Günümüzde hayat mobil olarak ilerliyor. Cep telefonu, netbook’lar ve dizüstü bilgisayarlar her yanımızda bizi hareket halindeyken bile çalıştırıyor. Dizüstü bilgisayarlar bu saydıklarımız arasındaki yeri ise bambaşka. Çünkü dizüstü bilgisayarlar artık bir iş makinesinden fazlası olmuş durumda. Uzun seyahatlerde bir yol arkadaşı, çetin ofis şartlarındaki yardımcınız ve… Bu duygusal girişe ara verip dünya gerçeklerine dönüyoruz.

Çoğunluk Dizüstü

Satışları masaüstü bilgisayarları geçen dizüstü bilgisayarlar günümüzde artık her yerde ve satın alıma konusunda doğru tercihi yapabilmeniz için size adım adım bir rehber hazırladık. Burada her bir dizüstü bilgisayar bileşenin seçerek doğru kararı vermenizi sağlamak istiyoruz.

Nasıl Bir Şey Bakmıştınız?

Dizüstü bilgisayarlar birçok farklı türle karşımıza çıkıyorlar. Sürekli yanınızda gezdireceğiniz, hatta üzerinde optik sürücü bile barındırmayan 11-12 inçlik ve bir kiloluk dizüstü bilgisayarlardan tutun da 17 inçlik, Full HD ekran çözünürlüğüne sahip ve 4 kiloya yakın dizüstü bilgisayarlara kadar geniş bir yelpazede ürünleri piyasada bulabilirsiniz. Tabii burada en önemli nokta kendi ihtiyacınıza göre bir şeyler bulmak.

{pagebreak::İhityacınızı Belirleyin}

Özel Amaca Özel Dizüstü Bilgisayar

Öncelikle dizüstü bilgisayarı ne işin istediğiniz çok önemli. Çünkü ihtiyacınız olmayan bir niteliğe gereksiz yere para vermek, çok gereksiz bir hareket  olacak.  Dizüstü bilgisayarı ne için kullanacaksınız? Sürekli bir masanın üzerinde duracak ürünün hafif ve uzun pil ömrüne sahip olması, yanınızda taşıyacağınız bir dizüstü bilgisayarın devasa bir sinema ekranına sahip olması kadar ilgisiz bir istek. Dolayısıyla yapacağınız tercihler işinize yarayacak şekilde olmalı. Şimdi her bir ölçüte teker teker değiniyoruz.

{pagebreak::Boyut ve Ağırlık}

Boyut  ve Ağırlık

Dizüstü bilgisayarların en belirleyici nitelikleri başında boyut ve ağırlık geliyor. Genellikle bilgisayarların boyutlarına göre, inç olarak sınıflandırılmış şekilde piyasada bulunabiliyor. Genellikle 11 inçle 17 inç arasında değişen dizüstü bilgisayarlar, bu şekilde bir taraftan ekran büyüklüklerini de ifade etmiş oluyorlar. Bu aralıkta ürünlerin ağırlıkları da 1 kilogramla 4 kilogram arasında değişiyor diyebiliriz.

11-12 inçlik bazı dizüstü bilgisayarlarda hafiflik ve yüksek taşınabilirlik için optik sürücü barındırmayabiliyorlar. Bunun haricinde, küçük bilgisayarlarda özellikler arttıkça fiyat da artmaya başlıyor.  15,4 inçlik modeller, genellikle firmaların ucuz yollu bir şekilde ürün sunmaları için standart boyut olarak sunuluyor. Dolayısıyla şu sıralarda en ucuz modelleri bu alanda görebilirsiniz.

Yanınızda taşıyacağınız ürünler küçük ve hafif alırsa beliniz veya kolunuz daha az ağrır. Masa üstünde duracak bir bilgisayarın ise hafif ve taşınabilir olması yerine performanslı ve nispeten daha iri olması mantıklı olacaktır.

{pagebreak::Pil Ömrü}
Pil Ömrü

Bilgisayarların, özellikle de yanınızda sürekli taşıyacağınız bilgisayarların pil ömrü önemli bir ölçüt. Tabii, sürekli masanızın üzerinde çalışacak bir üründe pilin sadece kesintisiz güç kaynağı görevi göreceğini düşündüğümüzde, pil performansından çok da fazla bir şey beklemezsiniz. Diğer taraftan, yanınızda sürekli olarak taşıyıp her an prizden uzak yaşayacaksanız, pile  daha fazla önem vermeniz gerekiyor. Şu sıralarda alacağınız bir dizüstü bilgisayarın pilinin, güç tasarrufu etkinleştirildiğinde 2,5-3 saat gitmesi iyidir diyebiliriz.

Üreticilerin verdiği pil ömürleri genellikle en iyi çalışma koşullarına göre hesaplanır. Dolayısıyla her zaman çok da inandırıcı olmazlar. Yüksek pil ömrü için, bilgisayarda az güç tükettiği bilinen bir işlemci ve tümleşik grafik işlemcisi bulunmalı. Bunun haricinde, iş biraz kullanıcı deneyimine ve üreticinin sunduğu güç yönetim yazılımlarına bakıyor. Dolayısıyla burada kullanıcı deneyimine ve bağımsız testlere ihtiyacınız var.

Pil ömrü sürekli yanınızda taşıyacağınız bir ürün arıyorsanız, çok önemlidir. Bilgisayarınızın yanında, üç saat kullanabilmek için iki tane de yedek pil taşıyacaksanız, yaptığınız yatırımı tekrar düşünmeniz gerekir.

{pagebreak::Ekran}
Ekran Çözünürlüğü ve Parlak Ekranlar

Dizüstü bilgisayarların ekranları genellikle daha az enerji tüketerek daha fazla pil ömrü sağlayacak şekilde tasarlanmaya çalışılıyor. Bu açıdan grafik işleme yazılımlarında doğru renk almak konusunda her zaman çok başarılı olamasalar da kullanıcıların ihtiyaçlarını görecek kalite düzeyini sağlayabiliyorlar.

Çözünürlüğe Dikkat

Ekranda en önemli faktör ise çözünürlük.  Şu sıralarda geniş ekran birçok bilgisayarda standartlaşmış olan çözünürlük 1280×800 piksel durumunda. Her ne kadar birçok kullanıcı ekranın büyüklüğüne baksa da, esas olan çözünürlük demeliyiz.  Çünkü en nihayetinde çalışma alanınızın gerçek büyüklüğünü çözünürlük belirliyor. Çok özel modeller haricinde, piyasanın geneli 1280×800 piksele takılmış durumda.  16 ve 17 inçlik modellerde 1440×900 ve Sbüyük üreticilerin ön ayak olmasıyla 1600×900 gibi çözünürlükler de görmek mümkün.

Ayrıca parlak ekran her zaman güzel bir şey olmayabilir. Çünkü bazı ekranlarda o kadar çok yansıma oluşuyor ki, gözünüz artık ağrımaya başlıyor. Bu konuda alacağınız modeli incelemenizi öneririz. Aksi takdirde sürekli yüksek parlaklık seviyesinde kullanmanız gerekecek.

Ekranın parlaklığı kadar gerektiğinde ne kadar kısılabileceği de pil ömrü için önemli bir faktör. Ekran çözünürlüğü konusunda, standart modellerde çok fazla seçeneğiniz yok; yine de en iyi çözünürlüğü edinmek için biraz araştırma yapabilirsiniz.

{pagebreak::Klavye Ergonomik Olmalı}
Yazı Yazanlara Rahat Klavye

Dizüstü bilgisayarları eğer sürekli olarak yazı yazmak veya bir şekilde üretim gerektiren işlerle ilgili olarak kullanıyorsanız, klavye oldukça önemli bir bileşen. Burada önemli olan tamamen sizin kullanım zevkleriniz ve klavye kullanma yeteneğiniz. Elbette genel anlamda tuşların mantıklı büyüklüklere sahip olması, Türkçe karakterlerin kırpılmış olmaması ve Enter tuşunun doğru boyutta ve şekilde olması önemli bir durumdur.

Bu önemli bir nokta daha var ki o da sayısal tuş takımının ürün üzerinde yer alıp almaması. Bazı üreticiler 15,4 inçten başlayan modellerinde nümerik klavye de kullanıyorlar. Dolayısıyla, bu konuda özel bir seçim yapacaksanız, biraz arayacağınızı söyleyebiliriz.

{pagebreak::İşlemci: Sistemin Kalbi }

İşlemci

Bilgisayarlardaki performansın temel kaynağı işlemcidir. Artık günümüzde tek çekirdekli işlemci bulmak zorlaştı; dolayısıyla zaten bir çift çekirdekli işlemci edineceğinizi söylemeliyiz. Diğer taraftan bu işlemcilerin performans seviyeleri ve güç koruma yetenekleri, öne çıkan bir ölçüt. En nihayetinde yüksek performanslı bir işlemci daha fazla enerji tüketecektir ve bilgisayarınızın pil ömrünü azaltacaktır.

Şu sıralarda dizüstü bilgisayarlarda en çok gördüğümüz işlemciler, Intel’in 45 nanometrelik üretim sürecinden çıkmış olan Core 2 Duo P8000 serisi işlemciler gibi görünüyor. Bu ürünlerin ortak özelliği, yüksek performansı ve daha fazla güç tüketen (35 Watt TDP) T9000 serisine göre daha az enerji tüketmeleri (25 Watt TDP) ve önbellek miktarlarının da 6 MB yerine 3 MB olarak belirlenmiş olması. Bu işlemcinin en güzel yanı, hem uzun pil ömrü sunan bilgisayarlarda kullanılması hem de performans açısından günlük kullanımda hiçbir sorun yaratmamaları.

AMD de Boş Değil

Intel’in rakibi AMD tarafında da yeni Turion X2 Ultra isimli işlemciler mevcut. Platform açısından AMD’nin çözümleri gayet başarılı olsa da bir yerde ürünleri gezdiğinizde Intel’in egemenliğini görmeniz kaçınılmaz. Genellikle performanslı işlemciler olan Turion X2 Ultra çözümleri, fiyat konusunda da Intel çözümlerine nazaran ekonomik ürünlerde bulunuyorlar. Dolayısıyla AMD görünce hemen kaçmayın; ama daha iyi pil performansını göstermesini de beklemeyin.

İyi işlemci yüksek ısı ve düşük pil ömrü demektir. Tercihlerinizi bu açıdan yapmanızı öneriyoruz.

{pagebreak::Performans İçin Ekran Kartı }
Ekran Kartı

Özel amaçlar için üretilenler haricinde genellikle tümleşik grafik işlemcisi gördüğümüz dizüstü bilgisayarlar kullanıcılara masaüstü işlemelerinde yeterli gelmesi ve fazladan soğutma sorunları çıkartmaması sebebiyle düşük performanslı çözümlerle sunuluyorlar. Her ne kadar dizüstü bilgisayardaki en gelişmiş çözümün bile masaüstündeki orta seviye ekran kartlarının üzerine çıkamadığı bir gerçekse de özellikle de nispeten basit oyunları dizüstü bilgisayarlarda oynayabilmek önemli bir artı puan. Şu sıralarda Nvidia tarafından üretilen 9600M GT en popüler yüksek performanslı ürünlerden birisi. AMD tarafında ise genellikle daha orta seviye için Radeon HD 3650 Mobile ürününü görmek mümkün.

Pil gücünü ve performansı dengelemenin en iyi yolu olarak bazı bilgisayarlarda (şimdilik sadece Apple MacBook Pro ve Sony VAIO modellerinde mevcut) ekran kartını açıp kapatabiliyorsunuz. Aslında tümleşik grafikten, performans gerektiği zaman, ayrı ekran kartına geçiş yapabiliyorsunuz. Tabii bu önemli bir maliyet anlamına geldiği için bu ürünler yüksek fiyatlara sahip.

Eğer dizüstü bilgisayarda oyunda oynarım diyorsanız, ekran kartının ayrı olması önemli. Fakat pil ömrüne oynuyorsanız ve daha küçük kasalı dizüstü bilgisayarlara bakıyorsanız, zaten tümleşik grafik işlemcisinden kaçışınız yok.

{pagebreak::Bol Bellek İyidir}

Bellek Miktarı ve 64 Bit Meselesi

Üründeki bellek miktarı önemlidir. Şu sıralarda üst modellerde 3 veya 4 GB bellek görmek mümkün. 32 bitlik işletim sistemleri genellikle sistemdeki 4 GB belleğin sadece 3 GB’ını etkin şekilde kullanabildikleri için üreticilerin artık 2+1 GB bellek sunmaları artık neredeyse standart oldu.

64 bit işletim sistemleri konusunda ise birçok üretici size sadece 32 bit işletim sistemi vermeye devam ediyor. Dolayısıyla siz kendiniz 64 bite geçiş deneyerek sisteminizdeki 4 GB’lık belleği kullanmak isteyebilirsiniz. Tabii üreticinizin size gerekli yazılımları sağlayıp sağlamadığından emin olmalısınız.

3 veya 4 GB seviyesine çıkmanız şart değil ama sistem belleğinizin 2 GB’ın altında olmamasını öneriyoruz.

{pagebreak::Arkadaşınıza El Sallayın!}

Webcam ile Görüntülü Sohbet

Bilgisayaraların ince bir ayrıntısı olan Webcam’ler ekranların üzerine yerleşik şekilde gelmeye başlayalı çok oldu. Eme en iyi webcam bile, eğer tümleşikse mükemmel görüntü veremiyor. Bu ayrıntı sizin için önemliyse, webcam’siz bir ürün almayın. Ama bilgisayarınızı asmanın üzerinde kullanıyorsanız ve daha kaliteli bir webcam’İniz varsa, kullanım alışkanlığınıza bağlı olarak bu ayrıntıyı dikkate almayabilirsiniz.

{pagebreak::Bağlanabildiğin Kadar Varsın }
Kablosuz Bağlantı

Bir dizüstü bilgisayarı taşınabilir ve taşınırken iş görebilir yapan şey, kablolu ve kablosuz bağlantı seçenekleridir. Klasik modem artık bilgisayarlardan yok oluyor ve ağ bağlantısı olarak da Gigabit Ethernet standart olarak sunuluyor.

Kablosuz bağlantı konusunda ise 802.11b/g adıyla anılan 54 Mbit’lik kablosuz ağ standardı yerini yavaş yavaş 802.11n olarak anılan bir sonraki nesle bırakıyor. Bu geçiş sayesinde sinyal kalitesi ve bağlantı hızı da artacak. Elbette 802.11g standardının hâlâ taslak aşamasında olması can sıkıcı bir durum ama neyse ki şimdiki ekipmanlarla doğru şekilde uyum sağlayabiliyor.

Bluetooth: Kablosuz Bağlantı Merkezi

Bluetooth da eğer kablosuz kulaklık setleri veya cep telefonlarıyla bir iletişim sağlamak istiyorsanız önemli bir teknoloji. Hatta kablosuz Bluetooth fareleri bilgisayarınıza herhangi bir USB aparat olmadan bağlayabilirsiniz ve bu şekilde USB yuvalarından tasarruf edebilirsiniz.

Son dönemlerde ise sunulan yeni bağlantı teknolojileri arasında, nadir de olsa 3G için SIM kart yuvası ve WiMAX için özel kablosuz ağ kartı gibi eklentiler de var. Her ne kadar ülkemizde bu teknolojiler bulunmadığı için bu bağlantı seçeneklerini taşıyan modelleri fazla göremesek de sayıları gittikçe artıyor. Sadece en üst modellerde gördüğümüz 3G bağlantısı için yerleşik SIM kart yuvası da yaza doğru, 3G teknolojisinin kullanıma girmesiyle birlikte daha fazla tabana yayılacak.

Kablosuz ağ olmazsa olmaz bir özellikken, Bluetooth orta seviye modellere kadar seçime bağlı tutuluyor. Satın alırken “Bluetooth (seçime bağlı)” yazıyorsa buna dikkat edin deriz.

{pagebreak::Genişleme Yuvaları }

Bağlantılar

Dizüstü bilgisayarın kullanılabilirliğini belirleyen en önemli etkenlerden birisi de bağlantıların miktarı ve yerleşimi. Bu iş açıkçası biraz da tasarım işine de giriyor, çünkü bir dizüstü bilgisayarda dört tane USB yuvası bulunması güzel bir durumken bunların yan yana dizilmiş olması, pek de hoş bir durum değil.

Bilgisayarınızda olmazsa olmazları sayacak olursak, USB yuvası, kart okuyucu, harici görüntü çıkışı ve ExpressCard genişleme yuvaları önemli faktörler arasında yer alıyor. Açıkçası USB yuvalarının üç tane olması genellikle yeterli geliyor; fakat fiziksel olarak küçük modellerde bu sayı ikiye düşebiliyor.

En nihayetinde USB sayısı en önemli faktör ve küçük bir dizüstü bilgisayar almak için iki taneye razı olacaksanız, sonuçlarını göze almanız gerekiyor.

{pagebreak::Multimedya Desteği}

Multimedya

Bazı bilgisayarlarda çoklu ortam özellikleri önemli bir seviyede kendisini gösterebiliyor. Örneğin ikiden fazla hoparlör ve Dolby onaylı, subwoofer’lı ses sistemlerinden tutun da, sunduğu özel ses ve görüntü bağlantıları bazı iri kıyım bilgisayarları tam bir eğlence sistemine çevirebiliyor. Tabii sürekli olarak taşıyabileceğiniz bir bilgisayarda bu özellikleri görmek genellikle zor; fakat kaliteli hoparlörler arıyorsanız, bunu bulabilirsiniz.

Ayrıca bazı dizüstü bilgisayarlarda uzaktan kumanda ve Media Center benzeri uygulamalar da çoklu ortam deneyimini zenginleştirici etki yaratabiliyorlar.

{pagebreak::Optik Sürücü}

Optik Sürücü

Son günlerin en çok arzulanan optik sürücü türü, her ne kadar ülkemizde henüz piyasası oturmamış da olsa Blu-ray okuyucu ve yazıcılar. Fakat bu ürünleri çok az dizüstü bilgisayarda görebiliyoruz. Zaten fiyatı da oldukça yükseltiyorlar. Şu sıralarda satın alacağınız dizüstü bilgisayarın çift katman DVD yazabiliyor olması yeterli. Bazı sürücülerde DVD-RAM desteği de var, fakat bu biçim çok fazla kullanılmıyor.

{pagebreak::Güvenlik Önlemleri}

Güvenlik

Güvenlik çözümleri konusunda dizüstü bilgisayarlarda önemli seçenekler sunuluyor ve bunların başında da biyometrik güvenlik çözümleri (parmak izi okuma ve yüz tanıma) ve TPM olarak anılan Güvenli Platform Modülü’yle çalıntıya karşı sabit diski şifreleyen yöntemler şu sıralarda en geçerli güvenlik çözümleri olarak karşımıza çıkıyor.

İçinde üçüncü şahısların görmesini istemediğiniz bilgiler taşıdığını bilgisayarınızı kilit mekanizmasıyla güvene alacağınızı düşünüyorsanız, bu tür teknolojilere bakmasanız da olur.

{pagebreak::Sağlamlık Önemlidir}

Dayanıklılık

Her ne kadar bilgisayarınızı yükseklerden düşürmek her zaman zararlı da olsa, çevresel etkilere karşı dayanıklı olup olmaması, kullanım alışkanlığınıza göre fark yaratan bir durum. Özellikle de dış malzemenin kalitesi oldukça önemli, çünkü sürekli çantaya sokup çıkarttığınız dizüstü bilgisayarınızı birkaç gün sonra çizilmeye başladığını görmek rahatsız edici olacaktır.

Eğer çizilen bir malzeme istemiyorsanız, buna göre bir dizüstü bilgisayar seçmeniz gerekiyor. Aksi taktirde dizüstü bilgisayarınız olması gerekenden daha eski görünebilir.

{pagebreak::Serin Serin Çalışın}

Isınma

İçinden elektrik geçen her şey ısınır. Bu ısıyı gidermek için de dizüstü bilgisayarlarda sürekli olarak içeride çalışan fanlar ve ısı emiciler vardır.  Tabii her bilgisayarın ısı üretimi içindeki bileşenlere göre değişiyor. Bu sebepledir ki, bazıları kullanıcıları rahatsız edecek kadar ısınırken bazıları serin serin çalışabiliyor. Özellikle de minyatürleştirilmiş modellerde, sisteme zarar vermese bile, sizi rahatsız edebilecek düzeyde bir ısınma yaşayabilirsiniz. Çünkü, ısı bilgisayar içindeki bileşenler arasında çok da fazla yayılamayacağı için doğrudan dışarında hissedilebilir. Ayrıca ekran kartı da varsa, bilgisayarınız daha fazla ısınacaktır.

Bilgisayarınızın ömrünü uzatmak için soğutucu yatırımı yapmak istemiyorsanız, kullanıcı deneyimlerine başvurarak ısınmayan bir model seçmenizi öneririz.

{pagebreak::Kutuda Neler Var?}

Aksesuar

Bilgisayarınızın yanında size sunulan ek bileşenler de önemli. Örneğin şık bir taşıma çantası, yanında gelen özel tasarımlı fare veya markalı kılıf gibi, hayatınızı kolaylaştıracak ekstralar önemlidir. Özellikle de taşıma çantası konusunda ek masraf yapıp yapmayacağınız önemli olabilir.

{pagebreak::İşletim Sistemi }

İşletim Sistemi

Genellikle şu sıralarda Windows Vista Home Premium sürümü alacağınız bilgisayarın yanında size veriliyor olacak. Nadiren eski sistemlerde Windows XP belki bulabilirsiniz. Bunun haricinde ise Windows Vista Business, bazı kurumsal seri dizüstü bilgisayarlarda kendisini gösterecektir. Bazı dizüstü bilgisayarlar ise FreeDOS‘la sunuluyor. Yani teknik olarak bunların içinde herhangi bir işletim sistemi yok desek doğru olabilir.

İşletim sistemleri konusunda fazla seçeneğiniz yok. Güncel bir dizüstü bilgisayar satın alacaksanız genellikle yanında size kaçınılmaz şekilde Windows Vista Home Premium veriliyor olacak.

{pagebreak::Hediye Yazılımlar}

Yazılım

Birçok üretici, katma değer olması adına bilgisayarlarla birlikte gerekli veya gereksiz birçok yazılımı da sisteme kurup öyle gönderiyorlar. Her ne kadar bazıları çileden çıkarıcı biçimde sistemi yavaşlatıcı etki gösterse de bazı üreticiler tanınmış firmaların güvenlik ve multimedya yazılımlarını ürünleriyle sunuyorlar. Bu açıdan bakarsanız işinize yarayan yazılımlar çıkabilir.

Bir de üreticilerin kendi sistemlerinin çalışması için sundukları yazılımlara (güç denetimi, kendisine özel yönetim arabirimi gibi) yazılımlara güncel şekilde kolayca internet üzerinden ulaşabilmek önemli.

{pagebreak::Makul Boyutta Şarj Aleti}

Şarj Aleti

Özellikle de minicik bir bilgisayar satın alan kullanıcıların korkulu rüyası olan şarj aletleri, devasa boyutlarıyla kullanıcıları canlarından bezdirebiliyorlar. Bu sebeple, sürekli yanınızda taşıyacağınız bir dizüstü bilgisayarın da şarj aletinin yeterli düzeyde küçük olmasına dikkat etmenizi öneririz.

{pagebreak::İmdadınıza Kim Koşacak? }
Teknik Servis

Kullanıcıları ilk başta çok ilgilendirmeyen ama ilerleyen günlerde bir sorun oluştuğunda yana yakıla aradıkları servisler konusunda da markaların sunduğu hizmet çok önemli. Size her zaman cevap verebilecek bir telefon hattı ve sorunlarınızı masrafsız şekilde çözebilecek teknik servisler gerekiyor. Özellikle bir danışma hattının olması satın alma öncesi ve sonrasında önemli bir faktör.

:: Aklınıza takılan bir soru kaldı mı?