raporda şu ifadelere yer verildi: “Ayrıca, günümüzdeki haliyle, işlemlerden yüksek ücret alınması ve işlemlerde performans kaynaklı gecikmeler yaşanması gibi nedenlerle daha çok bir yatırım aracı olarak kullanılmaktadır.
Bu nedenlerle kripto paralar başta FSB (Financial Stability Board) olmak üzere düzenleyici finansal otoriteler tarafından kripto varlık (crypto-asset) olarak tanımlanmaktadır. Bitcoin sisteminde kullanıcılar arasındaki işlemler herhangi bir merkezi otoritenin aracılığı olmaksızın doğrudan eşler (kullanıcılar) arasında gerçekleşir. Güvenirlilik ve güvenlik kırılması oldukça zor, açık kaynak kodlu şifreleme algoritmaları ile sağlanır.
Bitcoin altyapısında sınırlı bir emisyon hacmi (toplamda 21 milyon adet Bitcoin üretilebilecektir), bu emisyonda yer alan Bitcoin üretiminin zamana bağlı olması, her yeni Bitcoin üretimi için önceden bilinmeyen özel bir matematiksel hesaplamanın yapılması gibi gereksinimler bulunmaktadır.”
Sahibi var mı?
Raporda, Bitcoin ağının sahibinin olmadığı belirtilirken, “Bitcoin dünyadaki tüm Bitcoin kullanıcıları tarafından kontrol edilir. Geliştiriciler yazılımı geliştirirken, tüm kullanıcılar hangi yazılımı ve sürümü kullandıklarını seçme konusunda özgür oldukları için Bitcoin protokolünde bir değişikliği zorlayamazlar. Birbirleriyle uyumlu kalmak için, tüm kullanıcıların aynı kurallara uygun yazılımı kullanması gerekir. Bitcoin, tüm kullanıcılar arasında tam bir fikir birliği ile doğru şekilde çalışabilir. Bu nedenle, tüm kullanıcılar ve geliştiriciler bu fikir birliğini korumak için güçlü bir motivasyona sahiptir” denildi.
Raporda, Bitcoin’in piyasaya sürülmesinden sonra, çok sayıda alternatif kripto varlığın (ör. Ether, Litecoin, Monero, XRP gibi) kendilerine özgü niteliklerle (ör. tam anonimlik, akıllı sözleşmeler) geliştirildiği dile getirildi.
Yeni elektronik varlıkların değerinde görülen büyük artışların medya ve halkın kripto varlıklara olan ilgisini artırdığı tespiti yapılan raporda, 5 Mayıs 2021 tarihli verilere göre toplam piyasa değeri yaklaşık 2.3 trilyon ABD doları olan 9 bin 600’den fazla kripto varlık bulunduğu kaydedildi. Raporda, kripto varlık piyasasının yüzde 45.6’sını Bitcoin, yüzde 16.8’ini ise Ethereum’un oluşturduğu bildirildi.
Hangi riskler var?
Kripto varlık savunucularının, Bitcoin gibi merkezi olmayan bir kripto varlığın, sansüre ve merkez bankasının para basarak yarattığı devalüasyona karşı dirençli olması nedeniyle merkezi bir itibari paradan daha güvenilir olduğunu iddia ettiği dile getirilen raporda, gerçekte kripto varlıkların hem finansal istikrar hem de tüketiciler açısından önemli riskler doğurduğu ifade edildi.
Fiyat dalgalanmaları karşılığında kişinin varlığında azalma, geri döndürülemez hatalı işlemler nedeniyle de mali kayba uğrama ihtimaline dikkat çekilen raporda, “Kripto varlıklarının alım, satım ve saklamasına aracılık eden, halihazirda küresel ölçekte toplam sayıları 370’den fazla olan kripto varlık borsalarının diğer ifadeyle sanal varlık hizmet sağlayıcıların düzenlenmemiş olması çeşitli dolandırcılık ve suistimallere yol açmakta” denildi.
Raporda, dünyanın önde gelen finans kuruluşları ve teknoloji şirketlerinin işbirliği içinde blockzincir teknolojisiyle sundukları finansal hizmetleri daha verimli ve etkin hale getirmek amacıyla çalışmalar yürüttüklerine işaret edilerek, şu ifadeler kullanıldı:
“Bu kapsamda genç ve yenilikçi şirketlerden oluşan finansal teknolojiler (FinTek) sektöründe gerçekleştirilen araştırma projelerine yatırım yapılmakta veya bu projelere bizzat katılım sağlanmaktadır.
Başta dev teknoloji firmaları, uluslararası bankalar, çok uluslu finansal hizmetler ve borsa şirketleri, ödeme sistemleri işleticileri, ödeme hizmeti sağlayıcıları, hizmet altyapısı sağlayıcıları olmak üzere finansal hizmetler alanındaki tüm paydaşların güç birliği yaparak oluşturdukları R39 ve Hyperledger10 vb. konsorsiyumlar çerçevesinde yürütülen ortak çalışma projeleri bu alandaki güncel örneklerdir.”
Raporda, dünyada önde gelen merkez bankalarının da finansal teknolojilerin kendi faaliyet alanlarında ne şekilde kullanılabileceğine dair araştırmalar yapmakta olduğuna vurgu yapılarak, başta Çin ve İsveç olmak üzere bazı merkez bankalarının kavram kanıtlama veya pilot çalışmalar yürüttüğüne dikkat çekildi.
Yasal düzenleme hazırlığı
Türkiye olarak kripto varlıklara ilişkin yasa başta olmak üzere düzenlemelere yönelik dikkatli çalışmalar yürütüldüğü belirtilerek şu ifadelere yer verildi:
“Merkez Bankamız da görev ve sorumluluk alanı kapsamında dağıtık defter teknolojisi de dâhil olmak üzere finansal teknolojiler konusundaki gelişmeleri yakından takip etmekte ve uluslararası çalışmalara katkı sağlamaktadır.”
”Kripto varlık alım satım platformları da dahil olmak üzere kripto varlıklara ilişkin hizmetler ve işlemler ile genel hususlara ilişkin düzenlemelerin değerlendirilmesi çalışmalarına T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın koordinasyonunda ilgili kurumların katılımıyla devam edilmektedir. Kripto varlıklara ilişkin genel düzenleme bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkacaktır.”
Google için Arizona’da açılan davadan yeni bilgiler gelmeye devam ediyor. Davada düzenlenmiş belgelere göre şirket, akıllı telefon kullanıcıların gizlilik ayarlarını bulmasını zorlaştırıyor.
Insider‘in bildirdiği habere göre, Arizona‘da Google‘a açılan davada şirket yöneticilerinin ve mühendislerinin akıllı telefon kullanıcılarının konum bilgilerini gizli tutmasını zorlaştırdığı ifade edildi.
Google aleyhine açılan cinsiyet eşitsizliği davasında yeni bir gelişme yaşandı. Mahkeme, duruşmanın toplu dava statüsüne geçirdi.
Google telefon üreticilerine de baskı yapıyor
Belgeler, Google‘ın kullanıcılar konum paylaşımını kapattıktan sonra bile konum verilerini topladığını ve kullanıcıların gizlilik ayarını bulmasını zorlaştırdığını gösteriyor. Ayrıca, belgelerde kullanıcılar arasında popüler olduğu için Google‘ın telefon üreticilerine gizlilik ayarlarını saklama konusunda baskı yaptığı bildiriliyor.
Arizona Başsavcısı Mark Brnovich, şirkete açılan davada bazı özellikler için arka planda konum izlemeyi sürdürmesini ve yalnızca kullanıcılar sistem düzeyinde izlemeyi devre dışında bıraktığında uygulamayı durdurmasını önerdi.
Bununla birlikte belgelerde bir Google çalışanının Google’a değil de üçüncü taraf bir uygulamaya konum verip vermemenin bir yol olup olmadığını sorduğunu gösteriyor. Insider’a göre, çalışan şirketin medyaya açıklamasını isteyeceği bir bir şey gibi gelmediğini de belirtti.
Google, işletim sistemi Fuchsia OS'i ilk olarak kendi ürünü Nest Hub'da kullandı. İşletim sistemi gelecekte Android'in yerini alabilir.
Davayı yürüten Brnovich’le ilgili açıklamalarda bulunan Google sözcüsü Jose Castaneda, Başsavcı’nın rakiplerin hizmetleri yanlış karakterize elde etmek için elinden geleni yaptığını söyledi. Castaneda ayrıca “Ürünlerimize her zaman gizlilik özellikleri ekledik ve konum verileri için sağlam kontroller sağladık” ifadelerini kullandı.
